پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا


مراسم‌ مولودی‌ خوانی‌ در کردستان‌


مراسم‌ مولودی‌ خوانی‌ در کردستان‌
مراسم‌ مولودی‌خوانی‌ از قدیم‌الایام‌ در كردستان‌ مرسوم‌ بوده‌ و بسیار باشكوه‌ و پرشور و شوق‌ برگزار می‌شود. اكثر اقشار جامعه‌ زن‌ و مرد پیر و جوان‌، غنی‌ و فقیر در آن‌ شركت‌ می‌كنند و از یك‌ طعام‌ می‌خورند. هماهنگ‌ و همنوا، گوش‌ جان‌ به‌ نغمه‌های‌ زیبای‌ مراسم‌ سپرده‌ و جزیی‌ از كل‌ می‌گردند. مكان‌ اجرای‌ مراسم‌ را با شمع‌ و انواع‌ چراغ‌ منور می‌سازند. عود می‌افروزند تا فضای‌ محیط‌ معطر شود. بر روی‌ سر و دست‌ اهل‌ مجلس‌ گلاب‌ می‌پاشند و مجلسیان‌ صلوات‌گویان‌ تشكر می‌كنند. با وسایل‌ تزیینی‌ محل‌ را زینت‌ داده‌ و با نقل‌ و شیرینی‌ و شربت‌ و غذا از حاضران‌ پذیرایی‌ می‌كنند.
یكی‌ از جلوه‌های‌ جالب‌ و زیبای‌ موسیقی‌ مذهبی‌ را در كردستان‌ می‌توان‌ در ماه‌ ربیع‌الاول‌ كه‌ در میان‌ عامه‌ مردم‌ به‌ ماه‌ مولود میلاد حضرت‌ محمد (ص‌) مشهور است‌ مشاهده‌ كرد. در استان‌ كردستان‌ بیش‌ از سه‌ هزار مسجد و تكیه‌ وجود دارد كه‌ به‌ جز ماه‌ ربیع‌الاول‌ در یك‌ ماه‌ حداقل‌ یك‌ مولودی‌ در مساجد برای‌ تازه‌تر كردن‌ عهد و پیمانشان‌ با خداوند و حضرت‌ ختمی‌مرتبت‌ محمد مصطفی‌ (ص) برگزار می‌شود و در ماه‌ ربیع‌الاول‌ (ماه‌ مولود) نیز در تمامی‌ مساجد و اكثر منازل‌ مراسم‌ مولودی‌خوانی‌ برگزار خواهد شد.
در كتاب‌ مولود نامه‌ و معراج‌ نامه‌ اثر ملا عبدالكریم‌ مدرس‌ در مورد تاریخ‌ و سنت‌ حسنه‌ مولودی‌خوانی‌ نوشته‌ است‌: «عید مولود پیغمبرصلی‌الله‌ علیه‌ و سلم‌ از سه‌ قرن‌ بعد از هجرت‌ در بین‌ مسلمانان‌ پیدا شد و از آن‌ تاریخ‌ در بین‌ مسلمانان‌ در شهر و روستاها همه‌ ساله‌ روز دوازدهم‌ ماه‌ مولود جشن‌ گرفته‌ شد».
اولین‌ پادشاهی‌ كه‌ جشن‌ مولود را برگزار كرده‌ است‌ مظفر ابوسعید پادشاه‌ اربیل‌ (هولیر) عراق‌ بوده‌ است‌. این‌ ذات‌ ارجمند احترام‌ زیادی‌ برای‌ جشن‌ مولود قایل‌ بوده‌ و در هر جشن‌ مولودی‌ مسلمانان‌ را دور هم‌ جمع‌ كرده‌ است‌.
می‌توان‌ دریافت‌ كه‌ به‌ جز از مدح‌ و ثنای‌ حضرت‌ محمد (ص)، در این‌ مراسم‌ و پذیرایی‌ از حاضران‌، مجلس‌ سماع‌ نیز فراهم‌ آمده‌ است‌. زندگینامه‌ مشایخ‌ نیشابور در سده‌ چهارم‌ هجری‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ در این‌ روزگار نیز چنین‌ مجالسی‌ مرسوم‌ بوده‌ و طبق‌ برنامه‌ در روزهایی‌ از هفته‌ و در زمان‌ و مكانی‌ معین‌ برپا می‌شده‌ است‌. درباره‌ مشایخ‌ نیز چنین‌ اطلاعاتی‌ در دست‌ است‌ و گمان‌ می‌رود كه‌ این‌ ترتیب‌ در همه‌ جا برقرار بوده‌ و بیشتر كسانی‌ كه‌ در این‌ مجالس‌ حضور می‌یافتند از اقشار كم‌درآمد و پیشه‌وران‌ شهرها بوده‌اند.
مطالبی‌ كه‌ در مولود نامه‌ خوانده‌ می‌شود از سخنان‌ و اشعار گویندگان‌ و سرایندگانی‌ است‌ كه‌ به‌ همین‌ دلیل‌ منظور آثاری‌ را به‌ وجود آورده‌اند و تعداد آنها فراوان‌ است‌.
بعضی‌ از طلبه‌های‌ مستعد كه‌ دارای‌ ذوق‌ شعری‌ هستند به‌ شكرانه‌ اجازه‌ گرفتن‌ یعنی‌ ملبس‌ شدن‌ به‌ لباس‌ روحانیت‌ به‌ سرودن‌ یك‌ مولودنامه‌ برای‌ حضرت‌ محمد (ص) . مولودی‌خوانی‌ در كردستان‌ معمولا به‌ منظور یكی‌ از اهداف‌ ذیل‌ برگزار می‌شود:
۱. صرفا به‌ عنوان‌ جشن‌ یا سنتی‌ حسنه‌ و ادای‌ یك‌ وظیفه‌ دینی‌
۲. نذر برای‌ رفع‌ مشكلی‌ قبل‌ یا بعد از آن‌ مثلا طلب‌ شفا برای‌ مریض‌ یا به‌ شكرانه‌ بازگشت‌ سلامتی‌ یا رهایی‌ از تصادفات‌ یا بلایی‌ بزرگ‌، آزاد شدن‌ اسیر یا زندانی‌، به‌ شكرانه‌ پایان‌ تحصیلات‌ یا خدمت‌ سربازی‌ یا احداث‌ ساختمان‌ یا پایان‌ كار درو در روستاها و برداشت‌ محصول‌، به‌ دست‌ آوردن‌ نعمتی‌ چون‌ تشكیل‌ زندگی‌ زناشویی‌ یا تولد فرزند و شغلی‌ مناسب‌ و موارد مشابه‌.
در این‌ مراسم‌ ابتدا چند آیه‌ از قرآن‌ مجید تلاوت‌ می‌شود، بعد از بیان‌ مقدمه‌یی‌، فصلی‌ از «قصیده‌ بردیه‌» خوانده‌ می‌شود، این‌ اولین‌ و معمولی‌ترین‌ آهنگ‌ مولودخوانی‌ است‌. همه‌ آن‌ را می‌دانند و همزبان‌ و همصدا در نوبت‌ خود، شعرهای‌ سربند را تكرار می‌ كنند. این‌ آهنگ‌ به‌ وسیله‌ دف‌، تاس‌، دوطبله‌ و گاهی‌ شمشال‌ همراهی‌ می‌شود. بعد از پایان‌ آهنگ‌، سخنران‌ بحثی‌ را آغاز می‌كند كه‌ محتوای‌ آن‌ عظمت‌ قرآن‌ یا شخصیت‌ و رسالت‌ پیامبر (ص‌) یا هر مطلب‌ دینی‌ دیگر است‌ كه‌ بیشتر جنبه‌ تشویق‌ مسلمانان‌ برای‌ تازه‌كردن‌ عهد و پیمانشان‌ با خدا را دارد و دادن‌ تعهد دوباره‌ به‌ حضرت‌ محمد (ص‌) كه‌ اصل‌ و فلسفه‌ و حكومت‌ مولودی‌ است‌. اگر در اجرای‌ دستورات‌ الهی‌ سستی‌ و ركودی‌ روی‌ داده‌ است‌، تجدید میثاق‌ كرده‌ تا دلها از خواب‌ غفلت‌ بیدار شوند و اعمال‌ خود را با اوامر حضرت‌ محمد (ص‌)تطبیق‌ دهند و از گمراهی‌ و هر آنچه‌ مقام‌ انسان‌ را تنزل‌ می‌دهد نجات‌ یابند.
بعد از آن‌ موضوع‌ اصلی‌ مولود نامه‌ شروع‌ می‌شود و آن‌ تاریخچه‌یی‌ است‌ قبل‌ از تولد حضرت‌، یعنی‌ ازدواج‌ پدر و مادر ایشان‌ و بعد از تولد، دوران‌ كودكی‌ و نوجوانی‌ و جوانی‌ و شناخت‌ خدا و عبادات‌ و چگونگی‌ بعثت‌ و نیز یادآوری‌ اینكه‌ حضرت‌ مدت‌ ۱۳ سال‌ در مكه‌ ایمان‌ و عقیده‌ و باور را در قلب‌ و روح‌ مردم‌ نهاد «دعوت‌ به‌ اسلام‌» و بیان‌ اذیت‌ و آزار مشركین‌ و كفار كه‌ حضرت‌ بسیاری‌ از یاران‌ را به‌ اطراف‌ می‌فرستد و بعد خود نیز هجرت‌ می‌فرمایند «اسلام‌ حكومت‌».
در پایان‌ با خواندن‌ خطبه‌ الوداع‌ كه‌ آخرین‌ خطبه‌ پیامبر (ص) است‌، حاضران‌ به‌ احترام‌ حضرت‌ به‌ پا می‌خیزند و رو به‌ قبله‌ ایستاده‌ آهنگ‌ «یا محمد مصطفی‌» را می‌خوانند و نیز برای‌ حاضران‌، شفای‌ بیماران‌، ترقی‌ اسلام‌ و موارد دیگر بطور دسته‌جمعی‌ در فضایی‌ سرشار از سرور و قلبهایی‌ پر از محبت‌، ایمان‌ و معنویت‌ و اخلاص‌ به‌ پیغمبر (ص)، دسته‌جمعی‌ دعا خوانده‌ می‌شود.

رویا امیری‌ خبرنگار «اعتماد» از سنندج‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید