پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا


شگفتی‌های‌ معماری‌ هند؛ سبک‌ منطقه‌ گرایی‌ انتقادی‌


شگفتی‌های‌ معماری‌ هند؛ سبک‌ منطقه‌ گرایی‌ انتقادی‌
تاج‌ محل‌ كه‌ یكی‌ از شاهكارهای‌ معماری‌ دنیا محسوب‌ می‌شود، سبك‌ معماری‌ مغولی‌ را دارد كه‌ تلفیقی‌ از معماری‌ و هنر ایرانی‌ است‌. یكی‌ از مظاهر تمدن‌، میراث‌ معماری‌ آن‌ است‌. هندوستان‌ از این‌ نظر در جایگاه‌ پیشكسوتان‌ قرار دارد، معماری‌ هند در واقع‌ پاسخگوی‌ شرایط‌ محیطی‌ كشور و در تطابق‌ با فرهنگ‌ و سنن‌ آن‌ است‌.
معماری‌ سبك‌ بودایی‌ در طول‌ سلطنت‌ امپراتور آشوكا اهمیت‌ و رونق‌ بسیار زیادی‌ پیدا كرد. معرف‌ این‌ سبك‌ معماری‌ سه‌ بنای‌ مشهور چایتاهال‌ (مكان‌ عبادت)، ویهارا (دیر) و استوپا (مكان‌ زیارتی) هستند كه‌ غارهای‌ شگفت‌انگیز آجانتا و الورا و بنای‌ تاریخی‌ سانچی‌ استوپا نمایانگر آنها هستند. با نفوذ سبك‌ معماری‌ یونانی‌، سبك‌ معماری‌ هند دوگونه‌ متمایز پیدا كرد. مكتب‌ هنری‌ مت‌ هورا كه‌ كاملا هندی‌ بود و مكتب‌ هنری‌ گاندهاروا كه‌ متاثر از سبك‌ معماری‌ و هنری‌ یونانیان‌ بود. تفكیك‌ سبك‌ بودایی‌ به‌ هینایانا و ماهایانا بر ماهیت‌ هنر مردمی‌ تاثیر گذاشت‌.
تاریخ‌ معابد هند به‌ معابد پانینی‌ و پاتانجاسی‌ كه‌ پراساداس‌ نامیده‌ می‌شدند، برمی‌گردد. نخستین‌ نشانه‌های‌ معماری‌ معابد هندو به‌ آثار به‌ جامانده‌ در آیهوله‌ و پاتاداكال‌ در عصر حاضر اطلاق‌ می‌شود. بعدها با وقوع‌ اختلافات‌، دراویدین‌، سبك‌ جنوبی‌ و هندو آریایی‌، شمالی‌، سبك‌ ناگارا معماری‌ معابد به‌ عنوان‌ سبك‌های‌ قالب‌ ظهور پیدا كردند كه‌ معابد بریها دیسوارا، تهانجاور وسان‌ نمونه‌های‌ بارز این‌ سبك‌ معماری‌ هستند.
شكل‌ هرمی‌ معابد از اصول‌ طراحی‌ در سبك‌ معماری‌ دراویدین‌ محسوب‌ می‌شد و از مصالح‌ اصلی‌ كه‌ معماران‌ هندی‌ در این‌ سبك‌ به‌ كار می‌بردند، سنگ‌ بود و تزیینات‌ آن‌ كاملا هندی‌ بود.
معماری‌ راجپوت‌ تا حدودی‌ متاثر از سبك‌های‌ هندی‌ موجود در آن‌ زمان‌ و معماری‌ ایرانی‌ و اسلامی‌ بود كه‌ تاق‌، گنبد و مظاهر و نمادهای‌ مسلمانان‌ در آن‌ به‌ كار گرفته‌ می‌شد. نفوذ معماری‌ اسلامی‌ و مغول‌ نیز تاثیر زیادی‌ در سبك‌ معماری‌ در هند داشت‌. در واقع‌ بعد از پیدایش‌ اسلام‌ تاق‌ و گنبد در معماری‌ بناها بسیار به‌ كار گرفته‌ شده‌ و ساخت‌ مسجد رونق‌ پیدا كرد.
یكی‌ از مشهورترین‌ بناهای‌ هند در دوران‌ مغول‌ ساخته‌ شد، معماری‌ مغولی‌ تلفیقی‌ از معماری‌ سنتی‌ هندو و ایرانی‌ بود كه‌ در نهایت‌ منجر به‌ خلق‌ یكی‌ از شاهكارهای‌ معماری‌ دنیا یعنی‌ تاج‌ محل‌ شد. این‌ بنا به‌ دلیل‌ سنگ‌های‌ مرمر سفید رنگش‌، حكاكی‌های‌ ظریف‌ و مناره‌هایش‌ غالب‌ اوقات‌ نماد كشور هند محسوب‌ می‌شود.
با ورود استعمار فصل‌ جدیدی‌ در تاریخ‌ معماری‌ هند آغاز شد. با وجود آنكه‌ هلندی‌ها، پرتغالی‌ و فرانسوی‌ها در طول‌ حضور خود تاثیر زیادی‌ بر همه‌ ابعاد هنر این‌ كشور داشتند، ولی‌ این‌ انگلیسی‌ها بودند كه‌ بیشترین‌ تغییر را در دوران‌ استعمار خود در این‌ كشور ایجاد كردند. در واقع‌ سبك‌ معماری‌ این‌ دوران‌ هندی‌ اسلامی‌ بود كه‌ تركیبی‌ از سبك‌ هندو، اسلامی‌ و غربی‌ بود. سازمان‌ها و ساختمان‌های‌ شهری‌ همچون‌ دفاتر پست‌، ایستگاه‌های‌ خط‌ آهن‌ و ... در سراسر هند ساخته‌ شدند. نمونه‌ بارز این‌ سبك‌ معماری‌ ساختمان‌ چهاتراپاتی‌ شیواجی‌ ترمینوس‌(CST) در بمبئی‌ است‌ كه‌ به‌ احترام‌ ملكه‌ ویكتوریا نامگذاری‌ شده‌ است‌.
ساخت‌ دهلی‌ نو در اوایل‌ قرن‌ بیستم‌ با جاده‌های‌ عریض‌ و ساختمان‌های‌ شگفت‌آور این‌ بحث‌ را به‌ وجود می‌آورد كه‌ در واقع‌ چه‌ نوع‌ سبكی‌ متناسب‌ با فرهنگ‌ و تمدن‌ مردم‌ هند است‌.
با آغاز فصل‌ معماری‌ نوین‌ و استقلال‌ هند، دیدگاه‌های‌ نهرو تاثیر زیادی‌ در تغییر سبك‌ معماری‌ موجود داشت‌. با طراحی‌ چاندیگار توسط‌ لی‌ كربوسیر، شهری‌ كه‌ مورد علاقه‌ و تنفر بسیاری‌ از معماران‌ است‌ حركت‌ به‌ این‌ سمت‌ آغاز شد. با نفوذ معماری‌ غربی‌ هم‌ تلاش‌ها در راستای‌ شكل‌ دادن‌ سبك‌ خاصی‌ از معماری‌ كه‌ ریشه‌ در بافت‌ سنتی‌ هند داشت‌، جهت‌ داده‌ شد و سبك‌ منطقه‌گرایی‌ انتقادی‌ را به‌ وجود آورد كه‌ معمارانی‌ همچون‌ بی‌.وی‌ دشی‌ و چارلز كرا معرف‌ این‌ سبك‌ هستند.
امروزه‌ معماری‌ هند در واقع‌ تلفیقی‌ از سبك‌های‌ گوناگون‌ است‌ كه‌ متاثر از گذشت‌ زمان‌ و حضور فرهنگ‌ها و تمدن‌های‌ مختلف‌ در این‌ كشور است‌.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید