طرفدار کدام تیم هستید؟

چند سال پیش در یك دبیرستان فیزیك تدریس می كردم. وقتی در پایان سال نتایج نظرسنجی انجام شده درباره خودم را می دیدم به برگه دانش آموزی برخوردم كه از آن طرفداران داغ منچستر یونایتد بود. نمره ای كه در مجموع به عملكرد من داده بود ۷۵/۱۹ از ۲۰ بود و به عنوان توضیح اضافه كرده بود آن بیست و پنج صدم نمره به خاطر این كه طرفدار بایرن مونیخ آلمان بودم از من كم شده است!! نمی دانستم از كجا خیال كرده بود من طرفدار بایرن مونیخ هستم، ولی همان وقت فهمیدم برای موفقیت به عنوان معلم فیزیك، تنها سواد و قدرت بیان و یا روش تدریس و امثال آن كافی نیست؛ بلكه باید در انتخاب تیم مورد علاقه ام نیز دقت كنم!! از همان موقع فهمیدم كه من نمی توانم معلم فیزیك موفقی باشم...
برای ما فوتبالدوستان پروپاقرص ایرانی كه منتظر شروع بازی های جهانی هستیم ۱۹ خرداد روز جهانی فوتبال است. مخصوصا كه امسال می خواهیم ببینیم تیم خودمان چه خواهد كرد.
آیا امسال همان سال است كه ایران را شگفتی ساز جام لقب خواهند داد؟ آیا این دوره همان دوره ای است كه تیم ایران قهرمان جام جهانی خواهد شد؟ آیا كسی از ما هست كه این سؤالات را خنده دار بخواند؟ اگر این طور است پس باید از او پرسید آیا شما این مسابقات را به امید قهرمانی تیم تان دنبال نمی كنید؟ اگر خواهان قهرمانی تیم كشورتان نیستید چطور خودتان را طرفدار ایران می دانید؟ اصلاً بیایید از خودمان بپرسیم ما در این جام جهانی طرفدار كدام تیم یا تیم ها هستیم؟ برزیل؟ آلمان؟ ایتالیا؟ فرانسه؟ هلند؟ انگلستان؟ آرژانتین؟ (یا تیمی دیگر مثلاً آنگولا یا عربستان و تونس؟!!) هر یك از ما بعضی تیم ها را به بعضی تیم های دیگر ترجیح می دهیم. هر یك از ما بنا به دلایلی خودمان دوست داریم تیم خاصی قهرمان شود. بدون این كه به تیم مورد علاقه تان كاری داشته باشم می خواهم به جواب این سؤال فكر كنید كه چرا طرفدار فلان تیم هستیم؟ چرا بین تیم های متعدد از پیروزی تیم های خاصی بیشتر خوشحال می شویم؟ برای من، دلیلی كه می آورید مهم تر از خود تیم مورد علاقه تان است. سؤال این است: اگر از شما پرسیده شود چرا طرفدار فلان تیم هستید نظرتان را با تكیه بر چه دلیلی بیان می كنید؟
استدلال بعضی از ما در پاسخ به این سؤال ممكن است به یكی از اشكال زیر باشد:
- تقریباً همه ما به دلیل حس «میهن دوستی» مان تیم ملی خودمان را بر دیگر تیم ها ترجیح می دهیم.
- بعضی مثل بسیاری از گزارشگران و كارشناسان یا مسئولین ورزشی به تیم های همراه قاره ای خودمان بیشتر علاقه نشان می دهند و با «انگیزه منطقه ای» مسابقات را دنبال می كنند.
- بعضی به «دلایل فرهنگی» تیمی را بیشتر دوست دارند؛ مثلاً تیمی كه از یك كشور هم زبان خودشان باشد ترجیح می دهند. (مثل حمایت كشورهای عربی از همدیگر)
- بعضی از ما به «دلایل فنی» تیمی را بر دیگری ترجیح می دهیم.
- بعضی از ما به «دلایل سلیقه ای» تیمی را بیشتر دوست داریم؛ مثلاً می گوییم فلان تیم را دوست دارم و از پیروزی آن خوشحال می شوم چون بازیكنان خوش تیپی دارد یا فلان بازیكن مورد علاقه ام در آن تیم بازی می كند.
حالا می خواهم این سؤال را مطرح كنم كه: كدام استدلال برای ترجیح دادن تیمی به تیمی دیگر «بهتر» است؟
برای جواب این سؤال بیایید ببینیم وقتی طرفدار تیمی هستیم یعنی چه و این چه تاثیری بر ما دارد.
وقتی طرفدار تیمی می شویم (حتی اگر تیم ملی كشور خودمان باشد) یعنی از پیروزی آن تیم احساس شادمانی می كنیم و برعكس از شكست آن ناراحت می شویم.
وقتی طرفدار تیمی می شویم (حتی اگر تیم ملی كشور خودمان باشد) یعنی احساسات خودمان را در پیوند با آن تیم و طرفدارانش گره می زنیم.
البته هیجان بخشی از جذابیت های فوتبال است. اما خوب است از خودمان بپرسیم با كدام انگیزه بهتر است احساسات خودمان را با عده ای دیگر گره بزنیم؟ كدام عده شایسته ترند تا با آنها هم احساس باشیم؟ (قابل توجه فوتبالدوستان دو آتشه ای كه با همدیگر بحث می كنند كه چرا دیگری طرفدار فلان تیم است.)
به سراغ جدول گروه بندی تیم های حاضر در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان برویم.
اگر ایران یكی از دو تیم صعودكننده از گروهش باشد ترجیح می دهید آن تیم صعودكننده دیگر كدام كشور باشد؟
اگر ایران با ۲ برد و یك باخت (۶ امتیاز) از گروهش صعود كند، ترجیح می دهید تیمی كه ایران را شكست خواهد داد كدام تیم باشد؟ چقدر مایل هستید آن تیم یك كشور آفریقایی جهان سومی مثل آنگولا باشد؟
موفقیت غنا یا ساحل عاج و توگو یا آنگولا به عنوان كشورهایی آفریقایی كه به دلیل استعمارزدگی راه زیادی تا رسیدن به رفاه و آسایش آمریكایی ها و اروپایی ها دارند چقدر برای شما مطلوب است؟
از موفقیت «تونس آفریقایی عربی» بیشتر استقبال خواهید كرد یا موفقیت ژاپن یا كره جنوبی كه «آسیایی» هستند و سهمیه آسیا را افزایش خواهند داد؟ چرا؟
دوست دارید بازی تونس با اسپانیا با چه نتیجه ای به پایان برسد؟ بازی تونس با اوكراین چطور؟
دوست دارید بازی عربستان با اسپانیا با چه نتیجه ای به پایان برسد؟ بازی عربستان با اوكراین چطور؟
اگر تیم های تونس و عربستان از گروهشان صعود كنند خوشحال خواهید شد؟ چرا؟
اگر عربستان یا تونس در این مسابقات به موفقیتی برسند به عنوان یك مسلمان چقدر از شادی مردم مسلمان آن كشورها خوشحال خواهید شد؟
آیا حاضرید این مسابقات را با این آرزو دنبال كنید كه یكی از چهار تیم صعود كننده به نیمه نهایی این جام از كشورهای اسلامی باشد؟ حتی اگر آن تیم عربستان باشد كه معمولا یكی از حریفان ناخوشایند ما در آسیا بوده است؟
قبول دارم كه فوتبال یك بازی است و نشاط و هیجان بخشی مهم از آن است. آیا ما بلد هستیم كه از زیبایی و طراوت فوتبال اروپایی ها و كشورهای آمریكای جنوبی لذت ببریم و در همان حال آرزو كنیم كه مسلمانان زمین را با شادی و رضایت ترك كنند؟ من انكار نمی كنم كه فوتبال برخی رقبای غیراسلامی مان به مراتب زیباتر و یا فنی تر است. من هم از تماشای بازی بعضی از آنها بسیار بیشتر از تماشای بازی بعضی مسلمانان لذت می برم. حتی در بازی دوستانه ایران و اتریش در سال ۱۳۷۹ (كه نتیجه را ۵ بر ۱ باختیم) زیبایی بعضی از گل هایی را كه دریافت كردیم تحسین می كردم. اما منظور من این است كه به عنوان یك مسلمان كسب نتایج موفقیت آمیز سایر مسلمانان را چقدر دوست داریم؟ چقدر از شكست آنها ناراحت می شویم؟
از باخت سنگین عربستان مقابل آلمان در سال ۲۰۰۲ كه با ۹ گل مغلوب شد خوشحال بودید یا ناراحت؟ (آن هم درست در زمانی كه پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تبلیغات گسترده و تحقیرآمیز غرب بر ضدمسلمانان به اوج خود رسیده بود.)
ممكن است گمان شود منظورم این است كه می خواهم ورزش را با دیدی سیاسی نگاه كنیم، اما موضوع بسیار روشن است. من هم قبول دارم كه ورزش یك میدان برای گسترش صلح و دوستی بین ملتها است. اما به نظر شما كدام ملتها شایسته ترند برای صلح و دوستی با ما؟ نباید غافل بود كه حتی رویدادهای ورزشی هم می توانند محلی برای ابراز مهرورزی و محبت بین مسلمانان باشند. دل های ما مسلمانان تا چه حد در گروی مهر سایر مسلمانان است؟
احساسات و عواطف مسلمانان نسبت به شادی ها و ناكامی های همدیگر موضوع بسیار مهمی است. مگر محبت و مهرورزی مسلمانان به همدیگر تنها مربوط به امور سیاسی است كه فكر كنیم اگر مسابقات جام جهانی را با آرزوی موفقیت مسلمانان دنبال كنیم یعنی ورزش را سیاسی كرده ایم؟ به نظرتان زندگی به عنوان یك مسلمان متدین چه ارتباطی به احساسات شما در قبال موفقیت ها و ناكامی های سایر مسلمانان دارد؟ اسلام از ما داشتن چگونه احساساتی را انتظار دارد؟
آیا به خاطر قابلیت های تكنیكی یا تاكتیكی بیشتر یا سلیقه های شخصی و انگیزه های منطقه ای، فرهنگی یا حتی ملی اجازه داریم كه موفقیت و شادكامی مردمان غیر مسلمانی را بر مسلمانان ترجیح دهیم؟
زندگی دینی یعنی همین. یعنی حتی پای تلویزیون هم می توان با اعتقادات دینی خود به تماشای جام جهانی نشست و از هر ۶۴ مسابقه جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان لذت برد. یعنی حتی میدان مسابقات جام جهانی هم یكی از میدان های زندگی دینی است. به نظر شما شادی و هیجان كسی كه مسابقات جام جهانی را با احساسات دینی اش دنبال می كند (یعنی احساساتی كه براساس سعادت او استوار شده باشد) كمرنگ تر از شادی و احساسات كسی خواهد بود كه در این مسابقات بدون احساسات اساسی اش به تماشا نشسته است و درست نمی داند كه چرا هورا می كشد و چرا سوت می زند و برای چه در پوست خود نمی گنجد؟
بحث درباره این موضوع كه هم ظریف است و هم جذاب، از حد این نوشته خارج است. اما احادیث و آیات قرآنی درباره دوستی و علاقه های متقابل بین مومنان به خوبی از تاثیر این نوع احساسات بین مسلمانان بر رشد معنوی و انسانی آنها در مسیر زندگی دینی سخن گفته اند.
مناسب است بعد از این در خواندن آیات قرآن كریم به واژه «اولیاء» و نحوه استعمال آن در آیات قرآن دقت كنیم و بالاخره فراموش نكنیم، مهمتر از این كه طرفدار كدام تیم می باشیم این است كه با كدام منطق طرفدار آن تیم هستیم. گذشته از فوتبال كه یك بازی است، مهم تر از همه این است كه با كدام منطق چیزی را بر چیزی دیگر ترجیح می دهیم. گستره تعالیم دینی فقط به آداب و احكام و دستورات مربوط به عبادات فردی محدود نمی شود. حتی احساسات درونی ما هم می توانند (و بلكه باید) یك منطق دینی داشته باشند.
ما می توانیم (و اسلام از ما می خواهد) كه كلیه اعمال (حتی جزئی ترین آنها)، تصمیمات، اندیشه ها و احساسات، نحوه تنظیم روابط مان با سایرین (چه مسلمانان و چه غیر مسلمانان) را براساس منطق دینی استوار كنیم. دین یعنی برنامه ای همه جانبه كه از سوی خدا برای سعادت انسان تدوین و توسط پیامبران الهی به انسان ابلاغ می شود. پس منطق دینی یعنی همان منطقی كه منطبق بر راه سعادت ما در دنیا و آخرت می باشد.
حال یك بار دیگر جدول گروه های هشتگانه جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را بردارید و به خودتان بگویید طرفدار كدام تیم هستید؟ از آن مهم تر، به خودتان توضیح دهید كه چرا طرفدار آن تیم شده اید.

حسین زاهدی

منبع : روزنامه همشهری