یائسگی چیست؟

یائسگی یكی از مراحل طبیعی زندگی زنان است كه معمولاً در حدود سن ۴۸ تا ۵۵ ســـالگی شروع می شود . ابتدا عادت ماهیانه نامرتب شده و سپس به طور كامل قطع می شود.
● یائسگی وسالمندی
یائسگی با یك سری تغییرات همراه است. برخی علائم كه با یائسگی به وجود می آیند مانند گرگرفتگی ، تپش قلب وتعریق در ابتدای یائــسگی شدیدتر است ولی با گذشت زمان بهتر می شود.
احتمالاً شما نیز این علائم را پشت سرگذاشته اید . اما آنچه مهم است تغییراتی است كه بعد از یائسگی به وجود آمده و با گذشت زمان تا دورهٔ سالمندی ادامه پیدا می كند، مانند پوكی استخوان ، بیماری های قلبی وعروقی ، بی اختیاری ادرار ، كم شدن ترشحات زنانه وتغییرات پستان. دراینجا در بارهٔ هریك از این تغییرات توضیح بیشتری می دهیم :
۱- پوكی استخوان :
با افزایش سن احتمال بروز پوكی استخوان بیشتر می شود. علاوه برسن ، یكی دیگر از علل پوكی استخوان « یائسگی » است . بنابراین زنان سالمند بیشتر از مردان سالمند به پوكی استخوان مبتلا می شوند . پس برای جلوگیری از پیشرفت پوكی استخوان توصیه های زیر را انجام دهید:
به طور منظم ورزش كنید. پیاده روی ورزش مناسبی است. ورزش یكی از عوامل مهم برای قرار گرفتن كلسیم در داخل استخوان و محكم شدن استخوان ها است . اما در نظر داشته باشید كه قبل از آغاز هرگونه تمرین ورزشی برای آگاهی از وضعیت استخوان های خود با پزشك مشورت كنید.
همه روزه مواد غذایی حاوی كلسیم ، به خصوص لبنیات پاستوریزهٔ كم چربی مصرف كنید. درگروه لبنیات شیر، ماست ، پنیر و كشك از منابع خوب كلسیم هستند. در كتاب اول این مجموعه ، سایر مواد غذایی حاوی كلسیم را گفته ایم .
شیر منبع خوبی برای كلسیم است. اما به یاد داشته باشیدكه اضافه كردن چای ، پودر نسكافه ، پودر كاكائو و قهوه به شیر ، از جذب شدن كلسیم آن جلوگیری می كند.
شربت های كاهش دهنده اسید معده نمی گذارند كلسیم غذا جذب شود. بنابراین از مصرف خودسرانه و غیر ضروری آنها خودداری كنید و فقط با تجویز پزشك مصرف نمایید.
نوشابه های گازدار جلوی جذب كلسیم غذا را می گیرند .پس تا حد امكان نوشابه های گازدار را كمتر مصرف كنید.
استعمال دخانیات و مصرف الكل برای همه، درهرسنی و هر شرایطی ضرر دارد. از جمله عوارض استفاده از آنها، تشدید پوكی استخوان است. بنابراین ازمصرف آنها جداً خودداری كنید.
ویتامین D با افزایش جذب كلسیم در روده ها از پوكی استخوان جلوگیری می كند. برای تامین آن هر روز در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرید. تابش نور خورشید از پشت شیشه تاثیر ندارد.
برای پیشگیری از حوادث بخصوص جلوگیری از زمین خوردن ، در محیط خانه ودرخارج از منزل نكات ایمنی را رعایت كنید. این نكات را در كتاب دوم این مجموعه گفته ایم .
۱- بیماری های قلبی عروقی :
پس از یائسگی خطر بیماری های قلبی عروقی مانند سكته قلبی ، سكته مغـــــزی و لخته شدن خون در رگ ها بیشتر می شود.
● برای كم كردن این خطر توصیه می شود كه :
از استعمال دخانیات مانند سیگار ، قلیان و چپق خودداری كنید.
به طور منظم ورزش كنید.
مصرف چربی و نمك را كاهش دهید.
میوه و سبزی بیشتری مصرف نمایید.
برای معاینه به پزشك مراجعه كنید.
۳- مشكلات ادراری :
● عفونت ادراری :
در دورهٔ یائسگی احتمال عفونت ادراری بیشتر می شود. عفونت ادراری معمولاً با سوزش هنگام ادرار كردن همراه است. اما گاهی بدون علامت می باشد. عفونت ادراری به راحتی با انجام آزمایش ساده ادرار قابل تشخیص است. مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشك، نوشیدن آب و ادرار كردن زود به زود باعث بهبود آن می شود.
● بی اختیاری ادرار:
پس از یائسگی و با افزایش سن تغییراتی در مجاری ادراری به وجود می آید كه موجب بروز بی اختیاری ادرار می گردد. علت دیگر بی اختیاری ادرار ضعیف بودن و شل شدن عضلات كف لگن است.
عضلات كف لگن، رحم و مثانه را نگه می دارند؛ بنابراین شل شدن آنها موجب افتادگی رحم و مثانه می شود و به دنبال آن بی اختیاری ادرار ایجاد می شود. همانگونه كه در فصل قبل گفتیم در صــــورت داشتن این مشكل به پزشك مراجعه كنید. انجام توصیه های گفته شده در فصل دوم به خصوص تمرین های تقویت عضلات كف لگن نیز برای كاهش این مشكل مفید هستند.
۴-كم شدن ترشحات زنانه:
در دورهٔ یائسگی به طور طبیعی ترشحات زنانه كم می شود (مهبل خشك می شود). به همین دلیل خارش و سوزش ایجاد شده و نزدیكی دردناك می شود. این موضوع را جدی بگیرید؛ زیرا می تواند بر روابط زناشویی تاثیر بگذارد. با مراجعه به پزشك، این مشكل به راحتی برطرف می شود. پزشك داروهایی می دهد كه با استفاده آنها مهبل مرطوب شده و خارش ، سوزش و درد از بین می رود. ادامـــــهٔ روابط زناشویی نیز به رفع این مشكل كمك می كند. زنانی كه همسر ندارند نیز باید برای درمان خارش و سوزش به پزشك مراجعه كنند.
۵-تغییرات پستان ها:
بــعد از یائسگی و با افزایش سن، به طور طبیعی پستان ها كوچك و شل می شوند. از آنجا كه با افزایش سن خطر سرطان پستان زیاد می شود، لازم است برای اطمینان از سلامت پستان ها توسط پزشك معاینه شوید. در صورت وجود توده در پستان یا زیر بغل ، فرورفتگی نوك پستان، تورفتگی سایر قسمت های پستان،خروج خون یا هر نوع ترشح از نوك پستان، زخم پستان، تغییر شكل، اندازه یا رنگ پستان و درد پستان ها باید هرچه سریعتر به پزشك مراجعه كنید.
● توجه:
در صورت هر نوع لكه بینی یا خونریزی زنانگی به پزشك مراجعه كنید.
اگر متوجه هر نوع توده یا برجستگی در ناحیهٔ تناسلی شدید هر چه زودتر به پزشك مراجعه كنید.
سرطان گردن رحم یك بیماری خطرناك است. اما اگر زود تشخیص داده شود می توان جلوی پیشرفت آن را گرفت. این بیماری با یك آزمایش ساده به نام پاپ اسمیر، قابل تشخیص است. بنابراین برای انجام این آزمایش به ماما یا پزشك مراجعه كنید.
● كاهش هورمون مردانه با افزایش سن
به طور طبیعی در مردان با افزایش سن هورمون مردانه به تدریج كم می شود. به دنبال آن در بعضی از مردان كاهش میل وقدرت جنسی، خستگی ، بی قراری، كم شدن قدرت عضلات و پوكی استخوان نیز ممكن است دیده شود . این علائم به كندی ایجاد می شوند و در همهٔ مردان نیز به یك شدت نیستند. كاهش میل وقدرت جنسی می تواند در رابطهٔ زناشویی تاثیر بگذارد . اگر این كاهش ناگهانی بود ویا موجب نارضایتی شما و یا همسرتان شد، برای بررسی بیشتر به پزشك مراجعه كنید. پزشكان متخصص مجاری ادراری و روانپزشكان می توانند در این زمینه به شما كمك كنند. در كتاب چهارم این مجموعه در مورد رابطهٔ زناشویی بیشتر می گوییم .
اگر چه پوكی استخوان در مردان به شدت پوكی استخوان در زنان نیست ولی لازم است كه مردان نیز توصیه های گفته شده برای پوكی استخوان را به كار ببرند.همچنین رعایت نكات گفته شده در مورد تغذیه و ورزش منظم نیز می تواند مفید باشد.
● خلاصهٔ
یائسگی یك مرحله طبیعی از زندگی زنان است كه با یك سری تغییرات همراه است. برخی از تغییرات دورهٔ یائسگی، مانند پوكی استخوان، بیماری های قلبی عروقی، مشكلات ادراری، كم شدن ترشحات زنانه و تغییرات پستان ها تا دورهٔ سالمندی نیز باقی مانده و یا بیشتر می شود. در بعضی از مردان سالمند نیز با افزایش سن و كاهش هورمون مردانه ، به طور طبیعی تغییراتی ایجاد می شود. بنابراین لازم است كه با انجام توصیه های گفته شده در اینجا این مشكلات و عوارض آنها را كاهش داد.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز