پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا


قانون‌ کار برای‌ کودکان‌ کار بیگانه‌ است‌


قانون‌ کار برای‌ کودکان‌ کار بیگانه‌ است‌
فرقی‌ نمی‌كند نامشان‌ چه‌ باشد، همگی‌ آنان‌ در موضوع‌ كودك‌ بودن‌ و كار مشتركند نظیر ۲۴۶ میلیون‌ دیگر كودكان‌ كار در جهان‌، همگی‌ نیاز به‌ آن‌ دارند آنان‌ را دریابیم‌.
كوچه‌های‌ پامنار هر روز نظاره‌گر كودكانی‌ است‌ كه‌ تجارب‌ سال‌های‌ آینده‌ را از كودكی‌ بر دست‌ها و شانه‌های‌ كوچك‌ خود تجربه‌ می‌كنند و پیش‌ از آنكه‌ روزهای‌ شاد كودكی‌ را بگذرانند رنج‌ كار سخت‌ را بر بازوان‌ خود تحمل‌ می‌كنند.
هیچ‌كدام‌ از آنها بیش‌ از ۱۵ سال‌ ندارند اما در بازوان‌ نحیف‌ هر كدام‌ تجربه‌ كارهای‌ سخت‌ در برابر مزدی‌ اندك‌ حكایت‌ از دشواری‌ تامین‌ معیشت‌ دارد.
باربری‌ بیشترین‌ كاری‌ است‌ كه‌ كودكان‌ كار در محله‌ پامنار آن‌ را تجربه‌ كرده‌اند. كودكانی‌ از خانواده‌های‌ مهاجر كه‌ به‌ قصد تامین‌ معاش‌ راهی‌ خیابان‌های‌ پرازدحام‌ به‌ همراه‌ پدران‌ خود هستند.
تابستان‌ فصل‌ كار برای‌ آنهاست‌.اغلب‌ آنها در بازار به‌ همراه‌ پدران‌ خود در كار دشوار حمل‌ بار مشاركت‌ دارند و چه‌ بسا بسیاری‌ از آنها در همیاری‌ به‌ پدر حتی‌ دستمزدی‌ هم‌ دریافت‌ نمی‌كنند.
برخی‌ از آنها در كارگاههای‌ تولیدی‌ كوچك‌ به‌ ازای‌ ۱۲ ساعت‌ كار فقط‌ ۳۰ الی‌ ۴۰ هزار تومان‌ دستمزد دریافت‌ می‌كنند و برای‌ آنان‌ قانون‌ كار، قانونی‌ بیگانه‌ است‌.
ایرانی‌ و افغانی‌ تفاوتی‌ نمی‌كند كودك‌ هستند و برخلاف‌ قانون‌های‌ نوشته‌ و نانوشته‌ شده‌ دشواری‌ روزهای‌ سخت‌ بزرگی‌ را، تجربه‌ می‌كنند.
صادق‌ ۱۱ سال‌ سن‌ دارد و در كلاس‌ پنجم‌ دبستان‌ تحصیل‌ می‌كند.بیش‌ از یك‌ سال‌ است‌ كه‌ از ایلام‌ به‌ همراه‌ خانواده‌ خود به‌ تهران‌ مهاجرت‌ كرده‌ است‌.كودكی‌ پر استعداد و علاقه‌مند به‌ تاریخ‌، ادبیات‌ و علوم‌ اما تاریخ‌ برای‌ او رنج‌ پدرانش‌، ادبیات‌ سروده‌های‌ این‌ رنج‌ و علوم‌ از كودكی‌ نحیف‌ سخن‌ می‌گوید كه‌ جسم‌ پر تلاشش‌ در برابر كاری‌ دشوار و سوءتغذیه‌، رنجور است‌.
برزو ۱۵ سال‌ دارد، سال‌ اول‌ دبیرستان‌ است‌ و نظیر دیگر كودكان‌ كار در محله‌ پامنار بیش‌ از چهار سال‌ است‌ كه‌ از ایلام‌ مهاجرت‌ كرده‌. پس‌ از اتمام‌ ساعت‌ مدرسه‌ تا بعدازظهر كار می‌كند. باربری‌ به‌ همراه‌ پدر تا اندكی‌ از رنج‌ او بكاهد بدون‌ آنكه‌ مزدی‌ دریافت‌ كند.
فرهاد ۱۵ سال‌ دارد و سال‌ دوم‌ دبیرستان‌ است‌. بعدازظهرهابه‌ همراه‌ پدر باربری‌ می‌كند.او هم‌ نظیر دیگران‌ از ایلام‌ آمده‌ است‌ و روزهای‌ سخت‌ را نظیر دیگر كودكان‌ كار تجربه‌ می‌كند. پدرش‌ روزانه‌ ۲ الی‌ سه‌ هزار تومان‌ درآمد دارد و او برای‌ كمك‌ به‌ پدر همراهش‌ می‌شود بدون‌ اینكه‌ درآمدی‌ جداگانه‌ داشته‌ باشد.
برادر فرهاد هم‌ در پاییز و زمستان‌ كه‌ فصل‌ مدرسه‌ است‌ به‌ كمك‌ او می‌آید تا در كنار هم‌ از سنگینی‌ بار پدر بكاهند.او تابستان‌ در كارگاه‌های‌ خیاطی‌ از ۸ صبح‌ تا ۸ شب‌ در برابر ۴۰ هزار تومان‌ درآمد، كار می‌كند.
نامشان‌ تفاوتی‌ نمی‌كند. همگی‌ مهاجر هستند و در كودكی‌ و كار طاقت‌ فرسا مشتركند.
به‌ گفته‌ یك‌ كارشناس‌ آسیبهای‌ اجتماعی‌، كودكان‌ كار بطور عام‌ در سنین‌ ۱۰ تا ۱۵ سال‌ هستند و چه‌ بسیارند كودكانی‌ كه‌ پیش‌ از این‌ سنین‌ هم‌ به‌ كار دشوار می‌پردازند.
داور شیخاوندی‌ در خصوص‌ كودكان‌ كار می‌افزاید: حدود یك‌ میلیون‌ كودك‌ در ایران‌ كار می‌كنند و این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ در ماده‌ ۷۹ قانون‌ كار و در مقاوله‌نامه‌ ۱۳۸ سازمان‌ بین‌المللی‌ كار بر منع‌ كار كودكان‌ تاكید شده‌ است‌.
وی‌ گفت‌: سازمان‌ بین‌المللی‌ كار، كار كودكان‌ را پس‌ از سن‌ ۱۵ سالگی‌ می‌پذیرد اما پیش‌ از این‌ سن‌ مورد قبول‌ این‌ سازمان‌ نیست‌.
وی‌ در ادامه‌ می‌گوید: كودكان‌ كار بطورعام‌ در كار خشت‌ فعالیت‌ می‌كنند و برخی‌ از آنها هم‌ در یاری‌ به‌ پدر خانواده‌ مزدی‌، دریافت‌ نمی‌كنند.
شیخاوندی‌ یادآور می‌شود، بیشتر این‌ كودكان‌ با آگاهی‌ سرپرست‌ خانوار در جای‌ معینی‌ به‌ فعالیت‌ اقتصادی‌ می‌پردازند و برخی‌ از این‌ كودكان‌ هم‌ در خیابان‌ها برای‌ كسب‌ درآمد، گدایی‌ پیشه‌ می‌كنند.
وی‌ تاكید كرد: متاسفانه‌ با وجود تعهد به‌ میثاق‌های‌ بین‌المللی‌ هنوز نهادی‌ كه‌ حمایت‌ از كودكان‌ را بر عهده‌ گیرد، در كشور فعالیت‌ نمی‌كند.
در صورتی‌ كه‌ نتوان‌ از این‌ كودكان‌ حمایت‌های‌ همه‌ جانبه‌ كرد بسیاری‌ از آنان‌ در آینده‌ نه‌ چندان‌ دور در صف‌ مجرمان‌ جامعه‌ یا به‌ عبارتی‌ در صف‌ باجگیران‌ جامعه‌ قرار می‌گیرند و بهتر است‌ هزینه‌یی‌ كه‌ در آینده‌ برای‌ مقابله‌ با جرم‌ در نظر گرفته‌ می‌شود امروز برای‌ باسواد شدن‌ و دیگر حمایت‌های‌ اجتماعی‌ كودكان‌ یاد شده‌، صرف‌ شود.
برخی‌ سازمانهای‌ غیردولتی‌ هم‌ اكنون‌ با دریافت‌ كمكهای‌ مردمی‌ از تعداد اندكی‌ از این‌ كودكان‌ حمایت‌ می‌كنند و با پرداخت‌ بخشی‌ از هزینه‌ تحصیل‌ آنان‌ خانواده‌ها را به‌ ادامه‌ تحصیل‌ كودكانشان‌، ترغیب‌ می‌كنند.
شیخاوندی‌ اظهار داشت‌: نبود فضای‌ زیستی‌ مناسب‌ برای‌ بسیاری‌ از خانواده‌ها سبب‌ می‌شود كه‌ كودكان‌ یاد شده‌ در خیابان‌ها پایدار بمانند و با اشتغالی‌ كاذب‌ نظیر فروش‌ گل‌، فال‌، آدامس‌ و روزنامه‌ كسب‌ درآمد كنند.
سازمان‌های‌ غیردولتی‌ بر این‌ باورند كه‌ حمایت‌های‌ همه‌ جانبه‌ برخی‌ از نهادهای‌ دولتی‌ می‌تواند زمینه‌ فعالیت‌ آنان‌ را برای‌ این‌ دسته‌ از كودكان‌ افزایش‌ دهد بطوری‌ كه‌ فعالیت‌ مدارس‌ در زمینه‌ آموزش‌ و پركردن‌ اوقات‌ فراغت‌ در ساعات‌ تعطیلی‌ بعدازظهر، كودكان‌ را ترغیب‌ به‌ ادامه‌ تحصیل‌ و خروج‌ آنان‌ از خیابان‌ خواهد كرد.
به‌ گفته‌ این‌ استاد دانشگاه‌، ضروری‌ است‌ افرادی‌ كه‌ در صدد ساماندهی‌ كودكان‌ كار هستند آموزش‌های‌ لازم‌ در برخورد با آنان‌ را كسب‌ كنند تا در تعامل‌ با كودكان‌ كار به‌ دلیل‌ حساسیت‌ این‌ كار، كودكان‌ دچار مشكلات‌ روحی‌ نشوند.
كودكان‌ كار در شهرهای‌ بزرگ‌ كشور پراكنده‌اند و بطور عام‌ در استان‌های‌ شرقی‌ كشور، بیش‌ از سایر استان‌ها ساكن‌ هستند.
دختران‌ بطور عام‌ در كارهای‌ خانگی‌ و پسران‌ در رستوران‌ها، كارگاه‌های‌ تولیدی‌، ساخت‌ و سازها، كوره‌ پزخانه‌ها و بطور كلی‌ در شرایط‌ نامناسب‌ به‌ كار اشتغال‌ دارند.
به‌ گفته‌ این‌ كارشناس‌، با توجه‌ به‌ اندك‌ بودن‌ تعداد سازمان‌های‌ غیردولتی‌ نهادهای‌ دولتی‌ باتوجه‌ به‌ امتیاز وسیعی‌ كه‌ در حوزه‌ دولت‌ است‌ می‌توانند تاثیر بسزایی‌ در كمك‌ به‌ كودكان‌ یادشده‌، داشته‌ باشند. وی‌ گفت‌: همچنین‌ در بسیاری‌ از محلات‌ توانایی‌ وسیعی‌ از نیروهای‌ متخصص وجود دارد كه‌ می‌توان‌ از توانایی‌ آنان‌ بدون‌ اینكه‌ بار سنگینی‌ بر عهده‌ دولت‌ باشد با راهنمایی‌ افراد متخصص در یاری‌ به‌ این‌ كودكان‌ استفاده‌ كرد بطوری‌ كه‌ نیمی‌ از مشكلات‌ كودكان‌ كار با این‌ همیاری‌ها، قابل‌ حل‌ است‌.
موضوع‌ كودكان‌ كار یك‌ معضل‌ خاص‌ نیست‌ و می‌توان‌ با تدابیری‌ همه‌ جانبه‌ و با توانایی‌ بالای‌ همیاری‌ كه‌ در فرهنگ‌ مردمی‌ ما مشاهده‌ می‌شود به‌ حل‌ آن‌ همت‌ گماشت‌.
جایگاه‌ واقعی‌ كودكان‌ در پشت‌ نیمكتهای‌ مدرسه‌ است‌ و نباید به‌ دلیل‌ دشواری‌ تامین‌ معیشت‌ مورد بهره‌گیری‌ افراد سودجو قرار گیرند و این‌ مهم‌ جز با تامین‌ امكانات‌ از سوی‌ دولت‌ و همیاری‌ نهادهای‌ مردمی‌، قابل‌ حل‌ نیست‌.
صادق‌،برزو و فرهادها كودكی‌ را با كارهای‌ خارج‌ از توان‌ خود سپری‌ می‌كنند اما آنها این‌ شانس‌ را دارند با حمایت‌ سازمان‌های‌ غیردولتی‌ تحصیل‌ خود را ادامه‌ دهند اما چه‌ بسیارند كودكانی‌ كه‌ نه‌ تنها قادر به‌ كسب‌ آموزش‌ نیستند بلكه‌ به‌ سبعانه‌ترین‌ اشكال‌ توان‌ جسمی‌ و روحی‌ خود را در تامین‌ معاش‌ می‌فرسایند و نیاز به‌ آن‌ دارند كه‌ جامعه‌ آنان‌ را با تدابیری‌ خردمندانه‌ دریابد.

زهره‌ دریغ‌ گفتار
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید