سرکشی‌ به‌ دخمه‌ها و سرک‌ کشیدن‌ به‌ برج‌ها

شاید بد نباشد در مقدمه‌ گفت‌وگویی‌ که‌ می‌خوانید به‌ این‌ قضیه‌ اشاره‌ کنم‌ که‌ من‌ این‌ شکل‌ تازه‌ سینمای‌ داوودنژاد را دوست‌ دارم‌ و اصلا معتقد نیستم‌ او با ساخته‌های‌ اخیرش‌ «ملاقات‌ با طوطی‌» و «هشت‌پا» اعتبار و احترام‌ کارگردان‌ فیلم‌های‌ «نازنین‌» و «نیاز» را زیر سوال‌ برده‌ است‌. از بحث‌ فیلم‌ «نازنین‌» که‌ بگذریم‌، «نیاز» اثر زیبا و به‌ یاد ماندنی‌ است‌ و نگاه‌ انسانی‌ و تاثیرگذار داوودنژاد در این‌ فیلم‌ به‌ آدم‌های‌ طبقه‌ فرودست‌ اجتماع‌ قابل‌ تحسین‌ و ستایش‌ است‌. با همه‌ این‌ اوصاف‌ فیلم‌ دهه‌ هشتاد نیست‌. «نیاز» متعلق‌ به‌ همان‌ سال‌ها است‌ و متناسب‌ با شرایط‌ و بضاعت‌های‌ سینمای‌ همان‌ دهه‌ ساخته‌ شده‌ است‌. داوودنژاد نبض‌ زمانه‌ و سینما را می‌شناسد و بخوبی‌ واقف‌ است‌ که‌ برای‌ تماشاگر دهه‌ هشتاد که‌ در تسخیر مجذوب‌ کننده‌ ماهواره‌ و اینترنت‌ قرار گرفته‌ است‌ دیگر سخن‌ گفتن‌ درباره‌ دو نوجوانی‌ که‌ بر سر تصاحب‌ یک‌ شغل‌ کوچک‌ با کمترین‌ حقوق‌ کارشان‌ به‌ درگیری‌ لفظی‌ و فیزیکی‌ می‌انجامد جذابیت‌ چندانی‌ نخواهد داشت‌ و حالا باید از مسائلی‌ حرف‌ بزند که‌ دغدغه‌ جوان‌ و نوجوان‌ امروز جامعه‌ است‌. همان‌ مسائلی‌ که‌ در «مصایب‌ شیرین‌» و «بچه‌های‌ بد» گوشه‌هایی‌ از آن‌ را دیدیم‌ و متوجه‌ شدیم‌ که‌ نباید سینمای‌ یک‌ فیلمساز را فقط‌ در یک‌ یا دو اثر تاثیرگذار او خلاصه‌ کرد و همه‌ ساخته‌های‌ بعدی‌اش‌ را با آنها مقایسه‌ کرد. آن‌ منتقدانی‌ که‌ هنوز هم‌ «نیاز» را بهترین‌ فیلم‌ داوودنژاد می‌دانند و با تماشای‌ فیلم‌های‌ تازه‌اش‌ فریاد وااسفا سر می‌دهند که‌ پس‌ سادگی‌ و صمیمیت‌ داوودنژاد «نیاز» کجا رفته‌ است‌ نمی‌توانند جسارت‌ و توانایی‌های‌ او را در طرح‌ مضامین‌ «مصایب‌ شیرین‌»، «بچه‌های‌ بد» و حتی‌ «ملاقات‌ با طوطی‌» و «هشت‌پا» نادیده‌ بگیرند.
شاید این‌ شکل‌ سینما به‌ مذاق‌ دوستداران‌ «نیاز» خوش‌ نیاید اما نمی‌تواند نافی‌ ارزش‌های‌ آن‌ شود. برای‌ گفت‌وگو با داوودنژاد به‌ همراه‌ دو نفر دیگر به‌ استودیویی‌ حوالی‌ میدان‌ هفت‌ تیر رفتیم‌. جایی‌ که‌ در آن‌ داوودنژاد مشغول‌ انجام‌ آخرین‌ مراحل‌ صداگذاری‌ و ضبط‌ موسیقی‌ فیلم‌ تازه‌اش‌ «هوو» بود. او خیلی‌ خسته‌ و به‌ قول‌ خودش‌ داغون‌ نژاد بود اما بعد در طول‌ مصاحبه‌یی‌ طولانی‌ با چنان‌ انرژی‌ و حرارتی‌ به‌ سوال‌های‌ ما پاسخ‌ می‌داد که‌ انگار پس‌ از یک‌ استراحت‌ خوب‌ و مفصل‌ برای‌ گفت‌وگو آماده‌ شده‌ بود. به‌ هر حال‌ سینمای‌ تازه‌ داوودنژاد سینمای‌ اکتیو و سرزنده‌ است‌ که‌ از تلفیق‌ نوعی‌ خشونت‌ و تخیل‌ و فانتزی‌ شکل‌ گرفته‌ است‌ و شاید رمز انرژی‌ فراوان‌ داوودنژاد در همین‌ نکته‌ است‌، که‌ او به‌ فیلم‌های‌ تازه‌اش‌ انرژی‌ و هیجان‌ افزوده‌ است‌ و فیلم‌هایش‌ هم‌ به‌ او انرژی‌ و شور و شوق‌ تازه‌یی‌ بخشیده‌اند.

نگار باباخانی‌

منبع : روزنامه اعتماد