جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

تغییرات عملکرد دستگاه‌های بدن، دستگاه عضلانی اسکلتی


تغییرات عملکرد دستگاه‌های بدن، دستگاه عضلانی اسکلتی
● پوکی استخوان استئوپروز:
پوکی استخوان پدیدهایست که بعلت تغییرات استخوانی ایجاد میشود . در این پدیده ،استخوان ابتدا کم تراکم و متخلخل و سپس مستعد شکستگی می شود . بعلاوه استخوانهای شکسته شده ، در این سنین بآسانی التیام نمی یلبد .بیشترین کاهش توده استخوانی در مهره های ستون فقرات ، استخوانهای ران و لگن و استخوان ساعد ایجاد می شود.
مقدار توده استخوانی در سنین کهولت بستگی به میزان توده استخوانی ساخته شده طی دوران بلوغ و اوایل بزرگسالی ومیزان از دست دادن توده استخوانی دارد . از جمله عوامل موثر بر کاهش توده استخوانی سن بالای ۵۰ سالگی است که سبب افزایش برداشت کلسیم از استخوان و در نتیجه کاهش توده استخوانی می شود.
کلسیم عمده ترین ماده تشکیل دهنده بافت استخوان است. با بالا رفتن توده استخوانی کمتری نسبت به مردان دارند بویزه بروز پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی بسیار شایعتر است.
دریافت ویتامین D منجر به کاهش توده استخوانی و افزایش خطر شکستگی استخوانی و افزایش سن میزان سرمی ویتامین D کاهش می یابد. میزان کاهش این ویتامین در فصول زمستان و بهار بیشتر است . علت این افت علاوه برکمبود دریافت ، کاهش تولید ویتامین D در پوست سالمندان است . ویتامین D نقش مهمی درحفظ توده عضلانی دارد . در افراد سالمندی که سطح سرمی ویتامین D آنها کاهش می یابد تغییرات مشابههی نیز در توده عضلانی بدنشان گزارش شده است.
دریافت ناکافی ویتامین D منجر به کاهش توده استخوانی و افزایش خطر شستگی استخوان می شود . با افزایش سن میزان سرمی ویتامین D کاهش می یابد . میزان کاهش این ویتامین در فصول زمستان و بهار بیشتر است .علت این افت علاوه بر کمبود دریافت ، کاهش تولید ویتامین D در پوست سالمندان است . ویتامین D علاوه بر توده استخوانی ، نقش مهمی در حفظ توده عضلانی دارد .
در افراد سالمندیکه سطح سرمی ویتامین D آنها کاهش می یابد تغییرات مشابهی نیز در توده عضلانی بدنشان گزارش شده است . برای جذب بهتر ، مکمل کلسیم باید در طی روز وبا معده خالی مصرف شود .اگرچه مکمل های کلسیم از ۱تا ۲ گرم در روز توصیه می شود اما برخی عوارض جانبی ناشی از مصرف مانند یبوست و نفخ نیز گزارش شده است. مصرف مکمل های کلسیم با جذب برخی ریز مغذی ها مانند آهن و روی رقابت می کند و حتی ممکن است از جذب برخی از داروها مثل تتراسیکلین جلوگیری کند . برعکس جذب کلسیم با مصرف داروهایی مانند آنتی اسیدها ی منیزیم دار ( شربت آلومینیم Mg ) کلستیرامین و فسفاتها مختل شود.
● آرتروز (آرتریت)
یکی دیگر از بیماریهای شایع دوران سالمندی ، مرتبط با تغذیه ، ورم یا التهاب مفاصل است که این وضعیت ناتوان کننده نوعی تورم دردناک مفاصل است . هنگام حرکت انتهای استخوانها بطور طبیعی بوسیله غضروفهاو کیسه های کوچک حاوی مایع که مانند یک ماده لغزنده عمل می کند پوشیده می شود اما با بالا رفتن سن ،گاهی انتهای استخوانها ساییده شده و از هم فاصله می گیرند و مفاصل بدشکل میشوند .در این صورت هنگام حرکت ،مفاصل دردناک می شوند .
توصیه های تغذیه ای برای آرتروز زیاد است اما هیچ برنامه غذایی شناخته شده ای جهت پیشگیری ، درمان یا تسکین آن وجود ندارد .احتمال می رود برنامه غذایی بر روی آرتروز از طریق سیستم ایمنی اثر کند . اثرگذاری سیستم ایمنی بستگی به تغذیه مناسب دارد و برنامه غذایی نامناسب ممکن است آرتروز را بدتر کند . همچنین ممکن است در برخی افراد ، مصرف بعضی غذاهای خاص سیستم ایمنی را بر علیه آرتروز تحریک کند . برای مثال مصرف شیر و لبنیات در برخی افراد آرتروز را بدتر کند.
اسید چرب امگا۳ موجود در روغن ماهی نیز با آرتروز مرتبط است . توصیه هآط غذایی که برای سلامت قلب ارائه میشود از جمله کم کردن مصرف گوشت و فرآورده های لبنی پرچرب و افزایش مصرف روغن ماهی ماهی سبب پیشگیری یا کاهش التهاب در مفاصل افراد مبتلا به آرتروز شده و درد مفاصل را کاهش میدهد. ارتباط دیگر بین تغذیه و آرتروز مربوط به اکسید اسیون چربی هاست اکسیداسیون چربی غشای مفاصل سبب التهاب و تورم مفاصل می شود از آنجایی که ویتامین E بعنوان آنتی اکسیدان از این واکنش پیشگیری میکند ، لذا مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین E نظیر جوانه گندم توصیه می شود. افزایش وزن نیز با آرتروز مرتبط است .به این ترتیب کم کردن وزن برای افراد چاق مبتلا به آرتروز بسیار ضروری است زیرا مفاصل بعلت تحمل وزن زیاد بیشتر تحت فشار قرار می گیرند جالب این است که کاهش وزن اغلب درد آرتروز در دستها را هم با وجود اینکه متحمل وزن بدن نیستند بهبود می بخشد. همچنین بسیاری از دارو هایی که برای افراد مبتلا به آرتروز تجویز می گردد بر اشتها اثر گذاشته و سبب کاهش وزن می شود . باید توجه کرد که این بی اشتهایی و مصرف کم غذا موجب کمبود مواد مغذی مورد نیاز نشود بنابراین در زمان درمان با توصیه های پزشک باید از مکمل های ویتامینی مورد نیاز استفاده شود.
● تحلیل توده عضلانی (سارکوپنی)
با افزایش سن ، ترکیب بدنی تغییر می کند یکی از تغییرات واضح کاهش توده عضلانی است که تحت عنوان سارکوپنی شناخته شده است . سارکوپنی بیشتر در زنان بعد از پائسگی و در هر دو جنس بعد از ۸۰ سالگی چشمگیر است . کاهش توده عضلانی اغلب منجر به کاهش قدرت بدنی و توان حرکت ی ، عدم تعادل و حتی بزمین خوردن فرد می شود.
نتایج مطالعات نشان دادهاست به ازای هر ۱۰ سال تا ۶۰ سالگی ۵% افت در میزان دفع کراتین ۲۴ ساعته (شاخص توده عضلانی در بدن) مشاهده می شود اما بعد از ۶۰ سالگی میزان افت شدت می یابد وبه ۱۰ % به ازای هر ده سال می رسد.
تغییرات توده عضلانی سالمندان یکی از مهمترین علل کاهش نیاز به انرژی است . چنانچه تغذیه فرد سالمند مناسب باشد بویزه حاوی ریز مغذی هایی بمیزان مورد نیاز باشد و همچنین فرد بطور منظم فعالیت بدنی داشته باشد ، میزان تحلیل توده عضلانی بسیار کمتر خواهد بود.
● تغییرات قد:
قد سالمندان عموما به ازای هر رهه افزایش سن حدود ۰/۵-۱/۵ سانتیمتر کاهش پیدا می کند ، علت آن روی هم خوابیدگی مهره ها بدلیل ابتلا به پوکی استخوان است . اندازهگیری دقیق قد افراد سالمند بعلت وجود قوز ، انحنای رانها و یا سایر علل که سبب عدم توانایی در راست ایستادن می شوند ، مشکل می باشد . بدین منظور روشهایی ویژه ای برای برآورد قد سالمندان طراحی شده است.
منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز


همچنین مشاهده کنید