پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا


زنان‌ خانه‌دار با ۶۸ درصد رکورددار طلاق‌ در ایران‌


زنان‌ خانه‌دار با ۶۸ درصد رکورددار طلاق‌ در ایران‌
در دو دهه‌ اخیر و با گسترش‌ زندگی‌ شهرنشینی‌، افزایش‌ ظواهر مدرنیته‌ و تغییر شیوه‌ زندگی‌ از سنتی‌ به‌ مدرن‌، نظام‌ خانواده‌ در ایران‌ دستخوش‌ تغییراتی‌ شده‌ است‌. به‌ گونه‌یی‌ كه‌ این‌ مساله‌ سبب‌ شده‌ كه‌ آمار طلاق‌ به‌ میزان‌ قابل‌ توجه‌ و نگران‌ كننده‌یی‌ افزایش‌ یابد. عمق‌ فاجعه‌ به‌ حدی‌ است‌ كه‌ به‌ اعتقاد جامعه‌شناسان‌ و آسیب‌شناسان‌ اجتماعی‌ امروزه‌ بسیاری‌ از پدیده‌ها و آسیب‌های‌ اجتماعی‌، خانوادگی‌، اقتصادی‌،فرهنگی‌، سیاسی‌، و... ریشه‌ در مساله‌ طلاق‌ دارد.
دكتر امان‌الله‌ قرایی‌ مقدم‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: «طلاق‌ یكی‌ از پدیده‌های‌ اجتماعی‌ است‌ كه‌ بر روی‌ سایر پدیده‌ها و عوامل‌ مختلف‌ جامعه‌ تاثیری‌ مخرب‌ و غیرقابل‌ جبران‌ بر جای‌ می‌گذارد. بطوری‌ كه‌ به‌ جرات‌ می‌توان‌ گفت‌ در بروز آسیب‌های‌ اجتماعی‌ موثرترین‌ علت‌ طلاق‌ است‌.»
وی‌ تاكید می‌كند: «طلاق‌ پدیده‌یی‌ است‌ كه‌ حیات‌ جامعه‌ را در آینده‌یی‌ نزدیك‌ به‌ خطر می‌اندازد و همچنین‌ نقشی‌ مخرب‌ در نظام‌ خانوادگی‌ و بخصوص‌ تربیت‌ فرزندان‌ ایفا می‌كند. عوامل‌ موثر بر بروز طلاق‌ صرفا اجتماعی‌ است‌ و تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ دولت‌ها وظیفه‌ دارند كه‌ از بروز و افزایش‌ این‌ پدیده‌ شوم‌ جلوگیری‌ كنند.»
این‌ استاد دانشگاه‌ درباره‌ علل‌ موثر بر بروز طلاق‌ توضیح‌ می‌دهد: «بنده‌ از ۳۲ سال‌ قبل‌ تاكنون‌ در تهران‌ و دكتر آقاجانی‌ نیز در شیراز درباره‌ طلاق‌ و علل‌ و عوامل‌ موثر بر آن‌ تحقیق‌ و بررسی‌ كرده‌ و به‌ این‌ نتیجه‌ رسیده‌ایم‌ كه‌ حداقل‌ ۱۷ـ۱۶ عامل‌ در بروز طلاق‌ دختران‌ و زنان‌ موثر است‌ كه‌ صرفا اجتماعی‌ هستند. یكی‌ از مهمترین‌ عوامل‌ آن‌ «دوساختی‌ شدن‌» جامعه‌ است‌. امروزه‌ ساختار كهن‌ جامعه‌ كه‌ شامل‌ ارزش‌ها و هنجارهای‌ سنتی‌ است‌ با ساختار مدرن‌ كه‌ دارای‌ ارزش‌ها و معیارهای‌ جدید است‌ در تضاد قرار گرفته‌ است‌. در نظام‌ و ساختار سنتی‌ و كهن‌، مرد فرمانروای‌ مطلق‌ خانه‌ محسوب‌ می‌شد كه‌ حرف‌ اول‌ و آخر را او می‌زد و به‌ سایر افراد خانواده‌ دستور می‌داد ولی‌ امروزه‌ نیز عده‌یی‌ از مردان‌ جوان‌ كه‌ تحت‌ چنین‌ ساختاری‌ پرورش‌ یافته‌اند، انتظار دارند كه‌ همین‌ شیوه‌ را در زندگی‌ خود اعمال‌ كنند. در مقابل‌ با توجه‌ به‌ تجدد امروزی‌ و تغییر ارزش‌ها و هنجارها، تبعیت‌ از ساختار كهن‌ و سنتی‌ در نزد دختران‌ و زنان‌ از بین‌ رفته‌ و آنان‌ در همه‌ موارد خود را با مرد یكسان‌ می‌دانند كه‌ این‌ «دو ساختی‌ شدن‌» جامعه‌ سبب‌ بروز طلاق‌ میان‌ زوج‌ها می‌شود.
وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: «عامل‌ اقتصادی‌ كه‌ شامل‌ بیكاری‌، عدم‌ داشتن‌ شغل‌ و درآمد كافی‌ است‌ از سایر عوامل‌ موثر بر بروز طلاق‌ است‌.»
«قرایی‌ مقدم‌» درباره‌ تاثیر آشنایی‌ پیش‌ از ازدواج‌ میان‌ دختران‌ و پسران‌ بر میزان‌ طلاق‌ می‌گوید: «عدم‌ آشنایی‌ درست‌ و صحیح‌ دختر و پسر به‌ هنگام‌ ازدواج‌ از یكدیگر سبب‌ بروز مشكلات‌ فراوان‌ در زندگی‌ خانوادگی‌ پس‌ از ازدواج‌ می‌شود. متاسفانه‌ اكثر دختران‌ و پسران‌ جوان‌ به‌ هنگام‌ ازدواج‌ هیچ‌ معیار مناسبی‌ ندارند و صرفا پسندیدن‌ مشخصات‌ ظاهری‌ را كافی‌ می‌دانند. بطوری‌ كه‌ طبق‌ بررسی‌های‌ صورت‌ گرفته‌، ۴۰ درصد دختران‌ به‌ هنگام‌ ازدواج‌ هیچ‌ معیاری‌ ندارند. آشنایی‌ قبل‌ از ازدواج‌ می‌تواند مانع‌ بروز بسیاری‌ از اختلافات‌ و همچنین‌ وقوع‌ طلاق‌ شود. یكی‌ دیگر از عوامل‌ موثر بر كاهش‌ طلاق‌ دوران‌ نامزدی‌ است‌. بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد كه‌ بهترین‌ دوران‌ نامزدی‌ بین‌ ۹ تا ۱۲ماه‌ است‌ كه‌ هر چه‌ این‌ مدت‌ زمان‌ كمتر یا بیشتر باشد، مشكلات‌ احتمالی‌ در بروز طلاق‌ نیز افزایش‌ می‌یابد. بر اساس‌ تحقیقات‌ انجام‌ شده‌ در دوران‌ نامزدی‌، افرادی‌ می‌توانند بخوبی‌ از خصوصیات‌ رفتاری‌، اخلاقی‌ و... یكدیگر شناخت‌ پیدا كنند.»
وی‌ دخالت‌ والدین‌، تفاوت‌ سنی‌ دختر و پسر مانند بزرگتر بودن‌ دختراز پسر را نیز در بروز طلاق‌ بسیار موثر است‌.
این‌ جامعه‌شناس‌ در ادامه‌ بیان‌ می‌كند: «شغل‌ زنان‌ نیز در افزایش‌ یا كاهش‌ طلاق‌ بسیار موثر است‌ بطوری‌ كه‌ كمترین‌ آمار طلاق‌ در میان‌ معلمان‌ با ۴ الی‌ ۵ درصد است‌. بعد از آنان‌ زنان‌ كارمند با ۱۰ درصد قرار دارند. بیشترین‌ آمار طلاق‌ مربوط‌ به‌ زنان‌ خانه‌دار با ۶۸ درصد است‌.»
به‌ اعتقاد قرایی‌مقدم‌ خویشاوندی‌ در كاهش‌ طلاق‌ موثر است‌. زیرا افراد شناخت‌ و آشنایی‌ بیشتری‌ نسبت‌ به‌ یكدیگر دارند كه‌ این‌ مساله‌ طلاق‌ را به‌ میزان‌ قابل‌ توجهی‌ كاهش‌ می‌دهد.
وی‌ درباره‌ سطح‌ درآمد و سطح‌ اجتماعی‌ خانواده‌ها در میزان‌ بروز طلاق‌ می‌گوید: «طلاق‌ بیشتر در طبقه‌ متوسط‌ جامعه‌ پیش‌ می‌آید. زیرا در این‌ طبقه‌ زن‌ هیچ‌گونه‌ احساس‌ ضعف‌ و كمبودی‌ در برابر مرد احساس‌ نكرده‌ و به‌ اصطلاح‌ عامیانه‌ در طبقه‌ متوسط‌ «من‌ و تویی‌» بسیار زیاد وجود دارد. اما در طبقه‌ بالا و مرفه‌، چون‌ مرد و زن‌ از امكانات‌ مالی‌ برخوردارند، كمتر دچار مشكلات‌ شده‌ بنابراین‌ كمتر از یكدیگر جدا می‌شوند. در طبقه‌ پایین‌ نیز به‌ علت‌ وابستگی‌ شدید اقتصادی‌ زن‌ به‌ شوهر و همچنین‌ فرهنگ‌ غالب‌ كه‌ طلاق‌ را امر ناپسندی‌ می‌ شمرند، كمتر حاضر به‌ طلاق‌ و جدایی‌ می‌شوند.»
این‌ جامعه‌شناس‌ در ادامه‌ بیان‌ می‌كند: «میزان‌ تحصیلات‌ نیز عامل‌ موثری‌ در بروز طلاق‌ است‌. بطوری‌ كه‌ اگر سطح‌ تحصیلات‌ هر یك‌ از زوج‌ها كمتر یا بیشتر از دیگری‌ باشد مشكلاتی‌ را به‌ وجود می‌آورد كه‌ اكثر زوج‌ها در این‌ خانواده‌ها به‌ طلاق‌ می‌اندیشند و پس‌ از مدت‌ زمان‌ كوتاهی‌ نیز از یكدیگر جدا می‌شوند.»وی‌ درباره‌ سایر عوامل‌ موثر در بروز طلاق‌ به‌ اعتیاد و بیماری‌ اشاره‌ می‌كند و در ادامه‌ تاكید می‌كند: «۵ سال‌ اول‌ زندگی‌ از بحرانی‌ترین‌ سال‌های‌ زندگی‌ محسوب‌ می‌شود. زیرا احتمال‌ بروز اختلاف‌ و همچنین‌ طلاق‌ در این‌ مدت‌ به‌ میزان‌ قابل‌ توجهی‌ افزایش‌ می‌یابد.»
آسیب‌شناسان‌ اجتماعی‌ و جامعه‌شناسان‌ همواره‌ از آموزش‌های‌ قبل‌ از ازدواج‌ به‌ عنوان‌ راهكاری‌ به‌ منظور كاهش‌ احتمال‌ بروز طلاق‌ یاد می‌كنند.
به‌ اعتقاد آنان‌ دختران‌ و پسران‌ قبل‌ از ازدواج‌ با آموزش‌های‌ صحیح‌ می‌توانند از بروز مشكلات‌ به‌ میزان‌ قابل‌ توجهی‌ بكاهند.
دكتر قرایی‌ مقدم‌ درباره‌ آموزش‌های‌ پیش‌ از ازدواج‌ توضیح‌ می‌دهد: «آموزش‌های‌ پیش‌ از ازدواج‌ اگر به‌ معنی‌ آموزش‌ همراه‌ با دوران‌ نامزدی‌ باشد، می‌تواند بسیار مثمرثمر باشد. زیرا اگر این‌ آموزش‌ در همان‌ مدت‌ زمان‌ ۹ تا ۱۲ ماه‌ نامزدی‌ باشد، سبب‌ می‌شود كه‌ دختر و پسر شناخت‌ بهتری‌ از یكدیگر داشته‌ باشند و با تصمیم‌گیری‌ منطقی‌تری‌ اقدام‌ به‌ شروع‌ زندگی‌ مشترك‌ نمایند. بنابراین‌ می‌توان‌ گفت‌ كه‌ تنها آموزش‌ تئوری‌ موثر نبوده‌ و هیچ‌ كاربردی‌ ندارد و با آموزش‌ عملی‌ می‌توان‌ آمار طلاق‌ در جامعه‌ را كاهش‌ داد.»
وی‌ تاكید می‌كند: «برای‌ بهره‌گیری‌ و نتیجه‌ بخش‌ آموزش‌ باید از كتاب‌های‌ درسی‌ به‌ معرفی‌ خصوصیات‌ و ویژگی‌های‌ افراد بپردازیم‌ و از این‌ طریق‌ به‌ افراد آموزش‌های‌ مورد نیاز در ازدواج‌ را بدهیم‌. تحقیقات‌ ۳۰ ساله‌ بنده‌ نشان‌ دهنده‌ این‌ موضوع‌ است‌ كه‌ تنها از طریق‌ كتاب‌های‌ درسی‌ و از دوران‌ مدرسه‌ می‌توان‌ نسبت‌ به‌ كاهش‌ طلاق‌ امیدوار بود. زیرا بررسی‌ها نشان‌ داده‌ است‌ كه‌ شیوه‌ رادیو و تلویزیون‌ در آموزش‌ افراد متاسفانه‌ اثربخش‌ نبوده‌ است‌.»
وی‌ تصریح‌ كرد: «جامعه‌یی‌ كه‌ دارای‌ آمار ۲۵ درصدی‌ طلاق‌ است‌ را می‌توان‌ جامعه‌یی‌ ضعیف‌ نامید كه‌ ارزش‌ها و هنجارهای‌ اجتماعی‌ آن‌ فروریخته‌ است‌. زیرا در این‌ جامعه‌ زن‌ و مرد تحت‌ تاثیرات‌ مسائل‌ پس‌ از طلاق‌ روحیه‌ خود را از دست‌ داده‌ و امكان‌ ندارد كه‌ بتوانند روحیه‌ اولیه‌ و متعادل‌ خود را به‌ دست‌ آورند. بنابراین‌ لازم‌ است‌ كه‌ درباره‌ كاهش‌ طلاق‌ و تبعات‌ آن‌ راهكارهای‌ موثری‌ ارایه‌ شود.»
مهرنوش‌ حیدری‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید