اننلاگیا کوماهونسیس، دایناسور پرنده مانند

شبیه ترین دایناسور كشف شده به پرندگان، اوننلاگیا کوماهونسیس، است كه گوشتخواری به ارتفاع ۳فوت و طول ۵/۷ فوت بود و قدرت پرواز نداشت. این دایناسور به اندازه یک شترمرغ اما شبیه ولوسیراپتور بود. حرکت دستان اوننلاگیا، بسیارنرم و انعطاف پذیر بود(حرکت به سمت بالا و پایین امکان پذیر بود، همانطور که یک پرنده در پرواز از دستانش استفاده می کند)- به علاوه با چنگالها و دستان بال مانند کوتاه جلوی بدنش، طعمه اش را به چنگ می آورد. این دایناسور جدید در کشف اینکه چگونه دستان جلویی دایناسورها تکامل یافته و به بالهای پرندگان مدرن امروزی تبدیل شدند، کمک می کند.
ساختار شانه اوننلاگیا، به گونه ای بود که به جانور اجازه می داد دستان کوتاهش را به سمت جلو، عقب، داخل(برای چنگ زدن به طعمه)و بالا و پایین(برای بال زدن) حرکت دهد. این بال زدن برای پرواز به کار نمی رفته است زیرا دستان بال مانندش، به قدری کوتاه بودند که نمی توانستند سنگینی دایناسور را تحمل کنند. احتمالا این بالهای اولیه برای توازن، چرخش و اندکی بلند شدن به هنگام دویدن سریع به کارمی رفته اند. اگرچه هیچ شاهد فسیلی از پرهای اوننلاگیا به دست نیامده است، اما احتمالا مجبور بودند که با این بالهای اولیه اندکی به سمت بالا حرکت کنند.
دوازده استخوان فسیل شده اوننلاگیا، توسط فرناندو نواس از موزه تاریخ طبیعی بوئنس آیرس، از لایه های قدیمی رودخانه ای در منطقه پاتاگونیای آرژانتین(جنوب آرژانتین) از زیر خاک بیرون آورده شد. نواس، این فسیل را اوننلاگیا کوماهونسیس نامید که به معنای پرنده نصف و نیمه ای از شمال غرب پاتاگونیاست و ترکیبی از زبان لاتین و زبان محلی ماپوچه ایندین است. کشف نواس، در ۲۲می ۱۹۹۷در مجله طبیعت، توصیف شده است.
اوننلاگیا کوماهونسیس نوعی تروپود از کرتاسه میانی بود که حدود ۹۰میلیون سال قبل می زیست. نخستین پرندگان، ۱۵۰میلیون سال قبل، مدتها قبل از زمانی که اوننلاگیا می زیست، از دایناسورها تکامل یافتند. بنابراین، این دایناسور اجداد پرندگان امروزی نیست اما از نظر تکاملی، نمونه منقرض شده و خاتمه یافته ای است.
طرح شانه و بازوی اوننلاگیا، شواهدی نشان می دهد که آنها را به منشا پرواز مرتبط می کند. دیرینه شناسان در مورد منشا پرواز شک دارند. آیا جانوران اول از درختان خیز می گرفته و می پریده اند یا اینکه پر می زده و از روی زمین بلند می شده اند؟ ساختار استخوانهای اوننلاگیا، نظریه دوم را تایید می کند که در آن جانوران از روی زمین به بالا می پریده اند. از سوی دیگر(یا بال اولیه)، احتمالا اوننلاگیا، مانند شترمرغ از دایناسورهای پرنده اولیه تر، تکامل یافته است، علاوه بر اینها، پرندگان بیش از ۶۰میلیون سال است که وجود دارند و در زمان زیست اوننلاگیا هم وجود داشته اند.
● فسیلهای دیگری از دایناسور- پرنده:
احتمالا پرندگان، از مانیراپتورها تکامل یافته اند که شاخه ای از دایناسورهای پرنده مانند بودند. آرکائوپتریکس، قدیمیترین فسیل پرنده شناخته شده از دوره ژوراسیک پسین می باشد که منقرض شده است. اگرچه آرکائوپتریکس، بال داشت و می توانست پرواز کند اما از نظر دندان، جمجمه و ساختار استخوان، شباهتهایی به دایناسورها داشت.
نخستین پر فسیل شده آرکائوپتریکس، در سال ۱۸۶۰، در یک معدن سنگ آهک در آلمان کشف شد. یک سال بعد، فسیل کاملتری از آرکائوپتریکس در همان معدن کشف شد. اثر پرها و ساختار استخوانهای آن، کاملا مشخص و آشکار بودند. از آن زمان به بعد، نمونه های بیشتری کشف شده است.
در سال ۱۸۶۸، توماس هنری هوکسلی، چنین تفسیر کرد که فسیل آرکائوپتریکس، پرنده ای انتقالی است که بسیاری از عوارض و شواهد خزندگان را دارا می باشد. با استفاده از فسیلهای آرکائوپتریکس و کامپسوگناتوس، دایناسوری هم اندازه پرندگان و دایناسوری پرنده مانند، هوکسلی بیان کرد که پرندگان و خزندگان از اجداد مشترکی به وجود آمده اند. در دهه بعد، نظریه هوکسلی محبوبیت خود را از دست داد و دوباره بعد از یک قرن، در سال ۱۹۷۰، مورد توجه قرار گرفت(بعد از تحقیقات و بررسیهای بیشتر).
فسیلهای پرندگان ، کمیاب هستند زیرا استخوانهای پرندگان توخالی و ترد و شکننده هستند اما فسیلهای پرندگان ژوراسیک، اواسط کرتاسه، ائوسن و میوسن- پلیوسن کشف شده اند.

منبع : پایگاه داده های علوم زمین کشور