فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه

سازمان همكاریهای اقتصادی و توسعه دربرگیرنده ۳۰ كشور جهان است كه در قالب آن، همكاریهایی در زمینه موضوعهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در عرصه جهانی صورت می گیرد. این كشورها عبارتند از: استرالیا، اتریش، بلژیك، كانادا، جمهوری چك، دانمارك، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، كره، لوكزامبورگ، مكزیك، هلند، نیوزیلند، نروژ، لهستان، پرتغال، اسلواكی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، تركیه، انگلستان و امریكا. این سازمان، همواره در بهره گیری از موضوعهای جدید فناوری پیشرو بوده و فعالیتهای مشاوره ای و اجرایی زیادی را عرضه می كند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز از جمله مواردی است كه با اقبال جدی سازمان مزبور روبه رو شده است. از نظر سازمان مزبور، ایجاد و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، سـرمایه گذاری، به كارگیری شبكه ها و ارایه خدمات مبتنی بر آن امری است كه بیشتر از طریق بخش خصوصی هدایت می شود، اما توسعه زیرساختهای لازم توسط دولتها امری ضروری است. بخش دولتی نقش مهمی در ایجاد و توانمندسازی سیاستها، هدایت منابع به مناطق كمتر توسعه یافته و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مبارزه با فقر و پشتیبانی از سازوكارهای سرمایه گذاری نوآورانه دارد.
پشتیبانی جدی از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق این سازمان باعث رشد چشمگیری در سالهای اخیر در كشورهای عضو شده است. پس از تجربه كاهش حجم فعالیتهای موثر سازمان مزبور در دهه ۹۰ میلادی، برنامه های اجرا شده در سالهای اخیر حاكی از موفقیت نسبی در دستیابی به ارزش بالای اقتصادی است، به طوری كه حجم درآمد ناشی از سرمایه گذاری در این زمینه در سال ۲۰۰۳ از ۶۱ میلیارد دلار فراتر رفته است. یادآوری این نكته نیز ضروری است كه حجم كمكهای دولتها در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه اخیر از ۰/۳۵ درصد درآمد ملی به ۰/۲۵ درصد كاهش یافته است.
به موازات كاهش كمكهای كلی مستقیم دولتها به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، كمیته توسعه همكاریهای مربوط به سازمان مزبور نیز از حجم كمكهای خویش به نحو چشمگیری كاسته است؛ به طوری كه از ۱/۲میلیارد دلار امریكا در سال ۱۹۹۰ به ۱۹۴ میلیون دلار در سال ۲۰۰۲ رسید. به طور یقین می توان موفقیت كشورهای عضو در زمینه توسعه و به كارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات را به پویایی بخش خصوصی نسبت داد. بااین حال نباید از نقش كمیته توسعه همكــــــاری چشم پوشی كرد. این كمیته در ارایه مشاوره و هدایت صحیح سرمایه گذاریها از قابلیت و اثربخشی بالایی برخوردار بوده است. كمیته یك توصیه اساسی برای تمامی كسب و كار داشته و آن نیز توجه به نقش تسهیل كننده و كارگشای فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیتهای مختلف اقتصادی و تلفیق آن با ابزارهای مختلف موجود بوده است.
جهت گیریهای آینده سازمان مزبور برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و راهبردها با تاكید بر اهمیت و محوریت چارچوبهـــــای سیاستگذاری و قانونگذاری به منظور جذب سرمایه های بخش خصوصی دنبال می شود. در این زمینه، موسسات ملی كشورهای عضو به تبادل تجربه با یكــدیگر می پردازند و تعهد زیادی در این زمینه از خود نشان می دهند. در سال ۲۰۰۳، كشورهای عضو سازمان همكاریهای اقتصادی و توسعه با پشتیبانی بانك جهانی مبادرت به ایجاد موسسه ارایه كمكهای فنی كردند تا از این طریق بتوانند به ایجاد ظرفیتهای بومی و هماهنگی با بخش خصوصی در توسعه زیرساختها بپردازند. براساس منطق حاكم براین مجموعه، همكاری بخش خصوصی و دولتی و پذیرش مخاطرات به طور مشترك خواهد توانست به تعهد بیشتر طرفین بینجامد و ثبات و استحكام بیشتری به فعالیتها ببخشد.
در سال ۲۰۰۴، سازمان مزبور با شراكت بانك توسعه آسیایی به ارایـــه خدمات مشاوره ای و پشتیبانیهای فنی از بخش خصوصی در پرداختن به فناوری اطلاعات و ارتباطات با تمركز بر محدوده جغرافیایی آسیا پرداخت. این رویكرد بر آن است تا كشورهای فقیرتر را نیز وارد عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات كند.
● نرم افزار جدید برای نظارت بر كار كاربران رایانه
پژوهشگران نرم افـــزار جدیدی ارائه كرده اند كه علاوه بر نظارت بر كار كاربران، اشتباهات آنان را حین كار گوشزد می كند و راهنمایی لازم را برای انجام درست كار ارائه می دهد. از این نرم افزار به عنوان انقلابی در توسعــــه ابزارهای نظارتی یاد می شود. این نرم افزار، كاربران را از وضعیت فایل های سیستم آگاه می كند و در صورت دستبرد، هشدارهای لازم را می دهد. همچنین، نرم افزار مزبور هشدارهای لازم را درمورد استفاده و انتقال فایل های مستهجن یا نژادپرستانه در محیطهای كاری می دهد. برخی، استفاده از چنین نرم افزارهایی را تعرض به حریم خصوصی افراد تلقی می كنند.
● نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات دركاهش فقر
درك ما از فقر چیست؟ برای یك مدت طولانی به فقر فقط از دریچه درآمد نگریسته شده است و از این رو، اغلب نتیجه درآمد پایین تلقی می شود. در سالهای اخیر، مفهوم مزبور به ویژه بااستناد به نظریات اقتصاددانانی همچون آمارتیاسن گسترده تر شده است. امروزه، جریان درك فقر فراتر از یك رویكرد عددی و تك بعدی است. درك چندبعدی فقر مبتنی بر شنیدن صداهای مربوط به كسانی است كه در فقر زندگی می كنند. نگریستن به فقر به عنوان متضاد خوشبختی، دركی بسیار فراتر از درآمد به ذهن متبادر می شود.
مفهوم چندبعدی فقر به وضع نامساعد در دسترسی به زمین، اعتبار و خدمات (آموزش و بهداشت)، آسیب پذیری، ناتوانی و محرومیت اجتماعی اشاره دارد.
فناوری اطلاعات و ارتباطات (INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGY = ICT)برای ایجاد، نگهداری، مدیریت و انتشار اطلاعات از طریق ابزار الكترونیك تاكید می ورزد. دسترسی به اطلاعات به صورت زیر تعریف می شود:
اتصال. در دسترس بودن خدمات؛
استطاعت. توانایی مالی افراد بالقوه به دسترسی؛
توانایی. دارابودن افراد از مهارتهای لازم برای دسترسی.
مهارتهای كاربران در زمینه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بستگی به توانایی فنی، زبان و سطح تحصیلات دارد. كشورهای در حال توسعه از شرایط نامناسبی در این زمینه برخوردارند. آنها به توسعه اطلاعات برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود نیاز مبرم دارند.
استفاده از فناوری مزبور در كشورهای در حال توسعه به عنوان یك راهبرد كلی برای رشد اقتصادی به شمار می آید. كاهش موثر فقر مستلزم رویكردی هدفمندتر است. چهار گزینه راهبردی برای كاهش فقر و ایجاد ظرفیتهای لازم برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در كشورهای مزبور قابل بحث و پیگیری است:
راهبرد رشد جانبداری از فقرا؛
رویكرد زندگی پایدار، مقدم بودن مردم؛
راهبرد توزیع گـرا با تاكید بر باز توزیع سرمایه ها؛
راهبرد حقوق بشر و توانمندی، ترویج دانش به عنوان حق اساسی مردم.
چالشهای اساسی كه فناوری اطلاعات و ارتباطات در رویارویی با فقر با آن روبرو است، عبارتند از:
- فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یك فناوری قادر به حل آن دسته از مشكلات سیاسی یا اجتماعی نیست كه به عنوان ریشه فقر محسوب می شود؛
- باتوجه به الزام اتصال، اغلب فناوریهای اطلاعات و ارتباطات بر پایه امكانات شهری بنا شده است و از این رو، مناطق روستایی بهره چندانی از آن نمی برند؛
- بسیاری از افراد نیازمند به بهره برداری از فناوری اطلاعات و ارتباطات از مهارتهای لازم برخوردار نیستند، به ویژه زنان كه درصد كمی از آنان با زبانهای رایج اینترنت و دیگر ابزار اطلاعاتی و ارتباطی آشنایی دارند.
تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فقر بسیار متفاوت است و بستگی به فناوری مورد استفاده دارد. رادیو و تلفن از ابزار ساده آن هستند و استفاده از آن مستلزم مهارت چندانی نیست. بااین حال، این ابزار در كشورهای فقیر و توسعه نیافته كمك شایانی در گسترش اطلاعات می كند.
ابزارهای پیشرفته مانند اینترنت در كشورهای توسعه یافته در دسترس همگان قرار دارد، اما در كشورهای در حال توسعه از رواج چندانی برخوردار نیست.
این ابزار دارای توانایی قابل توجهی در ایجاد ارزش افزوده است، مهمترین درسهای فراگرفته شده از كاربرد اینترنت عبارتند از:
۱ - آنهایی كه در فقر به سر می برند باید تعریف درستی از نیازهای اطلاعاتی و ارتباطی خویش داشته باشند؛
۲ - اطلاعات ارایه شده باید به زبان محلی باشد و در یك حالت بهتر، دارای منبعی محلی باشد؛
۳ - اجزای فناوری اطلاعات و ارتباطات باید قابلیت خودآموزی توسط فرد را ایجاد كند؛
۴ - اغلب، به كارگیری موفقیت آمیز اینترنت برای توسعه بستگی به افراد و اشتیاق، شایستگی و انگیزه آنان دارد.
اینترنت دارای توان بالقوه در كاهش فقر به صورت زیر است:
باعث شفافیت و مسئولیت پذیری در عملكرد دولتها می شود و محیطی مناسب را برای اداره مناسب، پشتیبانی برای بسیج و توانمندسازی مردم بر علیه فقر ایجاد می كند؛
كاربرد مناسب و هدفمند فناوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه در بخش صادرات باعث ایجاد مشاغل جدید و درآمد برای فقرا می شود؛
از رادیو، به ویژه در مناطق روستایی می توان به عنوان واسطه در تسهیل دستیابی به اینترنت استفاده كرد كه از این طریق بر مرزها و محدودیتهای ساختاری، زبان و مهارتها غلبه می شود.
● ساخت كاوشگر جدیدبرای مطالعه حیات در مریخ
دانشمندان ابزار جدیدی برای مطالعه وضعیت حیات در كره مریخ و علایم آن ابداع كرده اند. این ابزار كه از آن به عنوان تحلیلگر مواد آلی و حیاتی در مریخ یاد می شود قادر به شناسایی آمینواسیدها است و میزان حساسیت آن هزار بار بیشتر از كاوشگری است كه در سال ۱۹۷۶ بر كــــره سرخ نشست. این ابزار از طیف بینـــی لیزری، تلمبه های بسیار ریز، دریچه ها و كانال های سیال بهره می برد. ابزار مزبور علاوه بر دانشگاه بركلی كالیفرنیا در آژانس فضایی اروپا نیز آزمایش شده است و در شرایط آزمایشگاهی توانست مولكولهای آمینواسیدی را درمیان یك تریلیون مواد دیگر شناسایی كند.

منبع : ماهنامه تدبیر