پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

همه‌ زنان‌ رییس‌ جمهور (۲۰۰۵ ـ ۱۹۴۵)


همه‌ زنان‌ رییس‌ جمهور (۲۰۰۵ ـ ۱۹۴۵)
● ‌فاستا سیمونا مورگانتی (۱۹۴۴)
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو برای‌ دوره‌ اول‌ آوریل‌ تا اول‌ اكتبر ۲۰۰۵.
● ‌نینو بوردژانادزه‌ (۱۹۶۴)
رییس‌ جمهور گرجستان‌ از ۲۳ نوامبر ۲۰۰۳ تا ۲۵ ژانویه‌ ۲۰۰۴.
● ‌والریا چیاواتا (۱۹۵۹)
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو از اول‌ اكتبر ۲۰۰۳ تا اول‌ آوریل‌ ۲۰۰۴. هفتمین‌ زنی‌ كه‌ در این‌ كشور به‌ این‌ مقام‌ رسید.
● ‌مگاواتی‌ سوكارنو پتری‌ (۱۹۴۷)
دختر سوكارنو رییس‌ جمهور پیشین‌ اندونزی‌، از ۲۳ جولای‌ ۲۰۰۱ تا ۲۰ اكتبر ۲۰۰۴.
● ‌ماریا گلوریا مك‌ پاگال‌ آرویو (۱۹۴۷)
رییس‌ جمهور فیلیپین‌ از ۲۰ ژانویه‌ ۲۰۰۱. دختری‌ دیوزدادو مك‌ پاگال‌ رییس‌ جمهور پیشین‌ و دومین‌ زن‌ رییس‌ جمهور در آسیا.
● ‌ماریا دومنسیا میچلوتی‌
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینا از اول‌ آوریل‌ تا اول‌ اكتبر ۲۰۰۰. ششمین‌ زنی‌ كه‌ از ۱۹۸۱ به‌ این‌ مقام‌ رسیده‌ است‌.
● ‌تارجا كارینا هالونن‌ (۱۹۴۳)
نخستین‌ رییس‌ جمهور زن‌ فنلاند از اول‌ مارس‌ ۲۰۰۰ كه‌ دوره‌اش‌ در سال‌ ۲۰۰۶ تمام‌ می‌شود.
● ‌مایریا الیزا موسكوزو دی‌ آریاس‌ (۱۹۴۶)
اولین‌ رییس‌ جمهور زن‌ پاناما از اول‌ سپتامبر ۱۹۹۹ تا اول‌ سپتامبر ۲۰۰۴. او بیوه‌ آرنولفو آریاس‌ مادرید رییس‌ جمهور پیشین‌ بود.
● ‌واریا وایك‌ فرایبرگا (۱۹۳۷)
نخستین‌ زن‌ رییس‌ جمهور در كشورهای‌ اروپای‌ شرقی‌ و مركزی‌ و كشورهای‌ به‌ جا مانده‌ از شوروی‌ سابق‌، كه‌ توسط‌ پارلمان‌ لیتوانی‌ در ۱۷ ژوئن‌ ۱۹۹۹ برای‌ دوره‌ چهارساله‌یی‌ كه‌ از ۸ ژوئن‌ آغاز می‌شد انتخاب‌ شد.
● ‌رزا زافرانی‌ (۱۹۶۰)
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو از اول‌ آوریل‌ تا اول‌ اكتبر ۱۹۹۹.
● ‌روث‌ دریفوس‌ (۱۹۴۰)
نخستین‌ زن‌ رییس‌ دولت‌ فدرال‌ سوئیس‌ كه‌ پس‌ از او فهرست‌ بلندبالایی‌ از مردان‌ به‌ ریاست‌ یك‌ دوره‌ یك‌ ساله‌ رسیدند. دریفوس‌ توسط‌ مجمع‌ فدرال‌ برای‌ یك‌ دوره‌ یك‌ ساله‌ از اول‌ ژانویه‌ ۱۹۹۹ تا اول‌ زانویه‌ ۲۰۰۰ انتخاب‌ شد.
● ‌جانت‌ جاگان‌ (۱۹۲۰)
رییس‌ جمهور گینه‌ از ۱۹ دسامبر ۹۷ تا ۱۱ اگوست‌ ۹۹، و همچنین‌ نخست‌ وزیر این‌ كشور از ۱۷ مارس‌ تا ۲۲ دسامبر ۹۷. وی‌ چند ماه‌ پس‌ از مرگ‌ شوهرش‌ چدی‌ چاگان‌ به‌ ریاست‌ جمهوری‌ رسید. ششمین‌ زنی‌ كه‌ به‌ این‌ مقام‌ دست‌ یافته‌ و دومین‌ زنی‌ كه‌ در جهان‌ علاوه‌ بر ریاست‌ جمهوری‌ نخست‌ وزیری‌ را هم‌ تجربه‌ كرده‌ است‌. (اولین‌ نفر چاندریكا كوماراتونگای‌ سریلانكایی‌ بود.)
● ‌مری‌ مك‌ آلیس‌ (۱۹۵۱)
رییس‌ جمهور ایرلند از ۱۱ نوامبر ۱۹۹۷. نخستین‌ رییس‌ جمهور زن‌ كه‌ پس‌ از مری‌ رابینسون‌، رییس‌ جمهور زن‌ قبلی‌ روی‌ كار آمد.
● ‌روزالیا آرتگا سرانو (۱۹۵۶)
عهده‌دار ریاست‌ جمهوری‌ كوتاه‌ مدت‌ از ۹ تا ۱۱ فوریه‌ ۱۹۹۷ در اكوادور.
● ‌روث‌ پری‌ (۱۹۳۹)
رییس‌ مجمع‌ دولتی‌ (مجمع‌ شش‌ نفره‌ ریاست‌ جمهوری) لیبریا از ۳ سپتامبر ۱۹۹۶ تا ۲ آگوست‌ ۱۹۹۷. پری‌ (به‌ غیر از ملكه‌ها و سیلوی‌ كینیگی‌ نخست‌ وزیر بروندی‌ كه‌ عملا رییس‌ جمهور هم‌ بود) نخستین‌ زن‌ رییس‌ دولت‌ در آفریقا بشمار می‌رود.
● ‌چاندریكا كوماراتونگا (۱۹۵۴) رییس‌ جمهور سریلانكا از ۱۴ نوامبر ۱۹۹۴، گرچه‌ قبل‌ از این‌ سمت‌، از ۱۸ آگوست‌ تا مراسم‌ تحلیف‌ ریاست‌ جمهوری‌ نخست‌ وزیر بود. دختر سیریماوو باندرا نایك‌ كه‌ او نیز سه‌ دوره‌ نخست‌ وزیر سریلانكا بود و در سال‌ ۲۰۰۰ درگذشت‌. سریلانكا نخستین‌ جمهوری‌ در جهان‌ است‌ كه‌ همزمان‌ دو مقام‌ بلندمرتبه‌ رسمی‌ آن‌ در اختیار زنان‌ بوده‌ است‌. به‌ علاوه‌ هر دو زن‌ با انتخابات‌ دموكراتیك‌ برگزیده‌ شدند و دختر در سال‌ ۱۹۹۴ مادر را به‌ نخست‌ وزیری‌ منصوب‌ كرد. پدر چاندریكا و همسر سیریماوو، سلومون‌، در سال‌ ۱۹۵۹ نخست‌ وزیر بود كه‌ به‌ قتل‌ رسید. این‌ سرنوشت‌ گریبان‌ همسر چاندریكا، ویجایا كوماراتونگا را نیز گرفت‌ و او در سال‌ ۱۹۸۸ به‌ قتل‌ رسید.
● ‌سیلوی‌ كینگی‌ (۱۹۵۳)
رییس‌ جمهور بروندی‌ از ۲۷ اكتبر ۱۹۹۳ تا ۵ فوریه‌ ۱۹۹۴.
● ‌پاتریشیا بوسیگنانی‌
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو در ۱۹۹۳.
● ‌ادا چچولی‌
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو از اول‌ اكتبر ۱۹۹۱ تا اول‌ آوریل‌ ۱۹۹۲
● ‌مری‌ رابینسون‌ (۱۹۴۴)
رییس‌ جمهور ایرلند از سوم‌ دسامبر ۱۹۹۰ تا ۱۲ سپتامبر ۱۹۹۷ كه‌ به‌ طور غیرمنتظره‌ سه‌ ماه‌ قبل‌ از پایان‌ قانونی‌ دوره‌ ریاست‌ جمهوری‌اش‌ استعفا داد. پس‌ از آن‌ تا ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۲ به‌ عنوان‌ كمیسر عالی‌ حقوق‌ بشر در سازمان‌ ملل‌ متحد مشغول‌ به‌ كار شد.
● ‌وایولتا باریوس‌ چامارو (۱۹۲۹)
رییس‌ جمهور نیكاراگوئه‌ از ۲۵ آوریل‌ ۱۹۹۰ تا ۱۰ ژوئن‌ ۱۹۹۷. بیوه‌ پدرو ژواكین‌ چامارو كه‌ در ۱۹۷۸ به‌ قتل‌ رسیده‌ بود.
● ‌سابین‌ برگمن‌ پل‌ (۱۹۴۶)
ریاست ‌(volkskammer) دراواخر ۱۹۹۰ در جمهوری‌ دموكراتیك‌ آلمان‌ و پیش‌ از اتحاد دو آلمان‌ بطور صوری‌ و موقت‌ بر عهده‌ او بود. دوره‌ او شش‌ ماه‌ طول‌ كشید: از اول‌ آوریل‌ تا دوم‌ اكتبر ۱۹۹۰. او نخستین‌ زنی‌ بود كه‌ ریاست‌ دولت‌ را در اروپای‌ غربی‌ كمونیست‌ بر عهده‌ داشت‌.● ‌ارتا پاسكال‌ تروئیلوت‌(۱۹۴۳)
بانو ارتا پاسكال‌ تروئیلوت‌ از ۱۳ مارچ‌ ۱۹۹۰ تا ۷ فوریه‌ ۱۹۹۱ رییس‌ جمهور موقت‌ هائیتی‌ بود. او سومین‌ رییس‌ جمهور زن‌ امریكا و دومین‌ زن‌ سیاهپوستی‌ بود كه‌ پس‌ از اوژینا چارلز نخست‌ وزیر دومینیكن‌، در این‌ قاره‌ به‌ قدرت‌ رسید.
● ‌كرازون‌ (كوری) آكینو (۱۹۳۳)
رییس‌ جمهور فیلیپین‌ از ۲۵ فوریه‌ ۱۹۸۶ تا ۳۰ ژوئن‌ .۱۹۹۲ همسر بنینو آكینو كه‌ در سال‌ ۱۹۸۳ ترور شد. اولین‌ زن‌ رییس‌ جمهور آسیا.
● ‌كارمن‌ پریرا (۱۹۳۷)
رییس‌ جمهور فعال‌ گینه‌ بیسائو از ۱۴ می‌ ۱۹۸۶ تا ۳۰ جولای‌ ۱۹۹۲. بیوه‌ اكوئینو كه‌ در سال‌ ۱۹۸۳ ترور شده‌ بود. نخستین‌ زن‌ رییس‌ جمهور آسیا.
● ‌گلوریا رانوچینی‌ (۱۹۵۷)
ژنرال‌ و رییس‌ دولت‌ سان‌ مارینو از اول‌ آوریل‌ تا اول‌ اكتبر ۱۹۸۴ و از اول‌ اكتبر ۱۹۸۹ تا اول‌ آوریل‌ ۱۹۹۰
● ‌آگاتا باربارا (۲۰۰۲ ـ ۱۹۲۳)
رییس‌ جمهور مالتا از ۱۵ فوریه‌ ۱۹۸۲ تا ۱۵ فوریه‌ .۱۹۸۷ دومین‌ زن‌ رییس‌ جمهور در اروپا بعد از ویجدیز فینوگاتیر.
● ‌ماریا لی‌ پدینی‌ انجلینی‌ (۱۹۵۳)
ژنرال ‌(regent- co captain) و رییس‌ دولت‌ سن‌ مارینو در ۱۹۸۱ (از اول‌ آوریل‌ تا اول‌ اكتبر).
● ‌ویجدیز فینبوگاتیر (۱۹۳۰)
رییس‌ جمهور ایسلند از اول‌ آگوست‌ ۱۹۸۰ تا اول‌ آگوست‌ ۱۹۹۶، از چند نظر نخستین‌ شخص بشمار می‌رود: اولین‌ زن‌ رییس‌ جمهور در اروپا، اولین‌ زن‌ كه‌ با رای‌ مستقیم‌ مردم‌ انتخاب‌ شد و پس‌ از پایان‌ دوره‌اش‌ در ۱۹۹۶ طولانی‌ ترین‌ دوران‌ حكومت‌ را به‌ عنوان‌ یك‌ زن‌ فعال‌ سیاسی‌ در جهان‌ بر عهده‌ داشت‌. او در میان‌ سران‌ كشورهای‌ غیرسلطنتی‌ اروپای‌ از بزرگان‌ به‌ شمار می‌رود.
● ‌سیلویا گوئیلر تجارا (۱۹۲۶)
عهده‌دار ریاست‌ جمهوری‌ بولیوی‌ از ۱۷ نوامبر ۱۹۷۹ تا ۱۸ جولای‌ ۱۹۸۰، كه‌ طی‌ یك‌ كودتای‌ نظامی‌ بركنار شد.
● ‌ماریا استلا (ایزابل‌) مارتینز دی‌ پرون‌ (۱۹۳۱)
از اول‌ جولای‌ ۱۹۷۴ تا ۲۴ مارس‌ ۱۹۷۶ به‌ عنوان‌ رییس‌ جمهور آرژانتین‌ ایفای‌ نقش‌ كرد. در ۱۹۶۱ با ژوان‌ دومینگو پرون‌ ازدواج‌ كرد كه‌ در دو دوره‌ طی‌ سالهای‌ ۱۹۵۵۱۹۴۶ و ۱۹۷۴۱۹۷۳ ریاست‌ جمهوری‌ را بر عهده‌ داشت‌ و خود به‌ خود پس‌ از مرگ‌ شوهر جانشین‌ او شد چون‌ معاونت‌ او و همچنین‌ ریاست‌ سنا را از سال‌ ۱۹۷۳ پس‌ از پیروزی‌ انتخاباتی‌ با شعار پرون‌ پرون‌ بر عهده‌ داشت‌.در حقیقت‌ ناتوانی‌ پرون‌ از ۲۹ جولای‌، اوا پرون‌ را مجبور به‌ قبول‌ این‌ وظیفه‌ كرده‌ بود. او نخستین‌ زنی‌ بود كه‌ در جهان‌ به‌ ریاست‌ جمهوری‌ رسید و همچنین‌ نخستین‌ زن‌ رییس‌ جمهور بود كه‌ با كودتای‌ نظامی‌ بركنار شد.
● ‌سانگ‌ كینگلینگ‌ (۱۹۸۱ـ۱۸۹۳)
بیوه‌ دكتر سان‌ یات‌ سان‌ بنیانگذار جمهوری‌ چین‌ (ازدواج‌ در ۱۹۱۴) و خواهر زن‌ مارشال‌ چیانگ‌ كای‌ شك‌، جانشین‌ او به‌ عنوان‌ رییس‌ جمهور جمهوری‌ چین‌ (و سپس‌ تایوان) نمونه‌ منحصر به‌ فردی‌ است‌. از ۳۱ اكتبر ۱۹۶۸ تا ۱۴ فوریه‌ ۱۹۷۲ پس‌ از رسوایی‌ لیو شائوكی‌ و طی‌ دوران‌ انقلاب‌ فرهنگی‌ هیچ‌ كس‌ به‌ ریاست‌ جمهوری‌ خلق‌ چین‌ منصوب‌ نشده‌ و تا سال‌ ۱۹۷۲ بطور قطعی‌ هیچ‌ رییس‌ جمهوری‌ تعیین‌ نشده‌ بود. وونگ‌ بیو و سانگ‌ كینگلینگ‌ پس‌ از آن‌ معاونان‌ رییس‌ جمهور بودند (سانگ‌ پیش‌ از آنكه‌ در ۱۹۴۹ به‌ عنوان‌ قائم‌ مقام‌ نخست‌ وزیر تعیین‌ شود از ۱۹۵۴ برای‌ تصدی‌ این‌ پست‌ انتخاب‌ شده‌ بود) بنابراین‌ عملا (و نه‌ در فرض‌) هر دو رهبر وظایف‌ ریاست‌ جمهوری‌ را طی‌ سالهای‌ ۱۹۷۲۱۹۶۸ مشتركا به‌ عهده‌ گرفتند. گذشته‌ از این‌، وقتی‌ در سال‌ ۱۹۷۶ ژو دی‌، رییس‌ دولت‌ و عهده‌دار ریاست‌ كنگره‌ ملی‌ خلق‌ از دنیا رفت‌ (چون‌ سال‌ قبل‌ از آن‌ ریاست‌ جمهوری‌ بطور رسمی‌ ملغی‌ شده‌ بود) این‌ كرسی‌ تا سال‌ ۱۹۷۸ و انتخاب‌ لی‌ جیانگ‌ اشغال‌ نشد. در این‌ ماه‌ها ۲۱ نایب‌ رییس‌ انتخاب‌ شدند كه‌ در بین‌ آنها چهار زن‌ بودند: سانگ‌ كینگلینگ‌، سیا چنگ‌، لی‌ سوئن‌، و (از دوم‌ دسامبر ۱۹۷۶) دنگ‌ یینگ‌ چائو بیوه‌ نخست‌ وزیر فقید ژو انلای‌. سانگ‌ فقط‌ وقتی‌ در بستر مرگ‌ بود به‌ عنوان‌ عضو حزب‌ كمونیست‌ به‌ رسمیت‌ شناخته‌ شد و در ۱۹۸۰، كمی‌ قبل‌ از مرگش‌ به‌ عنوان‌ «رییس‌ جمهور افتخاری‌ » جمهوری‌ خلق‌ چین‌ برگزیده‌ شد.
ظ‌سوهباترین‌ یانجما (۱۹۶۲ـ۱۸۹۳)
بیوه‌ سوهباتار قهرمان‌ ملی‌ مغولستان‌ كه‌ ابتدا نایب‌ رییس‌ شورای‌ حكومتی‌ این‌ كشور (great khural of Mongolia) بود و سپس‌ در دوران‌ خالی‌ بودن‌ این‌ پست‌ از ۲۳ سپتامبر ۱۹۵۳ تا جولای‌ ۱۹۵۴ به‌ عنوان‌ رییس‌ این‌ شورا وارد عمل‌ شد. اگر این‌ مقام‌ را دارای‌ قدرت‌ حكومتی‌ بدانیم‌، (صرف‌ نظر از ملكه‌ها) او قطعا نخستین‌ زن‌ رییس‌ دولت‌ در تاریخ‌ معاصر است‌.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید