پژوهش های بنیادین

● تازه های انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
در نمایشگاه امسال اگر به غرفه سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سر بزنید، كتاب های قابل تاملی برای خرید خواهید یافت. این سازمان چندی است مقالات نشریات را كه توسط وزارت فرهنگ در سال های قبل و بعد از انقلاب منتشر شده اند، تجدیدچاپ می كند. تجدیدچاپ شماره های مختلف فصلنامه «ارغنون»- كه بعضاًً سال ها بود بین دانشجویان فلسفه و علوم اجتماعی به عنوان كالای «نایاب» دست به دست می گشتند- امسال در نمایشگاه كتاب عرضه شده است و می توانید با خیال راحت هر شماره از «ارغنون» را كه نیاز دارید تهیه كنید.«فرهنگ عاشورا» عنوان كتاب دیگری از این ناشر است كه در قطع بزرگ و با جلد گالینگور به قیمت ۱۶۰۰۰ تومان عرضه شده است. «فرهنگ عاشورا» در واقع دایره المعارف كلیه نام ها، جای ها و خلقیات مربوط به عاشورا است. این كتاب را سیدمحمدصادق موسوی گرمارودی، مهدی وحیدی صدر و سعید سپهری نیك نوشته اند و فرهاد طاهری آن را ویرایش كرده است. به عنوان نمونه ای از مداخل این فرهنگ به سراغ واژه ای كمترآشنا برویم. ذیل مدخل «ریحانه» آمده است: «كنیز متوكل عباسی. او كنیزی نامشروع و حبشی بود. پس از آنكه این كنیز مرد متوكل به خاطر علاقه به او دستور داد تا برایش مقبره ای باشكوه بسازند و این در زمانی بود كه متوكل دستور داده بود تا قبر حضرت سیدالشهدا(ع) را با گاوآهن شخم بزنند و آب نهر علقمه را بر روی آن جاری سازند و بر روی آن زراعت كنند تا دیگر اثری از آن به جا نماند. یكی از شیعیان كه ناظر این واقعه دردناك بوده شعری بدین مضمون سرود:
ایحرث بالطف قبر الحسین
و یعمر قبر بنی الزانیه؟!
آیا سزاوار است كه قبر حسین بن علی(ع) را شخم بزنند در حالی كه قبر زنازادگان را تعمیر و مرمت می كنند؟!»
كتاب دیگر انتشارات وزارت ارشاد كتابی است در همان قطع بزرگ و البته این بار با كاغذ گلاسه و چاپ تمام رنگی به نام «معماری خانه های ایرانی» نوشته دكتر فاطمه كاتب. «معماری خانه های ایرانی» شش فصل دارد: معماری در ایران باستان (دوره پیش از اسلام، دوره اسلامی، سبك خراسانی، سبك رازی، سبك آذری و سبك اصفهانی)، ویژگی های معماری ایرانی (اصول معماری ایرانی، ماهیت معماری ایرانی، آرایه ها و تزئینات، شكل خانه های نخستین، تحولات و تاثیرات)، پیشینه تهران (تهران قدیم، توسعه تاریخی تهران، پیش از دوره قاجار، دوره قاجار، ابتدای دوره پهلوی)، محله در تهران (طراحی شهر و محله، محله، عود لاجان، محله عودلاجان، خانه های مسكونی دوره قاجار)، تجزیه و تحلیل خانه های سنتی (اصول كلی، ورودی، عناصر ورودی، جهت نور خورشید، سازماندهی اتاق ها، مراحل ساخت خانه، چند تفاوت مهم خانه قاجاری با خانه پیش از آن) و نمونه خانه ها و بناهای عمومی تمدن.
كتاب مشحون از تصاویر و عكس ها است و در انتهای آن نیز بخشی با عنوان «تصاویری دیگر از تهران قدیم» وجود دارد. پیشگفتار كتاب را پروفسور تام می یود از دانشگاه UCE به تاریخ ژانویه ۲۰۰۵ نوشته است. در این پیشگفتار می خوانیم:«اهمیت این كتاب در كامل بودن تحقیق و ماهیت گسترده زمینه این پژوهش است. این كتاب پیوند چشم گیری بین تاریخ، معماری، هنر تزئینی و برنامه ریزی های شهری ایجاد می كند. اثر حاضر به ویژه برای كسانی مثل من كه از تاریخ ایران آگاه هستند و از معماری ایران نیز چیزهایی می دانند، اما منبعی كه این جنبه های مختلف را به شكلی معقولانه و منطقی كنار هم قرار دهد در دسترس ندارند، بسیار سودمند است. در حال حاضر این منبع در اختیار علاقه مندان و پژوهندگان است و من مطمئن هستم كه اثر دكتر كاتب به محققان این رشته كمك های بسیار ارزشمندی می كند.»
یكی دیگر از كتاب های انتشارات وزارت ارشاد «توحید در ادب فارسی» نام دارد و نویسنده آن مهدی دشتی است. این كتاب چهار فصل دارد: مباحث مقدماتی، توحید در ادب فارسی، بررسی مسائل توحید بر مبنای مكتب اهل بیت(ع) و پرسش ها و پاسخ ها. از نگاه نویسنده كتاب «ادبیات فارسی، به ویژه بخش كلاسیك آن از حیث ساخت معنایی به شدت متاثر از فرهنگ اسلامی است. منتها این فرهنگ در همه جا اصیل و زلال نیست بلكه در اثر تحولاتی كه پس از رحلت پیامبر اكرم(ص) رخ داد، عناصر و دیدگاه های بسیاری بدان راه یافت و با آن ممزوج شد كه شناخت اصل را به طور جدی به مخاطره انداخت تا آن حد كه گاه عناصر دخیل، اسلامی شناخته شد و عناصر اسلامی به كناری نهاده شد و كار به جایی رسید كه امروز برای شناسایی دقیق متون ادب فارسی و تشخیص اصیل از دخیل نیاز به تلاشی فوق العاده است.در این راستا هدف از این نوشتار نیز:
اولاً توجه دادن بیشتر به ساحت معنایی ادبیات فارسی است كه به گمان این بنده تا حدودی مورد بی مهری واقع شده است.
ثانیاً شناسایی نحوه حضور و جلوه مهم ترین اصل اسلامی (توحید) در عرصه ادب فارسی است.ثالثاً تشخیص عناصر اصیل از دخیل در این عرصه مهم است بر مبنای مكتب اهل بیت.»
در پایان باید به یك كتاب قدیمی هم اشاره كرد كه چاپ هشتم آن در نمایشگاه كتاب عرضه شده است: «آئین دادرسی كیفری» نوشته دكتر محمود آخوندی. این كتاب سه جلد دارد و در تیراژ ۳۰۰۰ نسخه روانه بازار نشر شده است.

منبع : روزنامه شرق