چالشهای تولید محصول درکلاس جهانی

باتوجه به سرعت تغییرات در جهان پرتلاطم امروز، تولیدكنندگان باید قادر باشند تا به سرعت مشتری مداری را توسعه دهند. ایدئولوژی تولید در كلاس جهانی و سازمانهای جهان تراز با چالشهای برنامه ریزی استراتژیك همراه است، و هر روزه روشها و فناوری های جدیدی درحال رشد است، به طوری كه بهترین عملكردها، صاحب نظران این علم را به خود معطوف داشته است. بسیاری از این عملكردها وجود دارد كه سازمان را برپایه یك مدل علمـــــی برای ارزش گذاری با معیارهای تولید در كلاس جهانی منطبق می سازد. سازمان تولید در كلاس جهانی قادر است بهتـــــرین تــــــولیدكننده در جهان بوده و با ارزش ترین محصولات را تولید كرده و بیشترین نرخ بازگشت را ازطریق اجرای استراتژی رقابتی سازمان به دست آورد.
عوامل كلیدی تولید در كلاس جهانی برای ایجاد صرفه جویی در هزینه عملیات و پاسخگویی كارا، ارائه خدمات عالی به مشتری و اداره مناسب منابع، بر اطلاعات تكیه می كنند. تولید كنندگان در كلاس جهانی از اطلاعات به عنوان ابــزاری استراتژیك درجهت رسیدن و باقی ماندن در بهتــرین سطح استفاده می كنند. به طور خلاصه استراتژی تولید در كلاس جهانی (WCM) این است كه با محصولات رقابتی، كیفیت بالا، قیمت مناسب و ارائه خدمات عالی به مشتری، فعالیت كند.
● مقدمه
سازمانهای امروز در گذر از یك تغییرات انقلاب گونه از عصر صنعتی به عصر اطلاعات هستند، و موفقیت سازمانها به برنامه ها و استراتژی آنها وابسته است كه چطور می توانند به خوبی منافعی را از اقتصادهای گسترده شده، به دست آورند. موفقیت سرانجام به سازمانهایی تعلق دارد كه بتوانند فناوری جدیدی را از دارائیهای فیزیكی به وجود آورند و از این طریق به محصولات استاندارد دست یابند. بازار جهانی شامل مجموعه ای از سازمانهایی است كه با ملیتهای مختلف برای موفقیت به رقابت در زمینه كیفیت، قیمت تمام شده، رضایت مشتری و خشنودی مشتری خواهند پرداخت.
بــرای تولید محصولات در كلاس جهانی به طـــــــوری كه قابل رقابت در بازارهای بین المللی باشد ضرورت برنامه ریزی استراتژیك را اجتناب ناپذیر می كند تا قابلیت عملكردی رقبا، نقاط قوت و ضعف را شناسایی به طوری كه مبنایی برای ایجاد تغییرات دائمی و تعریف استراتژی های تولیدی و صنعتی باشد. لذا هدف تحقیق این است كه باتوجه به اهداف نهایی سازمانهای كلاس جهانی و مشخصه های این نوع سازمانها به ایجاد یك ساختار كلی علمی و عملی مرتبط بین اهداف استراتژیك و اهداف عملیاتی برای تولید در كلاس جهانی و درنتیجه صادرات می پردازد.
۱ - فلسفه تولید در كلاس جهانی: ظهور عصر اطلاعات بسیاری از تصورات اساسی رقابت در دوره صنعتی را قدیمی كرده است وسازمانها نمی توانند مدت طولانی توانایی مزیت رقابتی را تنها با جایگزین كردن فناوری جدید حفظ كنند. موفقیت سریع در عصر اطلاعات نیازمند ظرفیت جدید در سازمانهاست. توانایی یك سازمان، در آماده كردن و بهره گیری از دارائیهای غیرملموس است كه این حساس تر و مهمتر از سرمایه گذاری و مدیریت در دارائیهای ملموس است. دارائیهای غیرملموس قادرند یك سازمان را برای حفظ روابط با مشتریان، وفاداری آنان، تولید محصولات و خدمات جدید، تولید محصولات با كیفیت بالا و براساس سفارش مشتری و خدمات با هزینه پایین و دركوتاهترین زمان انتظار، آماده كردن مهارتهای كارمندان و ایجاد انگیزش برای ادامه فرایند بهبود و به كارگیری فناوری اطلاعات به طور اثربخش ایجاد كنند. زمانی سازمان به وضعیت تولید در كلاس جهانی می رسد كه توانسته باشد به طور موفقیت آمیزی قابلیتهای تولیدی برای پشتیبانی از كل شركت دردستیابی به یك مزیت رقابتی مستمر در زمینه هایی از قبیل هزینه، كیفیت، تحویل كـــــــالا، انعطاف پذیری و نوآوری ایجاد كند.
تولیدكنندگان كلاس جهانی عملیات تولیدی خود را باید طوری دنبال كنند كه به صورت بیرونی موردحمایت قرار گیرند. این نوع سازمانها بیشتر مایل هستند كه نیروی كار، تجهیزات و سیستم های خود را بهینه سازند.
بنابراین، به طور پیوسته سازمانهای مختلف جهان را موردتجزیه وتحلیل قرار می دهند. یكی از ویژگیهای اصلی تولیدكنندگان كلاس جهانی، توان سازگاری سریع آنها با تغییر نیاز مشتریان و بازار است. شركتی كه از قابلیتهایی نظیر طراحی، تولید و ارسال كالاهای جدید به مشتـــریان درحداقل زمان برخوردار باشد سریع تر رشد می كند. طبق تعریف، تولید در كلاس جهانی به عنوان یك ایدئولوژی تولیدی است كه برای رسیدن به وضعیت تولید محصـــولات در كلاس جهانی به كار گرفته می شود. ماهیت، اساس و جوهره تولید در كلاس جهانی، بهبود مستمر منابع سازمان است. سازمانهایی كه خود را با فلسفه تولیدی سازگار می سازند. به طورجدی در جستجوی فرصتهایی برای بهبود در زمینه های كلیدی از قبیل كیفیت، هزینه، ارسال كالا، انعطاف پذیری و نوآوری هستند.
۲ - نقش روباتها و سازمانهای جهان تراز: از سال ۱۹۸۰ تلاش بسیاری برای افزایش نیروی كار تولیدی صنایع صورت گرفته است. مطالعات متعددی توسط موسسات مختلف برای بررسی تاثیر آن بر نیروی كار تولیدی چنین سازمانهایی انجام شده است. در سازمانهای تولید در كلاس جهانی كاهش نیروی كار مستقیم را به دنبال دارد كه به دلیل استفاده از رباتها یا كاهش نیروی كار ایجاد شده توسط اجرای روشهای تولید در كلاس جهانی است. میلیونها كارگر در آینده نزدیك درنتیجه استفاده از رباتها بیكار خواهند شد. ایالات متحده در انتهای سال ۱۹۸۶ حدود ۲۵ هزار ربات را در كارخانجات خود به كار گرفت.
اروپای غربی حدوداً ۲۶ هزار و ژاپن حدود ۷۰ هزار ربات را در كارخانجاتش به كارگرفته است. (STEUDEL, H.J) خوش بینــــــــانه ترین پیش بینی ها بیانگر به كارگیری ۳۰۰ هزار ربات در آمریكا و اروپا در سال ۲۰۰۵ است. براساس گزارش جنرال موتورز، هر ربات وقتی در سه شیفت كار كند، جایگزین ۲/۷ نفر می شود. ضرب كردن ۲/۷ در ۳۰۰ هزار به عدد ۸۰۰ هزار كارگر می رسد كه در ســــال ۲۰۰۵ بیكار خواهندشد. اما گفته می شود، صنعت جدید رباتها برخی از این شغلها را مجدداً جذب خواهد كرد و شغلهای جدیدی مثل برنامه ریزی و نگهداری از رباتها دركارخانجات ایجاد خواهدشد. همچنین همزمان، امكان ایجاد فرصتهای شغلی جدید در تولید وجود دارد لذا، به طوركلی جای نگرانی نیست و رباتها واقعاً جای هیچكس را در كارخانجات تنگ نخواهند كرد.
۳ - طراحی مفهومی تولید در كلاس جهانی: طبیعت پر از ارگانیسم ها و اكوسیستم های پیچیده است و انسانها سیستم های اجتماعی، معنــوی و مكانیكی پیچیده ای را به وجود آورده اند. در یك سازمان كه یك سیستم پیچیده است از تعداد زیادی بخش تشكیل شده كه از روشهای مختلف نسبت به یكدیگر واكنش نشان می دهند. در سیستم های سازمانی و مكانیكی، می توان وابستگی درونی و اثرات متقابل بین بخشهای مختلف را یك نوع تبادل اطلاعات یا ارتباط دانست.
ادبیات تولید در كلاس جهانی ساختار فعل و انفعالات بین واحدهای سازمان را مشخص می كند كه چه چیزی مرز بین سازمانهای تولید در كلاس جهــــانی و دیگر سازمانها را معین می سازد. چرا برخی سازمانها تحت حاكمیت معماری سازمان هستند، و برخی از آنها تحت حاكمیت معماری بازار قرار دارند؟ ایدئولوژی تولید در كلاس جهانی به طور اتوماتیك یك سیستم تجــزیه پذیر نیست، زیرا می توان سیستم ها را به مدول هایی تقسیم كرد كه فعالیتهای داخلی آنها نسبت به فعالیتهای داخلی دیگر مدول ها كاملاً وابستگی داشته باشد.
معمــــاری تولید در كلاس جهانی معین می كند كه چه مدول هایی به عنوان بخشی از سیستم سازمان بوده و وظیفه آنها چه خواهدبود سپس مرزها به طور مبسوط مشخص می شوند كه چگـــونه مدولها به یكدیگر واكنش نشان می دهند و اینكه چگونه با یكدیگر ارتباط پیدا می كنند. درباب معماری و طراحی تولید در كلاس جهانی و با توجه به وجود مجموعه ای از روشها بادوام ترین سیستم ها، آنهایی هستند كه طراح، قوانین طراحی را به وضوح پیش رو قرار داده و آنها را به خوبی با یكدیگر ارتباط دهد و آثار آنها را بر یكدیگر بررسی كند.
۴ - مؤلفه های اساسی: رقابت در كلاس جهانی، بدین معناست كه سازمانها در بازار جهانی درهر رقابتی موفق باشند. یعنی اینكه از نظر كیفیت، زمان انتظار، انعطاف پذیری، هزینه و قیمت، خدمت به مشتری و نوآوری از هر رقیبی بهتر باشد یا با او برابری كند. مؤلفه های كلیدی برای تولیدكننده كلاس جهانی مفاهیم وسیع تولید دركلاس جهانی را به عملكردهای خاصی در سازمان موردتوجه قرار می دهد. هركدام از مؤلفه های كلیدی با توصیفی مختصر از چگونگی تاثیر آنها بر سازمان تولیدی و قابلیت رقابتی آن ارائه شده است.هریك از این اهداف به تنهایی مهم هستند، با این حال آنها در كنار یكدیگر تاكید بر فعالیتها و گرایشهایی كه كلاس جهــــانی را تعریف می كند، ‌توصیف می شوند، مؤلفه های اساسی ساختار كلی مدیریت »تولید در كلاس جهانی« در سازمانهای جهان تراز، عبارتند از:
الف - كاهش زمان انتظار؛
ب - كاهش هزینه های عملیاتی؛
ج - شفاف سازی عملكرد كسب و كار؛
د- كاهش زمان رسیدن به بازار؛
ذ - تامین انتظارات مشتری؛
ر - ساده و موثركردن فرایندهای تامین منابع؛
ز - مدیریت عملیات و مكانهای چندگانه و جهانی.
الف - كاهش زمان انتظار: در بازار جهانی، تولیدكننده هایی موفق تر هستند كه توانایی حمل سریعتر كالا را داشتــــه باشند. حمل سریع، می تواند به طور یقین رضایت مشتری را افزایش دهد. درتمام موارد زمان انتظار كوتاهتر، انعطاف پذیری را افزایش داده و ریسك را كاهش می دهد. زمان انتظار، تجمعی و دوسویه است یعنی اینكه رسیــــدگی به سفارش، برنامه ریزی، تهیه، بازرسی، تولید، نظم دهی، انتخاب، بسته بندی و نقل وانتقال آنها همگی در زمان انتظار هستند، و زمان زنجیره تامین به زمان كل اضافه می شود. تولید در اندازه های بزرگ با تاكید بر هزینه كمتر، موجودی را افزایش داده و با كاهش انعطاف پذیری و توانایی پاسخگویی، زمانهای انتظار را افزایش می دهد. ســــازمانها باید به صورتی پویا اندازه های تولید را با تقاضای بازار انطباق دهند. تلاش برای پیشرفت متناوب مستمر كه بر كاهش زمانهای آماده سازی تاكید می كند، می تواند به سازمـــــانها درجهت كاهش اندازه های تولید كه باعث انعطاف پذیری در پاسخگویی به تقاضای بازار می گردد كمك كند.
ب - كاهش هزینه های عملیات: هزینه ها بخشی از سودآوری هستند. هنگامی كه سازمانی فرایندهای عملیاتی دركلاس جهانی را به كار می گیرد، به طور همزمان در زمینه چندین شاخص ازجمله هزینه زمانهای انتظار، موجودی و خدمات به مشتری، رشد می كند. این رویكرد با تاكید بر كاهش هزینه بدون اینكه نیازی به تغییر فرایند كسب و كار باشد، ارتباط دارد كه این كاهش هزینه، می تواند سایر شاخصهای عملیاتی را تحت تاثیر قرار دهد. امروزه بیشتر محصولات تولیدی، با هزینه دستمزد مستقیم، معمولاً كمتر از ۲۰ درصد و یا حتی كمتر از ۱۰ درصد است، درحالی كه هزینه مواد محصولات بیش از نیمی از هزینه فروش محصولات را دربر می گیرد و بقیه هزینه مربوط به هزینه سربار است. به دلیل اینكه هزینه های دستمزد كارگر روند ثابتی دارد، به كارگیری اثربخشی این منابع می تواند زمان اضافی تولید برنامه ریزی نشده، تسریع و تهیه منابع خارجی از شركت را كاهش دهد. كاهش هزینه سربار، روش مناسبی برای كاهش هزینه از طریق استفاده از اتوماسیون برای موثركردن فرایندهای مدیریت، تهیه، تولید و یا مشتری است.
ج - شفاف سازی عملكرد كسب وكار: محیط تولید همواره متغیر و محرك امروزه نیاز به پاسخگویی سریعتر به تغییرات در بازار نوآوری محصولات و رویدادهای زنجیره تامین دارد. در چنین محیطی بی اطلاعی، یكی از تهدیدهای سازمانهاست. مدیران باید چگونگی دستیابی سازمان به اهداف استراتژیك خود را مشخص سازند. سیستم اطلاعاتی اثربخش سازمان می تواند شفافیت كلی در عملیات را به ارمغان آورده و اطلاعات كامل در زمینه معیارهای عملكرد مدیریت، فرایند و شناسایی و اصلاح مشكل فراهم كنند. چنین سیستمــی می تواند به افزایش درآمد ازطریق رسیدن به مزیت رقابتی كمك كند.
د - كاهش زمان رسیدن به بازار: توسعه و معرفی محصولات و خدمات جدید برای بسیاری از سازمانهای تولیدی موضوعی حیاتی است. فرایندهای منظم برای ارائه محصولات جدید می تواند به مزیتهای رقابتی قابل توجهی منجر شود. علاوه بر توسعه محصول جدید، فرایندها و منابع مشابهی برای پیشبردهای محصول، اصلاحات و تغییرات در سیكل عمر محصول به كار می رود.
كارایی و فرایندهای تحقیق و توسعه بر فعالیتهای رده بالا و نیز رده پایین تر موثر خواهدبود لذا موفقیت در بازارهای رقابتی امروز، تنها می تواند ازطریق نوآوری چابك و بازاریابی تهاجمی به دست آید.
ذ - تامین انتظارات مشتریان: موفق ترین سازمانهای جهان تراز، تنها نیازهای مشتری را برآورده نمی كنند بلكه آنها فراتر از حد انتظار مشتری رفته و با هدایت سازمان به سطحی كه رسیدن به آن سطح برای دیگر سازمانها مشكل است، در بازار رقابت پیروز می شوند. تولیدكنندگان موفق، تمام روابط مشتری را از خدمات محصول تا خدمات ارسال كالا، مدیریت می كنند و این امر می تواند در تامین انتظارات مشتریان موثر باشد. سنجش و بهبود تمام فرایندها در سیكلهای ارائه سفارش و برآورده كردن آنها اجازه خواهد داد تا انتظارات مشتریان برآورده شود.
ر - موثركردن فرایندهای تامین منابع: امروزه تامین منابع خارجی عملیات تولیدی سازمانها به دلیل توانایی تغییر سریع انعطاف پذیری در محصولات، ضروری است و ازطریق برخی مزایای اقتصادی یا سایر عوامل سودآوری كه مربوط به هزینه ها بوده مرتبط است. هدف سازمانهای بزرگ و كوچك، تبدیل شدن به سازمانی در كلاس جهانی و توانایی رقابت در بازارهای جهانی امروز است. سریع ترین راه رسیدن به این هدف برای تولیدكنندگان ازطریق مشاركت با سازمانهایی است كه توانمندیهای بالایی در مراحل خاصی از فرایند چون تولید به دست آورده اند. با مشاركت تولیدكنندگانی كه در كلاس جهانی قرار دارند، می توان با سرعت مزایایی را برای سازمان به دست آورد مثل فرایندها، كیفیت بالا و تحویلهای به موقع، سازمان را برای برآورده ساختن انتظارات مشتریان افزایش داده و در زمینه هایی تاكید كرد كه بهترین نوآوری، طراحی، بازاریابی توزیع، فروش یا تولید را انجام می دهد.
ز - مدیریت عملیات و مكانهای چندگانه و جهانی: جهان درحال كوچكتر شدن است و هر كسب و كاری به صورت مجازی در برخی از اشكال تجارت بین المللی صورت می گیرد. هر مدیر باید این حقیقت را دریابد كه اهداف كسب و كار جهانی را در برنامه ها، فرایندها و استراتژی های سازمان مدنظر داشته باشد، محصــــــولات را برای تقاضای بازارهای بین المللی طراحی كند، به دنبال تامین كنندگان در سایر مناطق جغرافیایی بوده، قوانین و انتظارات ملی، فرایندها و نیازمندیهای صادرات و كانال های فروش جدیدی ایجاد كرده و عملیات تولیدی را هماهنگ سازد. جهانی سازی و تجارت الكترونیك، رفتارها و عملكردهای كسب و كار سنتی را تغییر داده است. اگر تولیدكنندگان نتوانند در بازارهای جدید توسعه یابند، ممكن است كه سهم بازار آنها با ورود رقبای جدید ازبین برود و مشتریان خود را از دست بدهند. سازمانها باید محصولات و خدمات خود را بامشتریان جدید بالقوه مطابقت دهند.
۵ - موردكاوی سازمانهای كلاس جهانی: رقابت درعصر اطلاعات برخی چالشهای منحصر به فردی را به همراه دارد كه كسب و كار باید توانایی انجام آن را داشته باشد. توجه به مشتری و درك مشتریان به طور فزاینده با اهمیت شده و دانستن اینكه مشتریان چه می خواهند و چه نیازی دارند آنها را بـــه یك مكتب تجاری كسب و كار ارزش افزوده منحصر به فرد و درنتیجه صادرات موثر تبدیل می كند. سازمانها، اطلاعــــات را برای ارتباط با مشتری به كار می گیرند و باید قادر باشند تا فناوری اطلاعات را با تمام فرایند تولید كه شامل: پژوهش، طراحی، تولید، توزیع، بازاریابی و خدمات پس از فروش است، ادغام كنند. توجه به جهانی سازی تجارت كسب و كار، فناوری اطلاعات موانع زمانی و مكانی، تفاوتهای میان شركتهای كوچك و بزرگ را از بین می برد لذا سازمانهای كوچك و چابك می توانند به طور اثربخشی در برابر غولهای صنعتی رقابت كنند. این حالت یك رقـــــابت جدیدی را ایجاد می كند كه حد و مرز بین بازار جهانی و داخلی را مشخص نمی سازد. در بسیاری از سازمانها هنوز مدیریتها از مزایای استراتژیك حاصل از اجرای تكنیك های تولید در كلاس جهانی ناآگاه هستند و حركتی از خود نشان نداده اند.
