گول نخورید! مسأله تقابل اسلام وسکولاریسم مطرح نیست

در دانمارک «فلمینگ رز» ویراستار «فرهنگی» مجله پیپ اسکویک (pip-squeak)، که این کاریکاتور احمقانه را به چاپ رسانده بود- سپتامبر گذشته، محض رضای خدا -اعلام می کند که ما شاهد «برخورد تمدن ها» مابین دموکراسی های سکولار غربی و جوامع اسلامی هستیم. به نظرم، این ثابت می کند که روزنامه نگاران دانمارکی بر همان شیوه هانس کریستین آندرسن ره می پیمایند. درواقع آنچه که شاهد آنیم خامی تمدن هاست.
اجازه بدهید از بخش Home Truths آغاز کنیم. موضوع سکولاریسم در تقابل با اسلام مطرح نیست. نزد مسلمانان، پیامبر فردی است که کلام الهی را مستقیما از جانب خداوند دریافت کرده است. ما [مسیحیان] پیامبرانمان را در حکم چهره هایی تا حدی تاریخی تصور می کنیم و درست در همنوایی با حقوق بشر مدرن مان، اغلب کاریکاتورهایی از آنها را در ذهنمان می سازیم. واقعیت این است که مسلمانان دینشان را زندگی می کنند،ولی ما نه. آنها ایمانشان را از خلال فراز و نشیب های بی شمار تاریخی حفظ کرده اند. (در صورتی که) ما آن را درست از زمانی که ماتیو آرنولد (Matthew Arnold) درباره« خروش انزواجویانه طولانی مدت»نوشت، از دست فرو نهادیم. به همین دلیل از«غرب در تقابل با اسلام »سخن می رانیم تا از«مسیحیان علیه مسلمانان »؛ چراکه هنوز چپ مسیحی زیادی در اروپا حضور ندارد. ظاهرا راهی نیست تا بتوانیم بر این مسئله از طریق کمک به سایر ادیان جهان فائق آییم و از خودمان بپرسیم که چرا مجاز به تمسخر محمد (ص) نیستیم.
افزون بر این، تزویر و ریا را بر احساسات دینی خود حاکم کرده ایم. به یاد دارم که بیش از یک دهه قبل، چگونه فیلمی با نام «آخرین وسوسه مسیح»، عشق مسیح به زنی را به نمایش گذاشت. در پاریس، بر سینمایی که این فیلم را نمایش داد، آتش گشودند و جوانی در این بین کشته شد. همین طور یادم است که یک دانشگاه آمریکایی سه سال پیش مرا برای ایراد سخنرانی دعوت کرده بود. من در آن جا با موضوع «یازده سپتامبر ۲۰۰۱: بپرسید که چه کسی آن را مرتکب شد، اما برای خاطر خدا نپرسید که چرا» سخنرانی کردم. هنگامی که به آن جا رسیدم، متوجه شدم که دانشگاه عبارت «به خاطر خدا» را به این دلیل که «نمی خواهیم احساسات کسی را جریحه دار کنیم» از آن حذف کرده است. آهان! بله!پس ما هم «احساساتی» داریم.
به عبارت دیگر، در حالی که ادعا می کنیم مسلمانان باید سکولارهای خوبی باشند، (اما) وقتی نوبت بیان آزاد _ یا کاریکاتورهای نازل _ می رسد درست همان قدر نگران حال طرفداران دین عزیز دردانه خودمان هستیم. من نیز از ادعاهای پرفیس و افاده سیاستمداران اروپایی مبنی بر این که قادر به جلوگیری از بیان آزاد یا مجلات نیستند، لذت می برم. این هم بی معنی است. فرضا اگر به جای کاریکاتور پیامبر (اسلام) یک خاخام اعظم با کلاهی بمبی شکل به تصویر درآمده بود، (حتما) فریاد «ضد یهودی گری» گوش فلک را کر می کرد _ واقعا هم این گونه است _، همان طور که اغلب گله مندی اسرائیلی ها را از چاپ کاریکاتورهای ضد یهودی در مجله های مصری می شنویم.
وآنگهی، در برخی از کشورهای اروپایی _ فرانسه یکی از آنهاست و آلمان و اتریش در میان آنها هستند _ به لحاظ قانونی نسل کشی ممنوع است. برای مثال در فرانسه بیان این مطلب که کشتار دسته جمعی (هولوکاست) یهودیان یا ارمنیان اتفاق نیفتاده، غیر قانونی است. همین طور اظهاراتی مشابه این (مسئله) در کشورهای اروپایی غیرمجاز است. هنوز مطمئن نیستم که این قوانین به مقاصدی برسند، به هر حال هرقدر که انکار هولوکاست را ملغی اعلام کنید، ضد یهودی گری از راه دیگری سربرمی آورد. اصلا نمی توانیم محدودیت های سیاسی ای را برای منکران این مسئله (هولوکاست) قائل شویم و در عین حال وقتی متوجه شویم که مسلمانان نسبت به تصویر ناراحت کننده و توهین آمیز ما از پیامبرشان علم اعتراض برمی افرازند، آن گاه شروع کنیم به داد و قال راه انداختن درباره سکولاریسم.
نزد بسیاری از مسلمانان، واکنش کشورهای «اسلامی»به این قضیه مایه سردرگمی است. این دلیل خوبی است برای اعتقاد به این که مسلمانان تمایل به وجوهی از اصلاحات در دین شان دارند. اگر این کاریکاتور مقصود کسانی را که می خواستند درباره این موضوع به مباحثه بپردازند، برآورده بود، هیچ خاطری از آن آزرده نمی شد، اما آن (کاریکاتور) آشکارا قصد تحریک داشت. آن قدر وقیحانه بود که فقط واکنش ایجاد کرد.
اینک زمان زیادی برای شدت بخشیدن به چرندیات ساموئل هانتینگتون پیر درباره« برخورد تمدن ها »باقی نمانده است. هم اکنون ایران یک دولت مذهبی را تجربه می کند. همین طور عملاًعراق -که تصور نمی رفت به یک حکومت مذهبی به طور دموکراتیک و منتخب منجر شود، اما این آن چیزی است که وقتی شما دیکتاتورها را به زیر کشیدند، در آن جا اتفاق افتاد- در مصر، اخوان المسلمین بیست درصد از صندلی ها را در انتخابات اخیر پارلمانی از آن خود کرد. اکنون حماس را به عنوان دولت منتخب«فلسطین »داریم. در این جا پیامی وجود دارد. این طور نیست؟ پیام این است که سیاست های آمریکا _ یعنی« تغییر رژیم »در خاورمیانه _ به اهدافش نرسیده است. (دلیلش هم) این میلیون ها رأی دهندگانی هستند که اسلام را بر رژیم های فاسدی که بر آن ها تحمیل کرده ایم، ترجیح می دهند.به همین دلیل حقیقتا چاپ کاریکاتور دانمارکی که زبانه های این آتش را شعله ورتر می سازد، خطرناک است.
در هر حال، مسئله این نیست که آیا پیامبر (اسلام) باید به تصویر درمی آمده یا نه. معضل این جاست که این کاریکاتورها، محمد [ص] را در هیئت خشونت آمیز بن لادنی ترسیم کرده اند. (درواقع) آنها اسلام را به عنوان یک دین خشن به تصویر کشیده اند.
رابرت فیسک
ترجمه: حسین تهرانی

منبع : روزنامه همشهری