موسیقی درمانی

ارسطو می‌گوید: از موسیقی می‌توان در بسیاری از شئون زندگی، تربیت، سرگرمی، درمان، خوشگذرانی و تعدیل احساسات و عواطف استفاده کرد. و البته تصریح می‌کند اگرچه پر کردن اوقات فراغت امری لازم است، لیکن باید با نوعی از موسیقی مفید و تعالی‌بخش پر شود.
فارابی موسیقی را با سه خاصیت مطرح می‌کرد: احساس‌انگیز، نشاط‌انگیز و خیال‌انگیز و یا موسیقی‌ای که تحت شرایط خاصی هر سه ویژگی را داراست.
نغمه‌های موسیقی بر حسب ترکیب فواصل و ریتم دارای ارتعاشات خاصی هستند که با تحریک ارتعاشات سلول‌های عصبی احساس و انگیزه‌ای را تقویت، تضعیف و یا منتقل می‌سازند. اگرچه فواید درمان موسیقی از دوران‌های قبل مطرح بوده است، اما تا قبل از این‌که در قرن اخیر، به عنوان یک رشته تخصصی شناخته شود، خوب معرفی نشده بود.
امروزه از تاثیرات و فواید موسیقی در مراحل مختلف رشد و زندگی انسان (از دوره جنینی تا سالمندی) گیاهان و جانوران سخن به میان می‌آید. همچنین از تغییرات آن به روی سیستم‌های حسی حرکتی، هیجانی عاطفی، ترشح غدد، هوشیاری و آگاهی و شناخت فرد بحث می‌شود.به گفته پژوهشگران مرکز پزشکی نیویورک، شنیدن موسیقی‌های کلاسیک و حتی موسیقی جاز موجب کاهش اضطراب و افزایش تحمل درد بیماران می‌شود.
شاید تا کنون مطالبی را در مورد موسیقی درمانی شنیده و یا خوانده باشید. موسیقی‌درمانی رشته جدیدی است با قدمتی پنجاه ساله، که به عنوان یک تخصص کلاسیک و حرفه‌ای توسعه پیدا کرده است.
بر طبق تعریفی که انجمن ملی موسیقی‌درمانی ارایه داده، موسیقی‌درمانی عبارت است از کاربردموسیقی برای تامین، حفظ و بهبود سلامت جسمانی و روانی. در واقع موسیقی‌درمانی، کاربرد منظم موسیقی است، به طوری‌که موسیقی‌درمانگر مستقیماً در یک محیط درمانی، تغییرات دلخواه را در عواطف و رفتار درمان‌جو ایجاد می‌کند. به طورکلی در موسیقی‌درمانی با استفاده از موسیقی که یک رسانه هنری خلاق است به افراد دارای مشکلات گوناگون، به منظور دست‌یابی به بهداشت روانی و جسمانی آنان کمک می‌شود.
موسیقی‌درمانی در درمان افرادی که ناتوانایی‌های مختلفی از جمله عقب‌ماندگی ذهنی، تاخیریافتگی رشدی، معلولیت جسمی، بیماری روانی و ... داشته‌اند به طور موفقیت‌آمیزی جواب داده است.
موسیقی‌درمانگر اهداف و مقاصدی را بر اساس نیازهای خاص درمانجو دنبال می‌کند. فنون مختلفی را برای پیشبرد این اهداف استفاده می‌کند. برای مثال آواز خواندن می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند تا حافظه درازمدت‌شان را به کار اندازند. نواختن آلات موسیقی با همسالان یا درمانگر می‌تواند مهارت‌های میان‌فردی را افزایش دهد و کارکردهای اجتماعی را بهبود بخشد. از همه مهم‌تر این‌که افراد احساساتشان را در روشی مطمئن و لذت‌بخش به وسیله نواختن موسیقی، گوش کردن به موسیقی و رقصیدن به همراه موسیقی بیان می‌کنند.
البته موسیقی‌درمانی فقط در خدمت افرادی که دارای ناتوانایی‌های جسمی هستند به کار برده نمی‌شوند بلکه در شرایط مختلف پزشکی نیز سودمند است. از جمله کاهش فشار روانی یا درد زایمان، توانبخشی بیماران سکته‌ای و متبلایان به بیماری‌های علاج‌ناپذیر و مرگ‌بار مثل ایدز.در سال‌های اخیر، موسیقی‌درمانی رشد فزاینده‌ای در کشورهای مختلف جهان داشته است، و کارهای درمانی متعددی توسط موسیقی‌درمانگران صورت گرفته است. و این امر تاکید گردیده که، اساساً موسیقی در درمان اشخاص مبتلا به وضعیت‌های مختلف پزشکی کارایی بسیاری دارد.

علی مددیان پاک