راهبرد مطلوب آموزش مهارت های زندگی

با توجه به دامنه وسیع مهارت های زندگی، راهبرد مطلوب آموزش مهارت های زندگی، ایجاد فرصت یادگیری و اكتساب این مهارت ها، برای تمام كودكان و نوجوانان، از طریق مدارس است. آموزش مهارت های زندگی، توانائیهای یادگیری را كه در ایجاد رفتار سلامت، روابط بین فردی مثبت تر و سلامت روان نقش مهمی دارند، افزایش می دهد. بسیار مطلوب است كه این آموزشها، در سنین پایین، قبل از ایجاد رفتارها و روابط منفی، ارائه شوند.
با توجه به دلایل زیر، مدرسه محل مناسبی برای آموزش مهارت های زندگی است:
۱ـ امكان دسترسی به تعداد زیادی از كودكان و نوجوانان؛
۲ـ با صرفه بودن از نظر اقتصادی؛
۳ـ امكان دسترسی به معلمان با تجربه؛
۴ـ اعتبار بالای مدرسه نزد معلمان و والدین؛
۵ـ امكان ارزشیابیهای كوتاه مدت و بلند مدت.
در كشورهایی كه بسیاری از كودكان و نوجوانان نمی توانند تحصیل خود را تمام كنند و یا سیستم آموزش رسمی وجود ندارد، این آموزشها را می توان خارج از مدارس، در مكانهای تجمع كودكان و نوجوانان، ارائه داد. به هر حال، بهتر است اولین برنامه از طریق مدارس صورت گیرد تا تجارب به دست آمده با تجارب موجود قابل مقایسه و بررسی باشد.
در برنامه آموزش مهارت های زندگی، شركت مسئولان آموزش و پرورش، مربیان و مدیران مدارس الزامی است و در فرایند تدوین و اجرای برنامه، همواره باید تماس و ارتباط مستقیم با آنان برقرار باشد. این نوع شراكت و سرمایه گذاری، برای آموزش و پرورش و مدارس نیز سودمند است،زیرا، این آموزش بر رفتارهای انضباطی كودكان،عملكرد تحصیلی آنان و روابطشان با سایر دانش آموزان و معلمان نیز اثر می گذارد. آموزش مهارت های زندگی از طریق مدارس به سه صورت می تواند اجرا شود:
۱ـ در برنامهٔ درسی كودكان و نوجوانان قرار گیرد.
۲ـ جدا از برنامه درسی مدارس و به عنوان یك فعالیت فوق برنامه اجرا شود.
۳ـ از طریق مدارس ویژه و خاصی همچون مدارس غیرانتفاعی، مدارس مذهبی و ... اجرا شود.
● گروه هدف
با توجه به این كه برنامه مهارت های زندگی به منظور ارتقای بهداشت روانی اجرا می شود، بهتر است گروه هدف، تمامی كودكان و نوجوانان باشند تا نیازهای آنان در زمینه سلامت و بهداشت تأمین شود. در این صورت، برنامهٔ اصلی در درجه اول باید ویژه زبان و فرهنگ مسلط آن كشور تدوین شود و در ابتدا برای گروه های اقلیت، مطلبی اختصاصی ارائه نشود. پس از اجرا و ابقای برنامه اصلی می توان برای گروههای اقلیت مطالبی را اقتباس و موضوعات ویژه آنان را به آن اضافه نمود.
برنامه مهارت های زندگی، برای همه كودكان و نوجوانان مدارس و در سنین مختلف قابل اجرا است. تجارب كشورهای مختلف نشان می دهد كه بهترین سن برای آموزش بین ۶ تا ۱۶ سالگی است. انتخاب گروه هدف، به اهداف و سیاست های بهداشتی، منابع موجود و سنینی كه بیشترین كودكان و نوجوانان مدرسه رو را دارد، بستگی دارد. با توجه به نقش مهارت های زندگی در ارتقای رفتارهای سلامت، بهتر است این برنامه در سنین قبل از نوجوانی یا در آغاز نوجوانی اجرا شود، زیرا این گروه سنی در رابطه با رفتارهای مربوط به مشكلات بهداشتی، آسیب پذیرترین گروه می باشند. (نوری و محمد خانی، ۱۳۷۹).

منبع : مؤسسه تحقیقاتی ایران زمین پارسیان