اختلاف بر سر آموزش انگلیسی است!

با آنكه ژاپن پیرترین جمعیت جهان را دارد، اما یادگیرندگان زبان انگلیسی در آن، جوان تر از همیشه اند.
امروزه آموزش زبان انگلیسی به كودكان خردسال پیش دبستانی، در ژاپن مد روز شده است. پدران و مادران ژاپنی كه از روند اصلاحات آموزشی در كشورشان دل خوشی ندارند، كودكان خود را پیش از آنكه راه رفتن یاد بگیرند، به آموختن زبان انگلیسی وامی دارند و بدین ترتیب، صنعتی چند میلیون دلاری را كه شامل مواد آموزشی زبان انگلیسی و تدریس است، رونق می دهند.بر اساس گزارش مؤسسه تحقیقاتی یانو، آموزش مكالمه زبان انگلیسی به كودكان پیش دبستانی و نوجوانان كوچك تر از پانزده سال در سال ۲۰۰۴ ، ۷۶۸ میلیون دلار درآمد تولید كرده است. پدران و مادران ژاپنی در همین سال ۳۸۸ میلیون دلار صرف كتاب های آموزش زبان انگلیسی، نوارهای كاست، بازی ها و سایر مواد آموزشی كرده اند. بر اساس آخرین بررسی سازمان «بنس» كه عهده دار مدارس زنجیره ای زبان انگلیسی و تولید مواد آموزشی در ژاپن است، ۱۴درصد خانوارهایی كه كودك خردسال پیش دبستانی دارند، كودكان خود را به كلاس های انگلیسی می فرستند. ۲۱درصد كودكان پنج ساله ژاپنی هم در حال آموختن زبان انگلیسی اند. گفتنی است این میزان در سال ۲۰۰۰ فقط ۶درصد بوده است و در كل كشور فقط ۱۴۰ مدرسه آموزش انگلیسی دائر بوده است.
از آنجا كه مقام های آموزش وپرورش ژاپن و معلمان این كشور در مقابل درخواست مردم در خصوص افزایش حجم آموزش زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی و كودكستان ها ایستادگی می كنند، پدران و مادران ژاپنی ناچارند كودكان خود را برای یادگیری زبان انگلیسی به كلاس های خصوصی بفرستند اما این كلاس ها نیز كیفیت چندانی ندارند و از حوزه نظارت و كنترل وزارت آموزش وپرورش خارجند.
كیت جاكوبن- مدیر آموزش كودكستان بین المللی هیرو در منطقه مدرن و پرزرق و برق آزابو در توكیو- می گوید: پدران و مادران باید برای نام نویسی فرزندانشان در این كلاس ها، با احتیاط و دقت فراوان عمل كنند. در این كودكستان كه همیشه حدود ۴۰ كودك یك تا پنج ساله در فهرست انتظار آن قرار دارند، فقط معلمان با تجربه و صلاحیت دار استخدام می شوند. جاكوبسن در ادامه می گوید: به راه انداختن چنین كلاس هایی، هم از روی علاقه و هم به خاطر كسب درآمد است. به نظر می رسد كه بسیاری از این كلاس ها، برنامه مشخصی برای آموزش زبان انگلیسی ندارند. با این حال اطمینان دارم كه منفعت كودكان را در نظر می گیرند اما برخی دیگر بسیار شبیه مهدكودك اند و جز اسباب بازی های گوناگون و سرگرمی ها، چیز دیگری برای عرضه به كودكان ندارند.
برخی از پدران و مادران ژاپنی، یادگیری زبان انگلیسی را برای كودكان خود ضروری می دانند و معتقدند كه فرزندانشان در صورت دانستن زبان انگلیسی در آینده، بخت ورود به دانشگاه های معتبر و درجه یك و ورود به حرفه های پزشكی، وكالت یا مشاغل سطح بالای دولتی را خواهند داشت. اما به نظر می رسد كه افزایش شمار مدارس خصوصی و كلاس های آموزش زبان انگلیسی بیشتر برای رفع نیاز پدران و مادرانی است كه سودایی بیش از موفقیت تحصیلی فرزندانشان در سر می پرورانند.
یوكاری تومیناگا، زن خانه دار سی و شش ساله ژاپنی است كه پسرش ماناتو را به تازگی در كلاس های انگلیسی كه یكی از همسایه های نیوزیلندی آنان به راه انداخته نام نویسی كرده است. او بیم دارد كه چنانچه كودكش آموختن زبان انگلیسی را از سن ۱۲سالگی در مدارس دولتی آغازكند، از نظر ذهنی و اجتماعی دچار عقب ماندگی شود.
او درباره آموزش زبان انگلیسی در مدارس می گوید: ژاپنی ها چند سال در مدرسه انگلیسی می خوانند، اما نمی توانند به خوبی به این زبان صحبت كنند، بنابراین من نمی خواهم وقتی پسرم بزرگ شود، همین مشكل را داشته باشد. پسرم در كلاس انگلیسی فقط انگلیسی یاد نمی گیرد، بلكه با سایر مردمان و فرهنگ ها هم آشنا می شود و این برایش خیلی جالب است. مسلماً من هم دوست دارم پسرم در آینده در یك دانشگاه خوب درس بخواند. اما دانستن زبان انگلیسی در بزرگسالی، فرصت های زیادی در اختیارش قرار می دهد. وزارت آموزش وپرورش ژاپن در سال ۲۰۰۲ به مدارس ابتدایی اجازه داد كه در بخشی از كلاس های دروس جامع خود، فعالیت های آموزشی مبتنی بر زبان انگلیسی را بگنجاند. اكنون این برنامه در بیش از نوددرصد از ۲۲۴۸۱ مدرسه ابتدایی ژاپن، اجرا می شود اما این برنامه كه فقط شامل دیدارهای گاهگاهی با انگلیسی زبانان است، از نظر بسیاری از دانش آموزان ناكافی است.
پیشنهاد وزیر آموزش وپرورش ژاپن در خصوص اجباری كردن آموزش زبان انگلیسی در مدارس ابتدایی، مورد پسند بسیاری از مردم قرار گرفت اما آموزگاران و دستگاه اداری آموزش وپرورش، روی خوشی به این پیشنهاد نشان نداد. بر اساس نظرسنجی های دولت ژاپن، در حالی كه بیش از ۷۰درصد پدران و مادران با این پیشنهاد موافقند، فقط ۳۶درصد معلمان نسبت به آن نظر مساعد دارند.
پروفسور كازوكوناكاجیما- استاد آموزش دوزبانه دانشگاه مطالعات خارجی ناگویا- در این باره می گوید: دعوت كردن از یك معلم خارجی برای حضور در مدرسه (چند بار در طول سال) كار درستی است اما موجب پیشرفت مهارت های زبانی شاگردان نمی شود.
رشد آموزش زبان انگلیسی در كودكستان ها و مراكز پیش دبستانی ژاپن، این بحث را به میان آورده كه كودكان خردسال قادرند زبان خارجی را همزمان با مسلط شدن بر زبان مادری شان فرا گیرند.
پروفسور ناكاجیما نیز با این موضوع موافق است، اما می گوید: ما می توانیم در سنین خردسالی به كودكان خود انگلیسی یاد بدهیم اما تكلیف ما با نظام آموزشی چیست؟ نظام آموزشی ژاپن به گونه ای است كه امكان قرارگرفتن كودكان در محیط یادگیری زبان انگلیسی را فراهم نمی كند. این استاد در ادامه می افزاید: توجه صرف به آموزش زبان انگلیسی كار اشتباهی است. زبان باید در تمامی فعالیت های مدرسه مانند نقاشی، آوازخواندن و غیره گنجانده شود. كودكان بعداً لغت ها و عبارت ها را فرامی گیرند. یادگیری زبان انگلیسی برای كودكان تفاوتی با یادگیری زبان مادری شان (ژاپنی) ندارد. یوچی ایشی زوكا- یكی از مسئولان بخش آموزش پیش دبستانی وزارت آموزش وپرورش ژاپن- می گوید: مراكز آموزش پیش دبستانی دولت مجازند برنامه هایی برای آموزش زبان انگلیسی به كودكان، ترتیب دهند اما فقط تا حد معینی اجازه آموزش زبان انگلیسی را دارند. او در ادامه می گوید: ما با آموزش زبان انگلیسی مخالف نیستیم. به ویژه در برخی از بخش های كشور كه ارتباط مردم با خارجی ها زیادتر است، دانستن زبان انگلیسی ضروری به نظر می رسد. شماری از مردم اصرار دارند كه زبان انگلیسی در دوره پیش دبستانی هم باید جزو درس های اصلی باشد اما چون درس زبان انگلیسی جزو درس های دوره ابتدایی ژاپن نیست، بنابراین وقفه ای شش ساله بین یادگیری زبان در دوره پیش دبستانی و ازسرگیری آن در دوره راهنمایی به وجود می آید. از این گذشته، مدارس ابتدایی هم درخواست گنجاندن آموزش زبان انگلیسی در برنامه درسی را به ما اعلام نكرده اند. با این حال اگر قرار شود زبان انگلیسی جزو برنامه درسی دوره پیش دبستانی باشد، خود من با آن مخالفم زیرا معتقدم كه این امر بر توانایی كودكان برای یادگیری زبان ژاپنی و سایر دروس، تأثیر خواهد گذاشت. كودكان در درجه اول باید بر زبان مادری شان تسلط پیدا كنند و بعد از آن بقیه درس ها از جمله انگلیسی را فراگیرند.
این اعتقاد كه كودكان توانایی یادگیری دو زبان را به طور همزمان ندارند، از نظر بسیاری از پدران و مادران ژاپنی مردود شمرده می شود. برای مثال، تومی ناگا- مادر جوان ژاپنی - با یادآوری زمانی كه كودك دو سال و نیمه اش او را «مامی» خطاب كرده می گوید: كودك من فقط چند كلمه انگلیسی بلد است. من و شوهرم در خانه به زبان ژاپنی صحبت می كنیم. بنابراین من اصلاً نگران این نیستم كه آموزش زبان انگلیسی به فراگیری زبان مادری اش لطمه بزند.
منبع: اجوكیشین گاردین
مترجم: فاطمه بزرگ سهرابی

منبع : روزنامه همشهری