تکلیف درسی مایه سرگرمی است، نه عذاب!

موقعی كه فرزندتان می گوید: «نمی توانم» یا «نمی خواهم»، چاره شما چیست؟
چنانچه مدتی از اوقات خویش را به گفت وگو با گروهی از پدران و مادران سپری می سازید، بدون تردید ماجراهایی در مورد بیم و هراس از مشق شب به گوشتان می رسد. گویی برای دوری گزیدن بچه ها از انجام تكالیف درسی و یا تبدیل آنها به رویدادی توانفرسا و خشم آور، پایانی متصور نیست. پس نقش پدر و مادر ها در این میان چیست؟
«لیندا سونا» روانشناس بالینی و نویسنده كتاب «طرح تكلیف مدرسه: راهنمایی برای پدران و مادران جهت كمك به برتری كودكان» عقیده دارد: «تكلیف درسی علیرغم ویژگی تنفر آمیز و تنش زایی اش، پیامدهای نیكویی را هم به دنبال دارد. تكلیف درسی به بچه ها یاد می دهد كه از رهنمودها پیروی كنند، مهارتهای پژوهشی را به كار برند و تمركز حواس داشته باشند.»
وی می افزاید: «تكلیف مدرسه سبب ایجاد مهارتهایی می شود كه برای چیرگی بر دشواری های زندگانی ضرورت دارند.»
وانگهی باید متوجه بود كه مبادا از انجام تكالیف مدرسه، تجربه تلخی حاصل آید، جروبحثی صورت گیرد و فرزند شما شخصاً مسئولیت آن را بپذیرد. بكوشید رهنمودهای زیر را به كار ببندید:
۱- با معلمان تماس بگیرید
«آلن كلاوان» مؤلف كتاب «رام كردن غول تكلیف درسی» توصیه می كند كه در آغاز سال تحصیلی از خط مشی معلم فرزندتان در زمینه تكلیف مدرسه اطلاع حاصل كنید. به دیگر سخن، بدانید كه هر چند وقت یك بار تكلیف داده می شود، چگونه است و انجامش چقدر طول می كشد؟ پس چنانچه بچه شما ناگهان بگوید كه در تعطیلات آخر هفته تكلیف ندارد، قضیه را دوباره با آموزگارش مطرح سازید. مسلماً دستیابی به حقایق آن هم مستقیماً از مبدأ و منشأ اصلی، ممكن است پایان بخش فوری بحث و گفت وگو باشد.
۲- وقت مشخصی را برای انجام تكالیف درسی منظور كنید
یك روند پیش بینی شده تا بچه ها را به نشستن و درس خواندن عادت دهد. اكنون این پرسش پیش می آید كه چه وقتی را باید مختص این كار كنید؟ این موضوع به فرزندتان بستگی دارد. پاره ای از بچه ها نیازمند استراحت پس از مدرسه اند و امكان دارد تكالیفشان را بعد از شام بهتر انجام دهند. احتمالاً سایرین مایلند همزمان با آماده كردن شام توسط شما، تكالیف درسشان را هم به پایان برسانند. بچه ای كه تكلیف درسی ندارد، باید وقت خود را صرف بررسی درسهای گذشته و مطالعه دروس آتی كند.
در نظارت بر امور تحصیلی فرزندتان، پایداری كرده و هشیار و بیدار باشید. چرا كه ایشان منتظرند ببینند كه شما به راستی بر طول مدت معین شده، تأكید می ورزید یا خیر؟ چنانچه تكالیف مورد بحث در خلال زمان تعیین شده انجام نیابد و یا به شیوه نامنظمی صورت گیرد، چه نتیجه ای به بار خواهد آمد؟ دوباره موضوع را با معلم فرزندتان در میان بگذارید تا اطمینان یابید كه روی مدت زمان مورد نظر برای انجام تكالیف هم عقیده اید. آن گاه مدتی را كه مناسب می دانید در نظر بگیرید و هر شب فرزندتان را وادارید تا در طول زمان تعیین شده به مطالعه و انجام تكالیف درسی بپردازد و بگذارید بداند كه شتاب ورزیدن در انجام تكالیف مدرسه، سبب كوتاه شدن مدت زمان درس خواندن نمی شود.
۳- وسایل لازم را كاملاً تهیه كنید
امكان دارد توان، زمان و حسن خلق برای یافتن اشیای كوچكی مانند مدادی تراشیده شده نیز به كلی از میان برود. «كلاوان» برای دوری جستن از چنین وضعی پیشنهاد می كند جعبه ای مخصوص لوازم تكلیف مدرسه تهیه شده و كلیه وسایل ضروری از مداد گرفته تا ماشین دوخت و نوار كاست در آن نگهداری شوند.
۴-ترغیب و انگیزه ایجاد كنید
برخی از پژوهندگان پیشنهاد می كنند برای تشویق عمل صحیحی كه صورت گرفته، از پاداش هایی استفاده شود. «كلاوان» می گوید: «آیا فیلمی هست كه دل فرزندتان برای تماشایش لك بزند؟ در این صورت به وی خاطر نشان سازید كه چنانچه هر شب تكالیف درسی اش را انجام دهد، آخر هفته او را به سینما می برید. تشویق در مورد كارهایی رواست كه به درستی انجام یافته باشند. بچه ای را هم كه می كوشد رفتارش را عوض كند، ترغیب نمایید. مثلاً بچه فراموشكاری را تمجید كنید كه بتواند همه كتابهایش را در سرتاسر هفته به خانه بیاورد و چیزی را در مدرسه جا نگذارد.»
اخیراً «لین كورنو» استاد رشته آموزش و پرورش و روانشناسی دانشگاه كلمبیا، سرپرست یك برنامه پژوهشی شد كه هدف از آن مطالعه پیرامون تأثیر كمك خانواده ای از طریق ارائه فیلم های ویدیویی به فرزند كلاس سومی خود به خاطر انجام تكالیف مدرسه اش بود. پژوهشگران پی بردند پدر و مادرانی كه با فرزندانشان برخورد ترغیب آمیز می كنند، آنها از عهده انجام تكالیف درسی مشكل خویش نیز برمی آیند. تنها پیامی كه این والدین پیاپی انتقال می دادند، این بود: «تو قادری این كار را انجام دهی، ما راهی می یابیم.»
به گفته «كورنو» : «پس از مدتی بچه این پیام را به حافظه می سپارد، پیامی كه سبب فزونی اعتماد به نفس و توانایی انجام تكالیف دشوارش می شود.»
۵- با پدران و مادران دیگر ارتباط برقرار كنید
اگر بچه شما اصرار دارد كه نمی تواند تكلیفش را انجام دهد، ممكن است واقعاً تكلیفی خیلی سخت باشد. در چنین وضعی موضوع را با سایر پدران و مادران مطرح كنید تا دریابید فرزندان آنها چه می كنند، آنگاه می توانید برای یافتن راه حل، موضوع را با آموزگار فرزندتان در میان نهید.
۶- پیامدها را بررسی كنید
به نظر «سود وگان» از اهالی «كنوشا» ، برخی اوقات كودكان در انجام تكالیف درسی دچار اشكال نمی شوند. آنان به خاطر خود تكلیف از انجامش روی می گردانند. وی می افزاید: «حالا من از معلمان پسرم می خواهم كه دفترچه یادداشت مربوط به تكالیف مدرسه اش را امضا كنند. بنابر این می توانم اطلاع حاصل كنم كه او چه نوع تكلیفی دارد و گاهگاهی كارهایش را زیر نظر می گیرم.»وی یادآوری می كند كه چنین راهبردی باعث گردیده است تا «مایكل» ۱۶ ساله از حبس شدن در مدرسه به علت تحویل ندادن تكلیف درسی در امان بماند و زندگی خانوادگیش آرامش بیشتری بیابد.
باید اقرار كرد تكلیف مدرسه، به اندازه دیدن فیلم ویدیویی و یا پوشاندن لباس عروس به گربه، جنبه سرگرمی ندارد.
مطابق نظر روانشناسان، بردباری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. كودكان برای جدی گرفتن تكالیف مدرسه نیاز به زمان دارند و در طی این راه باید فراز و نشیب های زیادی را پشت سر بگذارند.

منبع: Working mother
ترجمه: ا. امیر دیوانی

منبع : روزنامه همشهری