در امتداد اندوه

حقیقت این است كه مرد بعد از چند سال جدایی تصمیم گرفته همسر سابقش را طی یك عملیات غافلگیرانه برباید و او را به زور برای یك زندگی مجدد راضی كند و یا دیگر جرائم مانند اسیدپاشی، تهدید و توهین، ضرب و جرح و انواع و اقسام دیگر كه برای دوران بعد از طلاق كاربردهای مختلفی دارد!
البته باید توجه داشت كه اغلب این حوادث برای كسانی اتفاق می افتد كه برای جدایی به اندازه كافی مطالعه و تحقیق نكرده و به تنهایی و بدون هیچ مشاوره ای اقدام به این كار كرده اند. انتخاب شیوه درست جدایی و طلاق پس از پیدایش مشكلات لاینحل در زندگی یك راه مناسب است. پس ابتدا با هم پیش یك وكیل می رویم تا انواع طلاق را بشناسیم و ببینیم با هم چه تفاوت هایی دارند.
حسن مردانی مهرآباد - وكیل پایه یك دادگستری- در تعریف انواع طلاق می گوید: به طور كلی طلاق بر دو نوع است؛ رجعی و بائن.
طلاق رجعی، طلاقی است كه متقاضی آن مرد است كه با رعایت مقررات قانونی و پرداخت حقوق دوران زناشویی اعم از مهریه، اجرت المثل، جهیزیه و غیره از سوی دادگاه گواهی عدم امكان سازش صادر می گردد.
در طلاق رجعی مرد می تواند در زمان عده رجوع نماید و رجوع مرد به هر لفظ یا عملی كه قصد رجوع در آن باشد گفته می شود كه در این حالت طلاق منتفی و رابطه زوجیت دوباره برقرار می گردد. بدیهی است چنانچه در رجوع مرد به زن ،هرچند با نیت بازگشت باشد ،مرد كاری كند كه موجبات هتك حرمت یا آزار و اذیت زن را فراهم آورد، رجوع به زن منتفی می گردد و برای زن ایجاد حق می نماید تا جهت طرح دعوی و یا شكایت علیه مرد به دادگاه رفته و برای او تقاضای كیفرخواست نماید.خوب، پس تا این جا به این نتیجه می رسیم كه در طلاق رجعی چون مرد خواهان آن است خود او نیز می تواند در زمان عده حرف خود را پس گرفته و به اصطلاح قصد رجوع كند و به زندگی بازگردد. البته در صورتی كه در این ایام زن را آزار نداده باشد كه در این حالت طلاق منتفی شده و زن باید به زندگی بازگردد، حال این سؤال پیش می آید كه عده یعنی چه و مدت آن چه قدر است؟
به گفته مردانی مهرآباد، عده از نظر حقوقی و فقهی یعنی مدتی كه تا انقضای آن زنی كه عقد نكاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگری اختیار كند. عده طلاق ۳ طُهر است و در صورتی كه زن به اقتضای سن اساساً عادت زنانگی نبیند و یا در صورتی كه در خلال عده عادت زنانگی نگردد، در این دو حالت عده ۳ ماه است و در این زمان نوع طلاق از هر نوع كه باشد، نمی تواند در خلال آن شوهر دیگری را اختیار كند. البته لازم به یادآوری است كه عده زن باردار تا پایان وضع حمل او است.
مردانی می گوید: طلاق نوع دوم طلاق بائن است كه خود بر چند قسم است؛ طلاقی كه قبل از نزدیكی واقع شود، طلاق یائسه ، طلاق خلع و مبارات و سومین طلاق كه بعد از سه وصلت متوالی به عمل می آید.
طلاق خلع عبارت است از طلاقی كه خواهان آن زن است كه به واسطه كراهتی كه از شوهر خود دارد در مقابل مالی كه به او می دهد طلاق می گیرد؛ اعم از این كه مال مزبور مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا كمتر از آن باشد.
طلاق مبارات آن است كه كراهت از طرفین باشد ولی در این صورت مالی كه باید پرداخته شود زاید بر میزان مهر نیست.
عنوان دیگری نیز برای انواع طلاق نه در قانون، بلكه در محاكم، ساری و جاری است كه زوجین با توافق یكدیگر مراجعه و درخواست طلاق توافقی می نمایند كه در عمل در محاكم این گونه طلاق ها را در قالب طلاق خلع و مبارات صادر می نمایند كه در هر دو حالت بخشی از مهریه از سوی زن به مرد بذل می گردد.
در موارد مذكور یعنی طلاق خلعی و مبارات برخلاف طلاق رجعی برای مرد حق رجوع وجود ندارد و چنانچه هرگونه عملی از سوی مرد علیه زن صورت گیرد، می تواند موضوع از عناوین كیفری قابل تعقیب باشد و در این دوران رجوع در اختیار زن است و در صورتی كه مرد مبادرت به ارتكاب اعمالی نماید كه مخالف میل زن باشد زن می تواند به مراجع ذی صلاح برای طرح دعوی و شكایت مراجعه كند.
باید دقت كرد كه مهم ترین مشكلات طلاق در ایام عده و بعد از آن صورت می گیرد و چگونگی انتخاب نوع طلاق در آن بسیار مؤثر به نظر می رسد.
اعلمی- دادیار دادسرای ناحیه یك تهران- در پاسخ به این سؤال كه بعد از طلاق معمولاً چه دعاوی كیفری صرف نظر از نتیجه و حكمی كه برای آن صادر می گردد مطرح است می گوید: اگر زن و شوهر هنگام طلاق وضعیت مالی خود را دقیقاً روشن نكرده باشند، پس از طلاق به انگیزه های مختلف، دعاوی كیفری علیه یكدیگر مطرح می نمایند كه از جمله این شكایات، سرقت، خیانت در امانت و یا مزاحمت ملكی را می توان نام برد. پرداخت نكردن نفقه در ایام عده یكی دیگر از انواع این شكایات است. گاهی نیز طرفین صرفاً به قصد انتقام جویی طرح شكایت می نمایند كه مهم ترین آن تعصبات بی دلیلی است كه گاهی حتی بعد از پایان زمان رجوع نیز اتفاق می افتد كه كاملاً بی پایه و اساس است چون دیگر زن و شوهر كاملاً با هم بیگانه هستند و حق دخالت در امور یكدیگر را ندارند.
اعلمی می گوید: یكی دیگر از انواع شكایات نشر اكاذیب، توهین و افترا علیه یكدیگر است كه در اثر رعایت نكردن موازین اخلاقی نسبت به هم در دوران بعد از طلاق و فاش كردن اسرار دوران زندگی مشترك پدید می آید و از همه مهم تر شكایاتی است كه از سوی یكی از والدین بابت محروم كردن ملاقات فرزند اتفاق می افتد كه این مورد طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی قابل تعقیب است و برای پیشگیری از وقوع این مسأله باید دقیقاً زمان و محل ملاقات فرزند تعیین شود و طرفین نیز به حقوق یكدیگر احترام بگذارند.
شیخ كاظم ها- دادیار دادسرای شمیران- نیز در این خصوص می افزاید: چون رسیدگی كیفری نسبت به رسیدگی حقوقی سریع تر بوده و از ضمانت اجرایی بیشتری از جمله حبس، جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی برخوردار می باشد، این گونه شكایات جهت تحت فشار قرار دادن زوج یا زوجه علیه یكدیگر به كار برده می شود و در حال حاضر حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد پرونده های مطرح را در دادسرای عمومی و انقلاب به خود اختصاص داده است.
با توجه به مطالب عنوان شده این طور به نظر می رسد كه سختی دوران طلاق نه تنها در دوران عده، حتی گاهی سال ها بعد از طلاق نیز ادامه می یابد و آمارها نشان می دهد كه بیشتر دعاوی در طلاق رجعی و از سوی مرد در زمان رجوع صورت می پذیرد. حال ببینیم از دید یك روانشناس چرا مردان بیشتر نسبت به زنان در جامعه ما در دوران طلاق و بعد از آن برای زنان مشكل ایجاد می كنند.
دكتر ذاكریان -روانشناس- در این مورد می گوید: زمانی كه هدف اصلی ازدواج كه تامین آرامش و كمك به رشد و تكامل یكدیگر است فراموش شود و ارضاء حسی چون حس برتری مرد بر زن جای آن را بگیرد، مرد دیگر نمی تواند بعد از طلاق احساس پیروزی داشته باشد و این باعث می شود تا همیشه فكر كند كه زن یك قدم از او جلوتر است و در نتیجه حس انتقام در او رشد می كند و در این شرایط است كه هم برای طرف مقابل و هم برای فرزند خود مشكل آفرین خواهد بود و در واقع كسی كه دچار این حس می گردد دیگر نمی تواند به سازگاری پس از طلاق برسد و این نیاز به یادگیری و به كار بردن ابزارها و تكنیك های گوناگونی دارد كه با طی ۲سال آموزش حل می گردد. تحقیقات نشان می دهد كه اكثر خانواده ها بعد از گذشت حتی ۲ سال هنوز موفق به حل مشكلات خود نمی شوند.
در پایان یادآوری می كنم كه در حال حاضر دادگاه ها پر است از كسانی كه فكر نكرده عمل كرده اند و همچنان در امتداد اندوه سفر می كنند؛ بنابراین شما برای خود بهترین را بخواهید و در انتخاب مسیر دقت بیشتری كنید.

شیلا توكلی

منبع : روزنامه همشهری