پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

موزون‌ بنویس‌ وگرنه‌ با سرنیزه‌ طرفی‌!


موزون‌ بنویس‌ وگرنه‌ با سرنیزه‌ طرفی‌!
یوهانس‌ والستروم‌ ژورنالیست‌ و کارشناس‌ رسانه‌ها خود از والدین‌ یهودی‌ و در شهر یافا در اسراییل‌ متولد شده‌ است‌. او در یافا، مسکو، استکلهم‌ پرورش‌ یافته‌ و پس‌ از گرفتن‌ فوق‌ لیسانس‌ در رشته‌ کارشناسی‌ رسانه‌ ها به‌ زادگاهش‌ در فلسطین‌ اسراییل‌ بازگشت‌. وی‌ پس‌ از بازگشت‌ به‌ کمک‌ نیروهای‌ بین‌المللی‌ اسراییلی‌ و فلسطینی‌ به‌ پایه‌گذاری‌ خبرگزاری‌ آی‌.ام‌.یی‌.ام‌.سی‌ اقدام‌ کرد. وی‌ علاوه‌ بر کار تحقیقی‌ از جمله‌ با تعدادی‌ از خبرنگاران‌ غربی‌ بویژه‌ فرستادگان‌ مطبوعات‌ و تلویزیون‌ سوئد مصاحبه‌هایی‌ انجام‌ داده‌ که‌ در این‌ مقاله‌ به‌ برخی‌ از آنها اشاره‌ شده‌ است‌.
از سپتامبر سال‌ ۲۰۰۱ میلادی‌ با اعلام‌ اینکه‌ خبرنگاران‌ ضد اسراییلی‌ از این‌ پس‌ تخطئه‌ خواهند شد توسط‌ وزیر مطبوعات‌، دانی‌ سیمان‌، اسراییل‌ وسیعا به‌ تشدید سانسور در رابطه‌ با خبررسانی‌ از وضعیت‌ و وقایع‌ سرزمین‌ اشغالی‌ اقدام‌ کرد. اندکی‌ پس‌ از آن‌ لی‌ هوکستادر فرستاده‌ خبری‌ روزنامه‌ واشنگتن‌ پست‌ از اسراییل‌ اخراج‌ شد. سوزان‌ گلدنبرگ‌ خبرنگار گاردین‌ جابه‌جا شد و در ادامه‌ لغو مجوز خبرنگاری‌ برای‌ دو تن‌ از خبرنگاران‌ فلسطینی‌ تبار بی‌ بی‌ سی‌ میان‌ این‌ خبرگزاری‌ و دولت‌ اسراییل‌ اختلافاتی‌ پیش‌ آمد، تا حدی‌ که‌ آنها به‌ بایکوت‌ یکدیگر اقدام‌ کردند. قضیه‌ به‌ همین‌ جا هم‌ تمام‌ نشد و سانسور طی‌ تابستان‌ ۲۰۰۲شدت‌ بیشتری‌ یافت‌ تا آنجا که‌ حتی‌ گریبانگیر کانال‌ امریکایی‌ سی‌. ان‌. ان‌ هم‌ شد.
پس‌ از اینکه‌ تد ترنر موسس‌ سی‌. ان‌. ان‌ در مصاحبه‌یی‌ با گاردین‌ گفت‌ شاید هم‌ اسراییلی‌ها و هم‌ فلسطینی‌ها همدیگر را ترور می‌کنند، نوک‌ حمله‌ روی‌ سی‌. ان‌. ان‌ قرار گرفت‌. دولت‌ اسراییل‌ این‌ کانال‌ را یهودی‌ ستیز و ضد اسراییل‌ خواند. بزرگترین‌ شرکت‌ پخش‌ تلویزیون‌ ماهواره‌یی‌ در اسراییل‌ تهدید به‌ قطع‌ پخش‌ برنامه‌ های‌ سی‌. ان‌. ان‌ و جایگزینی‌ آن‌ با کانال‌ فاکس‌ نیوز متعلق‌ به‌ روپرت‌ مرداخ‌ کرد. روسای‌ سی‌. ان‌. ان‌ برای‌ حل‌ بحران‌ میزگردی‌ تشکیل‌ دادند. در این‌ میزگرد اعلام‌ کردند که‌ آنها به‌ هیچ‌ وجه‌ طرفداری‌ از فلسطینی‌ها نمی‌کنند و قول‌ دادند که‌ در کار خود تغییراتی‌ بدهند. سی‌. ان‌. ان‌ برای‌ دلجویی‌ از اسراییل‌ هم‌ برنامه‌یی‌ ده‌ قسمتی‌ در مورد مجروحان‌ حملات‌ انتحاری‌ پخش‌ کرد.
در زمینه‌ وقایع‌ و اعمال‌ نفوذهای‌ دولت‌ اسراییل‌ در کشورهای‌ غربی‌ والستروم‌ به‌ فعالیت‌ های‌ سفارت‌ اسراییل‌ و لابی‌ آنها در سوئد اشاره‌ می‌ کند و می‌ نویسد: همزمان‌ با آغاز تشدید سانسور در سپتامبر ۲۰۰۱ در اسراییل‌، رافائل‌ هارپاز وابسته‌ مطبوعاتی‌ سفارت‌ اسراییل‌ در استکهلم‌ در ۱۰ سپتامبر همان‌ سال‌ به‌ دفتر خبرگزاری‌ رسمی‌ سوئد (ت‌. ت) می‌رود. وی‌ طی‌ نشستی‌ کوتاه‌ با صرف‌ قهوه‌ به‌ کارکنان‌ این‌ خبرگزاری‌ گوشزد می‌کند که‌ سفارت‌ او مطبوعات‌ سوئد را به‌ دقت‌ دنبال‌ می‌کند چرا که‌ از اسراییل‌ به‌ او پیام‌ داده‌اند مطبوعات‌ جزو مهمترین‌ها است‌. پس‌ از این‌ جریان‌ در رابطه‌ با هر خبر و مقاله‌ یی‌ که‌ در نشریات‌ سوئد راجع‌ به‌ حملات‌ ارتش‌ اسراییل‌ به‌ مناطق‌ اشغال‌ شده‌ انتشار می‌ یافت‌ دفتر نشریه‌ ها و نویسنده‌ مقاله‌ آماج‌ حمله‌ تلفنی‌ و نامه‌ هایی‌ با محتوای‌ مشابه‌ قرار می‌ گرفتند.
یوهان‌ والستروم‌ تصریح‌ می‌ کند علیرغم‌ اینکه‌ اسراییل‌ دایما مرتکب‌ نقض‌ حقوق‌ بشر می‌ شود از حمایت‌ بی‌ قید و شرط‌ امریکا هم‌ به‌ لحاظ‌ تامین‌ بودجه‌ نظامی‌ و هم‌ توسط‌ وتوی‌ کلیه‌ تصمیمات‌ سازمان‌ ملل‌ در حالی‌ که‌ اروپا نیز قراردادها و روابط‌ اقتصادی‌ مورد نیاز را تامین‌ می‌ کند برخوردار است‌. اسراییل‌ بخوبی‌ می‌ داند که‌ ادامه‌ سیاست‌ اشغال‌ و حیاتش‌ در گرو حمایت‌ در سطح‌ بین‌ المللی‌ است‌ و به‌ همین‌ خاطر است‌ که‌ دولت‌ اسراییل‌ مساله‌ خبررسانی‌ و توصیف‌ درگیری‌های‌ خاورمیانه‌ را به‌ یکی‌ از اصلی‌ ترین‌ مسائل‌ خود تبدیل‌ کرده‌ است‌. امکانات‌ زیادی‌ به‌ این‌ امر اختصاص‌ داده‌ شده‌ است‌. چه‌ در منطقه‌ و چه‌ در کشورهای‌ غربی‌، از جمله‌ سوئد.
او به‌ این‌ واقعه‌ اشاره‌ می‌کند که‌ در سال‌ ۲۰۰۴ زمانی‌ که‌ مرده‌ خوای‌ وانونو از هجده‌ سال‌ زندان‌ انفرادی‌ آزاد شد دو روزنامه‌ بزرگ‌ سوئد آفتن‌ بلادت‌ و سونسکا داگ‌ بلادت‌ جرات‌ انتشار اولین‌ مصاحبه‌ یی‌ که‌ با وی‌ انجام‌ شده‌ بود را نداشتند و در همان‌ زمان‌ لوتا شیلرکویست‌ فرستاده‌ روزنامه‌ داگنرنی‌ هتر هم‌ در واهمه‌ اخراج‌ از اسراییل‌ جرات‌ نکرد با وانونو مصاحبه‌ کند.
یپیتر لو گرن‌ مخبر کانال‌ اول‌ و دوم‌ تلویزیون‌ سوئد که‌ ۲۰ سال‌ تا ۱۹۹۸ وقایع‌ خاورمیانه‌ را تعقیب‌ کرده‌، شرایط‌ کار ژورنالیستی‌ را در مناطق‌ اشغالی‌ چنین‌ توصیف‌ می‌ کند: بزرگترین‌ مانع‌ برای‌ کار خبری‌ کنترل‌ نیروهای‌ نظامی‌ بر مناطق‌ اشغالی‌ است‌ که‌ می‌ تواند هر لحظه‌ تصمیم‌ بگیرد مانع‌ ورود خبرنگاران‌ به‌ یک‌ شهر یا منطقه‌ شود. شروطی‌ که‌ شامل‌ حرکت‌ خبرنگاران‌ در مناطق‌ اشغالی‌ می‌ شود از سوی‌ وزارت‌ مطبوعات‌ اسراییل‌ و در همکاری‌ با سازمان‌ امنیت‌ و سفارت‌هایشان‌ در کشورهای‌ دیگر تعیین‌ می‌ شود. مراتب‌ و شرایط‌ ارسال‌ خبرنگار از سوئد به‌ اسراییل‌ این‌ گونه‌ توصیف‌ می‌ شود: مدتها پیش‌ از ارسال‌ خبرنگار به‌ منطقه‌، او از طرف‌ تحریریه‌ به‌ سفارت‌ اسراییل‌ در استکهلم‌ معرفی‌ می‌ شود. تحریریه‌ توضیح‌ می‌ دهد که‌ غرض‌ از ارسال‌ و حوزه‌ خبری‌ خبرنگار مورد نظر چیست‌. حال‌ خبرنگار زمانی‌ که‌ به‌ منطقه‌ می‌ رسد باید درخواست‌ کارت‌ خبرنگاری‌ کند. وزارت‌ مطبوعات‌ در مشورت‌ با سفارت‌ اسراییل‌ و سازمان‌ امنیت‌ در رابطه‌ با صدور کارت‌ خبرنگاری‌ تصمیم‌ می‌گیرد. سفارت‌ سابقه‌ مطبوعاتی‌ خبرنگار و آنچه‌ که‌ او تا زمان‌ اعزام‌ به‌ ماموریت‌ نوشته‌ را بررسی‌ می‌ کند و سازمان‌ امنیت‌ هم‌ نشست‌ و برخاست‌ او را و اینکه‌ چطور نظرات‌ سیاسی‌ دارد کنترل‌ می‌ کند. سپس‌ در صورتی‌ که‌ کارت‌ خبرنگاری‌ صادر شود تازه‌ این‌ مانده‌ است‌ که‌ برای‌ ورود به‌ هر منطقه‌ خاص‌ فلسطینی‌ از نیروهای‌ نظامی‌ مجوز گرفته‌ شود. درخواست‌ هر مجوزی‌ هم‌ باید یک‌ روز قبل‌ از حرکت‌ به‌ مقامات‌ تحویل‌ داده‌ شود. هنگام‌ عبور از پست‌ های‌ بازرسی‌ باید هم‌ کارت‌ خبرنگاری‌ و هم‌ مجوز عبور را به‌ سربازان‌ نگهبان‌ نشان‌ داد، حالا اگر دوست‌ داشته‌ باشند برای‌ تایید با فرماندهی‌ خود تماس‌ می‌گیرند....پیتر لوگرن‌ در این‌ باره‌ می‌ گوید: اگر آدم‌ واقعا بخواهد می‌ تواند این‌ کنترل‌ها را دور بزند. این‌ مساله‌ به‌ واقع‌ مربوط‌ می‌شود به‌ اینکه‌ مشروعیت‌ نیروهای‌ اشغالگر را بپذیری‌ یا نه‌. برای‌ اینکه‌ خبرنگار بتواند کارش‌ را انجام‌ دهد باید قانون‌شکنی‌ کند که‌ البته‌ این‌ باعث‌ دستگیری‌ و اخراج‌ می‌شود و ضمنا خطرات‌ جانی‌ هم‌ دارد....
بارها توسط‌ سربازان‌ اسراییلی‌ به‌ سمت‌ من‌ تیراندازی‌ شده‌ و زمانی‌ که‌ یهودیان‌ ساکن‌ سرزمین‌ های‌ اشغالی‌ به‌ من‌ حمله‌ کرده‌ اند نیروهای‌ نظامی‌ فقط‌ ایستادند و تماشا کردند.
مشکلات‌ و محدودیت‌ ها باعث‌ می‌شود که‌ خبرنگاران‌ از حضور در منطقه‌ امتناع‌ کنند و خبرهای‌ ارسالی‌ خود به‌ کشورشان‌ را بر اساس‌ خبرهای‌ منتشر شده‌ توسط‌ مطبوعات‌ اسراییلی‌ تنظیم‌ کنند که‌ آنها خود اخبارشان‌ را از رادیوهای‌ ارتش‌ اسراییل‌، گالاتز و گالاگاتز می‌ گیرند.
والستروم‌ سپس‌ توضیحاتی‌ درباره‌ سانسور و خودسانسوری‌ در اسراییل‌ ارایه‌ می‌دهد و می‌نویسد، در مواقعی‌ که‌ خبرنگار خودش‌ به‌ منطقه‌ می‌ رود و مصاحبه‌یی‌ انجام‌ می‌دهد تازه‌ نوبت‌ به‌ دستگاه‌ سانسور می‌رسد. زمانی‌ که‌ یک‌ ژورنالیست‌ کارت‌ خبرنگاری‌ دریافت‌ می‌کند باید تعهد نامه‌یی‌ امضا کند که‌ بنابر آن‌ کلیه‌ مطالب‌ تهیه‌ شده‌ پیش‌ از ارسال‌ به‌ خارج‌ باید از مجرای‌ سانسور دولتی‌ بگذرد و اگر چه‌ در اغلب‌ موارد این‌ مراتب‌ رعایت‌ نمی‌ شود اما در موارد حساس‌ این‌ امر می‌تواند موجب‌ دستگیری‌ و محکومیت‌ بخاطر سرپیچی‌ از قوانین‌ شود.
والستروم‌ تصریح‌ می‌ کند که‌ تاثیر سانسور اسراییل‌ بر مطبوعات‌ سوئد گر چه‌ عجیب‌ به‌ نظر می‌رسد اما کاملا معمولی‌ است‌. در این‌ باره‌ او علاوه‌ بر واهمه‌ مطبوعات‌ سوئدی‌ از نشر مصاحبه‌ با وانونو از موردی‌ نام‌ می‌ برد که‌ تاکنون‌ از افکار عمومی‌ پنهان‌ مانده‌ است‌. او تاکید می‌کند که‌ اگر گفته‌ های‌ خبرنگار و عکاس‌ سوئدی‌ دونالد بوستروم‌ صحت‌ داشته‌ باشد خبر تصویری‌ که‌ وی‌ علیرغم‌ ضرب‌ و شتم‌ و ضبط‌ دوربین‌ و وسایلش‌ موفق‌ به‌ ارسال‌ تصاویری‌ از آن‌ شده‌ بود از سوی‌ تحریریه‌ داگنزنی‌ هتر با بی‌اعتنایی‌ مواجه‌ شد. این‌ گزارش‌ تصویری‌ که‌ از قتل‌ و پیکرهای‌ مثله‌ شده‌ چند فلسطینی‌ به‌ منظور ربودن‌ اعضای‌ بدنشان‌ تهیه‌ و ارسال‌ شده‌ بود به‌ گفته‌ والستروم‌ می‌ توانست‌ یک‌ خبر جنجالی‌ شود اما داگنز نی‌ هتر از نشر آن‌ خودداری‌ کرد. هیات‌ تحریریه‌ چنان‌ که‌ دونالد بوستروم‌ به‌ خاطر می‌ آورد برایش‌ توضیح‌ دادند که‌ نمی‌ خواهند دچار مشکلاتی‌ بشوند که‌ انتشار عکس‌ها می‌تواند بیافریند.
●خودسانسوری‌ هیات‌ های‌ تحریریه‌
به‌ گفته‌ استفان‌ یرتن‌ عضو هیات‌ تحریریه‌ خبرگزاری‌ رسمی‌ سوئد (ت‌. ت‌) وقتی‌ که‌ خبرنگار مطالبش‌ را تهیه‌ و ارسال‌ می‌ کند، نوبت‌ به‌ تشخیا هیات‌ تحریریه‌ در مورد ارزش‌ انتشار مطلب‌ می‌رسد. قواعد خاصی‌ در این‌ باره‌ اجرا می‌شود. توضیح‌ تحریریه‌ها در این‌ مورد به‌ اختصار امتناع‌ از رودررویی‌ با اسراییل‌ در مورد مقوله‌ توازن‌ و بی‌طرفی‌ است‌.
لوتا شیلرکویست‌ خبرنگار و فرستاده‌ داگنزنی‌ هتر به‌ خاورمیانه‌ موضع‌ شخصی‌ خودش‌ را به‌ صورت‌ شفاف‌ این‌ گونه‌ توصیف‌ می‌ کند: این‌ اشغال‌ است‌ که‌ اساس‌ مشکل‌ است‌ و ترک‌ مناطق‌ اشغالی‌ توسط‌ اسراییل‌ تنها راه‌ حل‌ آن‌ است‌. و می‌ افزاید: اما من‌ در مقابل‌ کارفرمای‌ خودم‌ تعهدی‌ دارم‌ و آن‌، این‌ است‌ که‌ موزون‌ باشم‌.
سیسیلیا اودن‌ فرستاده‌ رادیو و تلویزیون‌ سوئد از سال‌ ۱۹۹۳ تا ۹۷ که‌ اکنون‌ هم‌ به‌ منطقه‌ بازگشته‌ است‌ می‌ گوید: این‌ توازن‌ خبرنگاری‌ است‌ که‌ اصل‌ مشکل‌ خبررسانی‌ است‌. او می‌ گوید: برای‌ اینکه‌ بتوانی‌ درگیری‌ها را صادقانه‌ توصیف‌ کنی‌ باید از مظلوم‌ طرفداری‌ کنی‌.
اودن‌ بارها از سوی‌ مدیریت‌ رادیو و تلویزیون‌ سوئد مورد عتاب‌ قرار گرفته‌ که‌ توازن‌ را رعایت‌ نمی‌کند تا جایی‌ که‌ قصد اخراج‌ او از کار را داشتند. او در این‌ مورد که‌ چرا توازن‌ مورد نظر هیات‌های‌ تحریریه‌ را نمی‌تواند رعایت‌ کند می‌گوید: آخر این‌ درگیری‌ میان‌ دو قطب‌ برابر نیست‌ که‌ بتوانی‌ آن‌ را موزون‌ توصیف‌ کنی‌.
استفان‌ یرتن‌ خبرنگار و عضو تحریریه‌ اخبار خارجی‌، خبرگزاری‌ ت‌. ت‌ را از تاکید در زمینه‌ توازن‌ کذایی‌ مستثنا نمی‌داند و می‌گوید:علیرغم‌ اینکه‌ تعداد تلفات‌ فلسطینی‌ها طی‌ سال‌های‌ گذشته‌ از آغاز انتفاضه‌ تاکنون‌ سه‌ برابر بیش‌ از تلفات‌ اسراییل‌ بوده‌، محتوای‌ توازن‌ طلبی‌ خبرگزاری‌ ت‌. ت‌ برابر جلوه‌ دادن‌ تلفات‌ هر دو طرف‌ است‌. وی‌ معترف‌ است‌ که‌ هر روز باید در کارش‌ به‌ ارزیابی‌ نابرابر تلفات‌ انسانی‌ بپردازد و می‌بایست‌ خبر کشته‌ شدن‌ ۷ اسراییلی‌ را بزرگتر از خبر جان‌ باختن‌ ۷ فلسطینی‌ نمایش‌ دهد.
●لابی‌ فشار
خبرنگاران‌ مصاحبه‌ شده‌ توسط‌ والستروم‌ همگی‌ در مورد فشار گروههای‌ لابی‌ شهادت‌ می‌ دهند. دونالد بوستروم‌ می‌ گوید:زمانی‌ که‌ علیرغم‌ توصیه‌ تحریریه‌ اش‌ کتاب‌ خود به‌ نام‌ ان‌شاالله‌ در مورد مساله‌ خاورمیانه‌ را انتشار داد تا یک‌ سال‌ تلفن‌ خانه‌ اش‌ مرتب‌ زنگ‌ می‌ زد و نیز آماج‌ نامه‌ های‌ تهدید آمیز قرار گرفته‌ بود.
او می‌ گوید: من‌ انبوهی‌ از نامه‌های‌ مشابه‌ دریافت‌ کردم‌ و در مطبوعات‌ مرا بر سر نیزه‌ زدند. تجربه‌ خوبی‌ نبود.
پیتر لوگرن‌ هم‌ که‌ پس‌ از یک‌ گزارش‌ برای‌ اخبار تلویزیون‌ به‌ همین‌ ترتیب‌ آماج‌ حمله‌ تلفنی‌ یک‌ جمع‌ حدود ۲۰ نفره‌ قرار گرفت‌، می‌ گوید: معلوم‌ شد که‌ یک‌ زنجیره‌ تلفنی‌ ۲۲ نفره‌ هستند و همان‌ ها بودند که‌ از تک‌ تک‌ گزارش‌های‌ من‌ به‌ اداره‌ ارزشیبابی‌ با اتهام‌ جانبدارانه‌ بودن‌ شکایت‌ می‌ کردند که‌ البته‌ گزارش‌ های‌ من‌ در همه‌ موارد بی‌ طرف‌ شناخته‌ شدند.
استفان‌ یارتن‌ می‌ گوید: یک‌ خبر تلگرافی‌ ساده‌ با عنوان‌ «کودکی‌ در تیراندازی‌ تانک‌ کشته‌ شد» واکنش‌ های‌ شدید گروههای‌ لابی‌ را به‌ دنبال‌ می‌آورد. انگار که‌ یک‌ عده‌ آدم‌های‌ ابله‌ باشند. لوتا شیلرکویست‌ تذکرهای‌ تحریریه‌ را به‌ خبرنگاران‌ چنین‌ نقل‌ می‌ کند: باز هم‌ واکنش‌ هایی‌ آمده‌! سعی‌ کن‌ دفعه‌ بعد موزون‌ تر بنویسی‌.

از:یوهانس‌ والستروم‌
برگردان‌:حسین‌ توسلی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید