بختک چینی

خنده تلخ تر از گریه در آن جاست که بدانیم درآمد هر فرد چینی از درآمد هر فرد ایرانی به مراتب پایین تر است و از این نظر چین در رتبه ۱۲۸ جهان قرار دارد و ما در پله ۳۴ به خوردن نوشانوش نفت دل بسته ایم که البته از ما نه همه که تنها برخی و بعضی می خورند و این ما که می نویسم، بسیاری از کسانی را شامل می شود که مشغول تماشای باده های سیاه رنگ بادآورده ای هستند که چار ه ای جز تماشای مهتران از ما بهتر ندارند. با این همه جای بسی دلخوشی برای این عزیزان نیز نیست که اگر از نظر درآمد فردی در رتبه سی و چهارمیم، از منظر توسعه و پیشرفت چینی ها در رده ۵ یا ۶ جهان قرار دارند و ما سومین کشور دنیا از نظر واردات هستیم. خنده دارتر اینکه _ بخوانید گریه دار تر _ جمعیت ایران نفت زده قرن بیست و یکم کمتر از یک بیستم جمعیت چین است و شنیدن این خبر که «بیش از ۷۰ درصد اجناس بنجل بازار ایران را کالاهای چینی تشکیل می دهند.» خنجری است که بر پیکره روان آدمی وارد می شود نه خبری ساده و تکراری!
●ما تنها نیستیم
این تنها بازار ایران نیست که در چنبره محصولات چینی قرار دارد. مشکل چین مشکلی جهانی است. با این حال شیوه و عمل ما در برابر این اژدهای زرد پراشتها که آمادگی بلعیدن تمام دنیا را دارد واکنشی انفعالی و از سر دستپاچگی است. همین اواخر بود که اتحادیه اروپا در جهت حمایت از صنعت نساجی خود با واردات ۷۰ میلیون قطعه منسوجات چینی مخالفت کرد و مانع ورود آن به اروپا شد. بحرانی که موجب سرریز شدن و ورود ۸۰۰ هزار تن منسوجات چینی به ایران شد. اگر چه این خبر بعدها از سوی امیدبخش، سرپرست دفتر ایران در W.T.O تکذیب شد و در حال حاضر بسیاری از بازاریان ایرانی که دستی بر آتش دارند بشدت نگران قوت گرفتن شایعه سرریز شدن منسوجات بنجل چینی به بازار ایران هستند. این شایعه زمانی قوت بیشتری به خود گرفت که دولت آمریکا اعلام کرد دور جدید مذاکرات با چین بر سر مسأله تجارت منسوجات چینی با شکست مواجه شده و بدون هیچ توافقی پایان یافته. همزمان خبر مذاکره برخی تجار ایرانی و چینی به منظور خرید این محصولات از سوی مدیرکل دفتر صنایع نساجی وزارت صنایع و معادن به بیرون درز کرد و «گلناز نصراللهی» اعلام کرد: «برخی تجار ایرانی به منظور خرید این محصولات با چینی ها وارد مذاکره شده اند که البته بازار ایران، کشش تمام آن محصولات را ندارد و فقط ممکن است مقداری از آن وارد کشور شود که باید از ورود ارزان قیمت آن جلوگیری کرد.»
او با بیان اینکه حداقل قیمت برای واردات پوشاک در گمرک تعیین نشده است، می گوید: «واردات رسمی پوشاک به کشور طی سال های گذشته در حد بسیار کم و حدود ۳ تا ۴ میلیون دلار بوده و بیشتر واردات پوشاک به کشور از طریق مناطق آزاد و همراه مسافر انجام شده است.» نصراللهی بر بالا بودن کیفیت تولیدات داخلی تأکید و اظهار می کند: «فرهنگ سازی و تشویق مصرف کنندگان ایرانی به استفاده از تولیدات کشور راه مناسبی برای محدود کردن واردات کالای چینی است.» بخش اعظمی از کالاهای چینی فاقد کیفیت و استانداردهای مطلوب هستند و حتی «رنگ های به کار رفته در آن ها برای بدن انسان مضر است.» مدیر کل نساجی وزارت صنایع و معادن با بیان اینکه واردات محصولات ارزان قیمت چینی، چون بختکی به جان بازار ایران افتاده، می گوید: «در حال حاضر واردات پتوی ارزان قیمت چینی به تولیدات این محصول در کشور ضربه زده است.» این در حالی است که کیفیت پتوی ایرانی به مراتب بالاتر از همتای چینی خود است.
او با تأکید بر لزوم کنترل بیشتر مرزها به منظور جلوگیری از قاچاق محصولات نساجی، تحریم محصولات چینی از سوی اتحادیه اروپا را تهدیدی بسیار جدی و تخریبی عمیق برای صنایع داخلی می داند و می گوید: «با توجه به بالا بودن رقم صادرات منسوجات چین، حتی اگر درصد ناچیزی از این رقم نصیب ایران شود، سهم بزرگی را در بازار داخلی به خود اختصاص داده و نابودی صنایع داخلی را به همراه خواهد داشت. چرا که پایین بودن قیمت تمام شده منسوجات چینی، عامل اصلی استقبال مصرف کنندگان ایرانی از محصولات بنجل چینی و قبضه شدن بازارهای پوشاک ایران و جهان است.»
این در حالی است که به گفته کارشناسان به دلیل مشکلات قانونی موجود، قیمت محصولات نساجی تولیدشده در ایران ۳۰ تا ۳۵ درصد بالاتر از کشورهای همسایه است و در مقابل قیمت منسوجات چینی در حد بسیار پایینی است. به طوری که قیمت یک دست کت و شلوار چینی صددرصد پشم با وزن ۲۴۰ گرم که از ظرفیت بسیار زیادی برخوردار است، حدود ۲۵ دلار و قیمت تمام شده همین کالا از جنس ایرانی ۴۸ هزار تومان (۴۸ دلار) است.
نکته دردناک اینکه محصولات ارزان قیمت چینی در چند سال اخیر توانسته بازارهای عراق، ترکیه و افغانستان را از دست تولیدکنندگان ایرانی به درآورد و در سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیون دلار محصولات نساجی ایران به کشور عراق صادر شد که به دلیل اشباع بازار عراق از محصولات چینی، امسال این بازار را ایرانیان از دست داده اند. در حالی که در سال ۲۰۰۳ کشور چین و دولت متبوعش بیش از ۵ میلیارد دلار در صنعت نساجی خود سرمایه گذاری کردند و ما در مقابل با سرمایه گذاری ۲۷۰ میلیون دلاری یارای مقابله با این اژدهای هفت سر را نداریم.
●چرا اجناس چینی ارزانترند؟
یکی از دلایل اصلی ارزان بودن کالاهای چینی، ثابت بودن نرخ «یوان» (واحد پول ملی چین) در برابر دلار است. به عبارت دیگر رژیم ارزی چین، شناور نیست. برآوردهای یکی از مؤسسات معتبر درآمریکا نشان می دهد که چین بین ۱۴ تا ۴۰ درصد به خاطر نرخ برابر «یوان» و دلار رانت صادراتی دریافت می کند. به همین جهت چین موافق تقویت دلار است. چون «یوان» میخکوب شده است. بنابراین هر چقدر دلار قوی شود به نفع چین و صادرات آن کشور است. چین دارای یکی از بزرگترین ذخایر دلاری دنیاست و در حال حاضر بدهی های دولت آمریکا به چین بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد دلار است. در هر حال تلاش آمریکا این است که نرخ یوان چینی ها در مقابل دلار را از حالت ثابت خارج کند. اگر این اتفاق صورت گیرد، تولیدکنندگان ایرانی نیز مقداری آرامش پیدا می کنند. زیرا در این حالت کالای صادراتی چین به ایران بین ۱۵ تا ۴۰ درصد گران تر خواهد شد و این به نفع بازار ایرانی است.
●بازار کفش را از کف داده ایم
این حقیقت تلخ واقعیت دارد که بیش از ۷۰ درصد بازار کفش ایران را محصولات بی کیفیت چینی اشغال کرده اند. دراین باره «بهنام حیدری» عضو هیأت مدیره اتحادیه صنف کیف و کفش می گوید: «با وجود اینکه این کالاها با مجوز وارد کشور می شوند اما هیچ گونه نظارتی بر جنس، کیفیت و مرغوبیت این کالاها وجود ندارد.» این در حالی است که علیرغم آن که کفش های ساخت ایران از چرم طبیعی ساخته می شوند، نوع چینی آن از پلاستیک ساخته می شود و چون پلاستیک ارزان است در نتیجه قیمت آن نیز نسبت به کفش داخلی ارزانتر است و همین عامل اصلی استقبال از محصولات چینی است. استقبالی که باعث تعطیل شدن بسیاری از کارگاه های تولیدی کفش در ایران و بویژه تهران شده است.
اینکه بدانیم چرا واردات لوازم چینی آن هم به صورت فله ای هیچ واکنشی از سوی مراجع قانونی و دولتی و حتی اتاق مشترک ایران و چین در پی نداشته است حقایق ناگفته بسیاری را از واقعیت موجود بازار ایران روشن و رو می نماید. در این باره «دانشمند» از اعضای هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران و چین می گوید: «مالتو بپا همسایه را دزد نکن.» او این ضرب المثل قدیمی را چنین تشریح می کند: «فرض کنیم همین امروز دروازه های کشور را به روی کالاهای چینی ببندیم، چه کسی تضمین می دهدکه فردا ویتنامی ها وارد بازارمان نشوند کما اینکه پیش از این که کالاهای بی کیفیت چینی در بازار ایران وارد شوند، جنس های کیفیت پایین ژاپنی واردمی شد و بعدها هم جنس های ژاپنی با اجناس کره ای جایگزین شد و حالا هم چینی! قطعاً فرداهای بعد هم این مسائل چه در مورد چین یا سایر کشورها تکرار می شود.»
او منشأ مشکلات موجود بازار را بد بودن جنس های بنجل چینی نمی داند، بلکه معتقد است منشأ اصلی مشکلات این است که نتوانسته ایم برنامه ریزی کنیم. کشور ما نیز همانند همه کشورهای متمدن دنیا باید استانداردهای ملی تعریف کند. به نظر وی زمانی که استاندارد ملی تعریف شود دو فایده دارد، یکی اینکه تولیدکننده داخلی خود را با همین استانداردها تطبیق می دهد و در نتیجه اگر جنسی وارد شود نیز باید با آن استاندارد هماهنگ باشد. او می گوید: «متأسفانه در کشور ما بازار بی منطقی به وجود آورده ایم که تولیدکننده هر کالایی را با هر کیفیتی تولید کرده، روانه بازار می کند و وارد کننده هم به منظور رقابت در این فضا به دنبال جنس ارزان است در نتیجه بازارمان به سطل زباله تولیدات بدون کیفیت داخلی و خارجی تبدیل شده است. گناه از بی کیفیت بودن کالاهای چینی نیست. نه اینکه چون عضو اتاق چین هستم از این کشور حمایت کنم بلکه ما از منافع ملی دفاع می کنیم!»
در این بین حرف های حریری دیگر عضو هیأت رئیسه اتاق مشترک ایران و چین خواندنی است. به گفته حریری از کل ۱۰ میلیارد دلار مبادلاتی که کشورمان با چین دارد (این مبادلات را متکی وزیر امور خارجه ۷‎/۲ میلیارد اعلام کرده!؟!) حدود ۳‎/۵ میلیارد دلار آن واردات است که از این میزان آن حجم از کالایی که سر و صدا دارد زیر ۱۰۰ میلیون دلار است؟! او می گوید: «آماری که از واردات کفش چینی به کشور وجود دارد بیان می کند که ۲۰ میلیون جفت کفش وارد شده. بالاخره تاجر هم دو دوتا چهارتا می کند و هیچ وقت چهار برابر ظرفیت (۲۰۰ میلیون جفت) کفش را وارد نمی کند چون بازاری ندارد. سر جمع ۲۰میلیون کفش ۳ دلاری، ۶۰ میلیون دلار است. آیا باید به خاطر این مبلغ کم همه روابطمان را با چین تحت الشعاع قرار دهیم که چرا ۶۰ میلیون دلار از ۱۰ میلیارد دلار جنس چینی بی کیفیت است؟» البته آقای حریری هیچ اشاره ای به تعطیلی کارگاه های کوچک کفش وطنی و بیکاری و ورشکستگی صدها کفاش و فشارهایی که ناشی از این موضوع به خانواده هایشان وارد می شود نمی کند و اصلاً برایشان اهمیتی ندارد که این ۲۰ میلیون جفت کفش چینی اصلاً کیفیت و مرغوبیت ندارد و در نتیجه باید بعداز هر چند ماه دوباره به ۲۰ میلیون جفت کفش بی کیفیت دیگر متوسل شد!
جالب اینجاست که او در میزگردی که با ایسنا داشته سخنان اخیر رئیس مؤسسه استاندارد در خصوص اینکه بیان کرده بود ۸۰ درصد کالاهای مرجوعی گمرک ایران چینی است را نقد کرده و می گوید: «در صورتی که ۸۰ درصد هم درست باشد، باید گفت که چین مسؤولیتی ندارد چون مبدأ کالاهای بی کیفیت چین نیست بلکه تجار ایرانی آن را از مبدأ دوبی وارد می کنند.»

منبع : روزنامه ایران