●● نتیجه گیری
سازمانهای جهان تراز، سازمانهایی هستند كه بهترین عملكرد را در سطح جهانی در ارتباط با سازمانهای مرتبط داشته و رابطه نزدیكی نیز با مشتریان و تامین كنندگان دارند. هر سازمانی می تواند از دانش و تجربه گذشته استفاده كند ولی بسیاری از این سازمانها بینش یا تمایل یادگیری از این تجربیات را ندارند. همكاری و هماهنگی به وسیله اطلاعات از عواملی هستند كه باعث كارایی زنجیره تامین می شوند. عوامل كلیدی تولید در كلاس جهانی، برای ایجاد صرفه جویی در هزینه عملیات و پاسخگویی كارا، ارائه خدمات عالی به مشتری و اداره مناسب منابع، بر اطلاعات تكیه می كنند.
تولیدكنندگان در كلاس جهانی می توانند چگونگی رقابت را انتخاب كرده و در شرایط تعیین شده از سوی سازمان، رقابت كنند. تولیدكنندگان در كلاس جهانی می توانند از اطلاعات به عنوان ابزاری استراتژك درجهت رسیدن به اهداف خود استفاده كنند. به طور خلاصه استراتژی تولید در كلاس جهانی این است كه مشتری را به انجام كسب و كار با سازمانهای جهان تراز ترغیب سازد، تا با محصولات رقابتی، كیفیت بالا، قیمت مناسب و ارائه خدمات عالی به مشتری و درنتیجه صادرات موثر، فعالیت كند.

منابع ومأخذ:
۱ - BERRY, N, ۲۰۰۰, “WCM VERSUS STRATEGIC TRADE-OFFS”, INTERNATIONAL JOURNAL OF OPERATIONS AND PRODUCTION MANAGEMENT, VOL.۳۴, NO.۱۲, PP:۵۶-۷۹.
۲ - CIVERLO, J.J, ۱۹۹۸, “WORLD CLASS PRODUCTION AND JIT MAKE A TOUGH, COMPETITIVE COMBINATION, AMERICAN PRODUCTION AND INVENTORY CONTROL SOCIETY ON THE INTERNATIONAL CONFERENCE PROCEEDINGS, LAS VEGAS, PP:۱۵۶-۱۷۸.
۳ - FARSIJANI, H, ۲۰۰۲, “EVOLUTIONARY METHODS FOR DESIGN OF GLOBAL WORLD - CLASS MANUFACTURING FOR THE WORLD MARKET” INTERNATIONAL CONFERENCE ON NEW TECHNOLOGICAL INNOVATION FOR THE ۲۱ ST CENTURY, HIROSHIMA UNIVERSITY, ۱۴-۱۹ JULY, JAPAN.
۴ - NAYLOR, JB, ۲۰۰۳, “INTEGRATION THE LEAN AND AGILE MANUFACTURING PARADIGMS IN THE TOTAL SUPPLY CHAIN”, INT.J, PRODUCTION ECONOMIS, ۶۲, PP: ۱۱۷-۱۲۳.
۵ - NORTON, J.S. A.S., ۱۹۹۰, “AN INTEGRATIVE MODEL OF JAPANESE MANUFACTURING TECHNIQUES”, INTERNATIONAL JOURNAL OF OPERATIONS AND PRODUCTION MANAGEMENT, VOL.۱۰, NO.۹, PP:۳۷-۵۶.
۶ - STEUDEL, H.J., ۲۰۰۱, HOW TO BECOME A MEAN, LEAN, WORLD CLASS COMPETITOR, VAN NOSTRAND REINHOLD, NEW YORK.
۷ - YAMASHINA, H, “CHALLENGE TO WORLD CLASS MANUFACTURING”, INTERNATIONAL JOURNAL OF QUALITY AND RELIABILITY MANAGEMENT, VOL: ۱۷, NO:۲, ۲۰۰۲, PP:۱۳۲-۱۴۳, MCB UNIVERSITY PRESS.
۸ - فارسیجانی، حسن، ۱۳۷۸ “EXCELLENCY THROUGH IMPLEMENTING WORLD-CLASS MANUFACTURING TECHNIQUES”، مجله روش، شماره ۵۳، آبان ماه، ۷۶۳۰ - ۱۰۲۱ : ISSN.
حسن فارسیجانی: عضو هیئت علمی دانشكده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی

منبع : ماهنامه تدبیر