استخوانها ،مفاصل و حوادث

● پیشگیری از کمر درد
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در هنگام جابجا کردن یک گلدان ، بستن بند کفش ، جارو کردن اتاق و کارهای دیگری از این قبیل ، دچار گرفتگی عضلات کمر شده و تا چند روز ، درد و ناراحتی آن را تحمل کرده اید .
بد نیست بدانید افزایش سن ، به دلیل تغییراتی که در استخوانها و عضلات بوجود می آید ؛ شکل بدن تغییر می کند . پشت خمیده می شود . شکم به طرف جلو برجسته شده وگودی کمر بیشتر میشود .اگر در انجام اعمال روزانه دقت نکنید ، این تغییرات می تواند موجب کمر درد شود.
● خوابیدن
برای خوابیدن ، بالش کوتاه زیر سر بگذارید و از تشک سفت استفاده کنید ؛ بطوری که تشک ، در ناحیه کمر فرو نرود .می توانید از دو یا چند لایه پتو بجای تشک استفاده کنید.
خوابیدن در حالت طاقباز یا به پهلو برای کمر بهتر است .در حالت طاقباز اگر زانو درد ندارید، برای راحتی بیشتر می توانید یک بالش کوتاه را زیر زانو بگذارید . در حالت خوابیده به پهلو، پایی که بالا قرار گرفته است را به داخل شکم جمع کنید. بهتر است روی شکم نخوابید.
برای بلند شدن از تختخواب ، ابتدا به یک پهلو بچرخید .سپس با سفت کردن عضلات شکم و با کمک دستها بنشینید و بعد بایستید .برای دراز کشیدن این مراحل را برعکس انجام دهید.
● نشستن
یکی از عوامل ایجاد کننده خستگی و درد کمر نشستن به مدت طولانی و در وضعیت نا مناسب ، است . در موقع نشستن چه بر روی زمین و چه بر روی صندلی به نکات زیر توجه کنید :
۱) بمدت طولانی یک جا ننشینید .هر ۲۰ دقیقه یکبار بلند شوید و حداقل یک دقیقه راه بروید.
۲) صاف بشینید به جایی تکیه کنید .عضلات شکم را منقبض کنید .در حین انقباض عظلات شکم ، نفس خود را حبس نکنید . شانه ها را به عقب ببرید و به جلو نگاه کنید .
۳) برای راحتی بیشتر ، یک بالش کوچک پشت کمر قرار دهید .در صورتی که دردی در ناحیه زانو یا کمر دارید ، بهتر است روی زمین ننشینید و روی صندلی بنشینید.
● برای نشستن بر روی صندلی دقت کنید که :
۱ ) پشتی باید بلندی ، پهنا و فرو رفتگی مناسب داشته باشد ؛ به طوری که تنه را تا حد شانه ها بگیرد.
۲) ارتفاع صندلی باید در حدی باشد که هنگام نشستن ، زانو ها در زاویه ۹۰ درجه قرار بگیرند و کف پاها به راحتی روی زمین باشند .
۳) بهتر است صندلی دسته داشته باشد؛ .پهنای دسته صندلی ، حداقل باید ۵سانتی متر باشد .تا آرنج و ساعد براحتی روی آن قرار بگیرد .
ارتفاع دسته صندلی ، باید متناسب با طول بازو باشد .،بطوری که پس از قرار دادن ساعد بر روی دستع صندلی ، شانه ها بالاتر یایین تر از حد طبیعی خود قرار گیرند .
۴) بهتر است بخش عقبی نشمین گاه صندلی ، کمی فرو رفته باشد.
۵ ) پشتی صندلی بهتر است کمی به عقب شیب داشته باشد.
۶) بهتر است پایه صندلی چرخ دار نباشد.
● ایستادن
سعی کنید همیشه صاف بایستید . عظلات شکم را منقبض کنید تا شکم تو رفته و گودی کمر کمتر شود . شانه ها را صاف نگه دارید.
تا جایی که ممکن است از بی حرکت ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید.ولی اگر برای انجام کارهای روزانه ، مثل اتو کردن لباس و شستن ظرفها مجبور به ایستادن در یک جا هستید ،چهار پایه ای به بلندی ۲۰ سانتی متر را زیر یک پا قرار دهید و پس از هر ده دقیقه ، جای پاها راعوض کنید.
اگر در خارج منزل و در جایی مجبور به ایستادن هستید که چهر پایه وجود ندارد ، پا ها را جابجا کنید و یا به نوبت ، هر چند لحظه روی یک پا بایستید .
● لباس پوشیدن
برای پوشیدن و یا درآوردن شلوار و جوراب ، از کمر خم نشوید . روی یک صندلی کوتاه بنشینید یا بدیوار تکیه کنید و در حالی که کمر صاف است با خم کردن ران و زانو این کار را انجام دهید .برای پوشیدن کفش ، می توانید پای خود را روی پله بگذارید و از پاشنه کش با دسته بلند استفاده نمایید.
● راه رفتن
هنگام راه رفتن دقت کنید که صاف قرار گرفته باشید عضلات شکم را منقبض کنید . شانه ها را صاف نگه دارید و به عقب بکشید . سعی کنید در جاهای ناهموار ، سربالایی و سر پایینی راه نروید همچنین از کفش مناسب استفاده نمایید .
● خم شدن
برای خم شدن ، ابتدا پاها را کمی باز کنید . شکم را سفت کرده و کمر را صاف نگه دارید .شانه ها را بسمت عقب بکشید.سپس با خم کردن مفصل ران وزانو خم شوید.هنگام گذاشتن یا برداشتن اشیا نیز دقت کنیدکه بطور صحیح خم شوید .البته با کمی دقت می توانید بسیاری از کارهای روزانه را بدون خم کردن کمر انجام دهید .
● چگونه اجسام را از زمین بلند کنیم ؟
تا حد امکان از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید اما در نظر داشته باشید که حتی یک جسم سبک نیز ، اگر به طرز صحیح برداشته نشود ، میتواند باعث کمر درد و آسیب شدیدکمر گردد.پس برای بلند کردن اجسام از زمین به ترتیب زیر عمل کنید:
به جلو نگاه کنید .گردن راصاف نگه داشته و شکم را سفت کنید .کمر را صاف نگه دارید و با خم کردن زانو و مفصل ران روی پا در نزدیکی شی ء مورد نظر بنشینید .سپس به آرامی جسم را از روی زمین بردارید.توجه کنید که هر چقدر جسم به بدن شما نزدیک تر باشد ،فشار کمتری بر ستون فقرات وارد می شود.● چگونه اشیاء را جابجا یا حمل کنید ؟
یکی از کار هایی که در طول روز زیاد پیش می آید ، جابجا کردن یک شئ بین دو فاصله نزدیک به هم است .بعنوان مثال جابجا کردن یک گلدان از لبه باغچه به روی لبه حوض ، یا منتقل کردن قابلمه از روی اجاق گاز به روی سکوی آشپزخانه .لازم است برای انجام این جابجایی ها ، تمام بدن را حرکت دهید و به سمت مکان مورد نظر قدم بردارید ؛زیرا جابجا کردن اشیائدر حالتی که پاها ثابت بوده و تنه بچرخد،می تواند موجب صدمه دیدن کمر شود .پس در حالتی که ثابت ایستاده اید اشیا را جابجا نکنید.
در هنگام جابجا کردن یا حمل اشیاء گودی کمر را با سفت کردن غضلات شکم کم کنید . سعی کنید اجسام را در دفعات بیشتر ،ولی باحجم کمتر جابجا کنید .برای مثال وقتی برای خرید مواد غذایی از خانه بیرون می روید ، کم خرید کنید . با این کار نه بار سنگین حمل می کنید .و نه مواد
غذایی را برای مدت طولانی در یخچال نگهداری میکنید .
● مراقبت از زانو ها
زانوها اعضای مهمی هستند که وزن بدن را تحمل می کنند . بدن ما روی زانو ها استوار است و به همین دلیل است که اگر وزن بدن زیاد باشد، فشار بیشتری به بدن وارد می شود.،همه ما درد زانو را تجربه کرده ایم و می دانیم که مراقبت و پیشگیری از ایجاد درد زانو بسیار مهم است .
پس اجازه ندهیم که مشکل زانو تا حدی پیش رود که ما را از حرکت و انجام کارهای روزانه باز دارد .
▪ برای مراقبت از زانو ها چه باید کرد ؟
۱) وزن مناسب داشته باشید
اضافه وزن مهمترین عامل آسیب زانو ها است .و علت آن فشار بیش از حدی است که به زانو ها وارد میکند .
پس اگر اضافه وزن دارید وزن خود خود را مناسب کنید وگرنه باید منتظر شروع درد زانو باشید. برای اینکه بدانید چه وزنی برای شما مناسب
۲) اجسام سنگین جابجا نکنید :
حمل جسم سنگین موجب آسیب گردن کمروزانو میشود پس تاجاییکه امکان داردازجابجا یی اجسام سنگین خود داری کنید به یادداشته باشید وقتی جسمی را حمل می کنید ، فشاری که به زانو ها وارد می شود ، چندین برابر وزن آن جسم است .
۳) عضلات ران خود را تقویت کنید :
از آنجا که عضلات ران از مفصل زانو محافظت می کند ، بنابراین تقویت عضلات ران ، از ساییدگی مفصل زانو جلوگیری می کند و درد زانو را کاهش می دهد . حرکات ورزشی ساده ای برای این کار وجود دارد ؛ آین حرکات را براحتی در منزل و یا در محل کار ، در حالت نشسته بر روی زمین و یا روی صندلی براحتی می توانید انجام دهید .از هر فرصتی برای انجام این حرکات استفاده کنید .
۴) در وضعیت مناسب بنشینید :
وقتی در وضعیت دو زانو یا چهار زانو ، روی زمین می شینیم فشار زیادی به زانو وارد می شود . پس اگر عادت دارید روی زمین بنشینید ، سعی کنید پاهایتان را دراز کنید . از این کار خجالت نکشید مطمئن باشید در جمعی که هستید ، افراد دیگری حتی جوانترهایی هم هستند که باید پای خود را دراز کنند .بخاطر داشته باشید که نشستن بر روی صندلی ، بشرطی که صندلی مناسب باشد برای زانو بسیار مناسبتر از نشستن بر روی زمین است
۵) تا حد امکان از پله پرهیز کنید :
بالا و پایین رفتن زیاد از پله برای زانو مناسب نیست .چیزی که باید به آن دقت شود وجود یک یا دو پله در خانه است . ممکن است یک پله بین هال و پذیرایی و یا اتاق خواب وجود داشته باشد . وجود همین یک پله موجب می شود که در طول روز به دفعات زیا د از این پله بالا و پایین برویید .اگر نمی توانید شرایط خانه را تغییر بدهید طوری وسایل خانه را بچینید که مجبور نشوید زود به زود به اتاقی که پله دارد بروید.
۶) تا حد امکان از توالت های معمولی استفاده نکنید :
استفاده از توالت های معمولی فشار زیادی به زانو ها وارد می کند اگر دچار درد زانو هستید بهتر است از توالت فرنگی استفاده کنید . اگر چنین امکانی ندارید ، صندلی های مخصوصی که برای توالت گذاشته می شود تهیه نمایید .در این صورت مراقب لغزش پایه های صندلی باشید .
● خلاصه
با انجام صحیح کار های روزانه ، می توان از کمردرد پیشگیری کرد .برای این کار باید نکاتی را رعایت کرد . برای پیشگیری از کمر درد در حین نشستن ، ایستادن ، راه رفتن ، حمل اشیا و سایر کار های روزانه ، به یاد داشته باشید که شکم را تو بکشید و کمر را صاف نگه دارید . هنگام خم شدن ، از مفصل ران وزانو خم شوید اما کمر را خم نکنید .
زانو ها عضو مهم دیگری هستند که باید مراقب آنها باشیم اضافه وزن مهمترین علت آسیب زانو است . برای مراقبت از زانو ، وزن مناسب داشته باشید و عضلات ران را با ورزش تقویت کنید . صحیح نشستن و ایستادن خستگی و درد را کاهش می دهد .

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز