شرحی بر نبردهای دیجیتالی

دنیای آینده نبردهای خاص خود را دارد. دنیای دیجیتال نبردهای دیجیتال را می طلبد. شرحی بر نبردهای دیجیتالی مبحث جالب اما وسیعی است كه در این گزارش به آن اشاره خواهیم كرد.
● نبرد آینده و پیش فرض ها
لوموند دیپلماتیك نشریه مشهور چاپ فرانسه در آوریل ۲۰۰۰ نوشت، در آینده نبردی عظیم بین قدرت های آمریكایی، اروپایی و ژاپنی ها برای كنترل شبكه ها و برتری در بازار تصاویر و داده ها ، موسیقی، كنسول های بازی و به طور خلاصه، محتوا درخواهد گرفت. اما هدف اصلی این نبرد سلطه بر تجارت الكترونیك یا E-Commerce است. اینترنت به یك مركز فروش بزرگ مبدل شده است. از هر گوشه دنیا می توان تنها با وارد كردن چند شماره فلان كارت اعتباری قابل قبول كالاهای مختلف را خریداری كرد و در مكانی تحویل گرفت. تجارت الكترونیك كه در سال ۹۸ با چند میلیارد دلار مبادله در مرحله نخستین قرار داشت، امروزه به چند صد میلیارد دلار دست یافته است. تنها گردش مالی برخی از سایت های مشهور اینترنت در سال از طریق فروش الكترونیكی، به چند صد میلیون دلار بالغ می شود. اجاره فضا در سایت های تجارت الكترونیكی مشهور اینترنت كه گردش مالی بالا و شمار بازدیدكنندگان وسوسه كننده ای دارند، حتی از اجاره های برج های تجاری مشهور پایتخت نیز بیشتر است. و این به مفهوم تعطیلی مغازه های خرید و فروش اجناس به شكل امروزی نیست. اما قانون اینترنت و فضای سایبر چگونه خواهد بود؟ بسیارند كسانی كه اعتقاد دارند زیر یك سقف با یك مدیر نمی توانند كار كنند و علاوه بر این بسیارند كسانی كه عقیده دارند، بدون مدیر نمی توان كار كرد. در ارتباطات جهانی در دوران جنگ، قربانی نخستین حقیقت است. در جنگ آمریكا در برابر نیروهایی كه خود آنها را تروریست معرفی می كرد، هیچ گاه به این مسئله مستقیماً اشاره نشد كه نیروهایی كه هم اكنون فرماندهان آمریكایی و ناتو در حال نبرد با آنها هستند، همان نیروهایی هستند كه این فرماندهان به نوعی آنها را در چند سال پیش آموزش و رهبری می كردند. حال آنكه بازتاب و تفاسیر و برداشت هایی كه از جنگ های فیزیكی در رسانه های مختلف صورت می گیرد، با توجه به كاركرد و توانایی های آنها متفاوت است.
رسانه های چاپی همواره مورد بررسی و زیر ذره بین سخت رهبران سیاسی و نظامی قرار دارند و حتی رسانه های تصویری و صوتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. لكن رسانه اینترنت با اتكال به ابزارهای برتر آن در قیاس با رسانه های سنتی، امكان بررسی و انحصارطلبی بر روی مطالب منتشر شده آن را كاهش داده است. بنابراین همواره مكانی برای دریافت نظرات و برداشت های كاملاً صحیح و غیرانتقادی و برداشت های مغرضانه و نادرست در این رسانه آن لاین وجود دارد و دسترسی به منابع اطلاعاتی مختلف را آسان تر و با كمترین نگرانی و هراس در اختیار كاربران قرار می دهد. بی شك نبرد دیجیتالی دولت ها با وب پیج ها و پایگاه های اطلاع رسانی رقیب امری است اجتناب ناپذیر و مهم.
● مهندسی الكترونیكی جنگ روانی
یكی از شاخص های مورد نظر در جنگ روانی و مهندسی جنگ روانی، استفاده از قابلیت های رسانه ای اینترنت و توسعه آن در مرزهای سایبر است. مرزهایی كه گذر از آن نه ویزا و نه حق ورود می خواهد. مك لوهان نظریه پرداز شهیر كانادا عقیده داشت: در عصر الكترونیك این عصر آگاهی یكپارچه و مشترك صاحبان قدرت كنترل رسانه های الكترونیكی، می توانند نخ های اعصاب ما را در ملاء عام در دست داشته باشند.
یك دانش رایانه ای بالا و دانستن متوسط زبان انگلیسی یا آلمانی برای ضربه زدن به پرقدرت ترین سرورهای اینترنت در هر نقطه جهان كفایت می كند. حتی اگر شما به سن قانونی رای دادن نیز نرسیده اید وجود شكاف دیجیتالی بین كشورهای قدرتمند و كشورهای جهان سوم و ضعیف، تعادل بهره و حضور در این رسانه عظیم را كاهش خواهد داد كه خود، فی نفسه هشداری بزرگ قلمداد می شود. برای همین ارائه قانون اساسی برای اینترنت و جامعه جهانی هزاره سوم امكان پذیر نخواهد بود. حتی جهانی سازی (Globalization) استعمارمآبانه از طریق رسانه اینترنت نیز توجیه پذیر نخواهد بود. به هر حال جهانی شدن رسانه های جمعی كه می توان آن را ناشی از تحولات تكنولوژی ارتباطات تلقی كرد، تحول در پارادایم قدرت را حاصل خواهد كرد. امری كه اینترنت در آن نقش فراوانی خواهد داشت. هك و ویروس نویسی و انتشار آن یكی از راه های نبرد دیجیتالی در قرن اینترنت خواهد بود. این پدیده مثل تروریسم سنتی كه اكنون بعد از حادثه یازده سپتامبر رویكرد جدیدی به خود یافته است، هر روز با توسعه نرم افزارهای تحت وب و گسترش كاربرد استفاده از فناوری روز چهره جدیدتری به خود می گیرد. پاتولوژی اینترنت، بی شك از چنین متغیرهایی نشات می گیرد و عدم توجه به آن، سرمایه كلانی را به هدر خواهد داد. هزینه های میلیون دلاری شركت ها برای استخدام كارمند فنی و تجهیز خود به سخت افزارها و نرم افزارهای پیشرفته، دلیلی آشكار بر این مدعا است. البته هدایت هوشمند و الكترونیكی سازمان های بسط تفكرات سیاسی، عقیدتی با هر هدفی در سرزمین دیجیتال، از این قاعده مستثنی نخواهد بود. اكنون با كمتر از هزار دلار می توان روزنامه الكترونیكی و بنگاه های خبرپراكنی و حتی محیط های آموزش دیجیتالی طراحی و راه اندازی كرد. محیط هایی كه می تواند دانشجویانی را از ملل مختلف با كمترین هزینه و ابزار لازم و در سریع ترین زمان ممكن، مورد آموزش قرار دهد. آیا این مسئله به نظر شما عجیب است كه شبكه القاعده در پایگاه هایی خاص به آموزش الكترونیكی صدها تن از كاربران خود در سراسر جهان می پردازد؟ قطعاً در حال حاضر كه شش سال از آغاز هزاره سوم می گذرد، این مسئله عجیب نیست پس می شود در محیط های مجازی نحوه استفاده و حتی ساخت و پرتاب موشك برد كوتاه هدایت شونده ای مثل مالیوتكا را آموزش داد! چرا كه شما همان طور كه پای درس آموزش الكترونیكی دوره كارشناسی ارشد فناوری اطلاعات دانشگاه علم و صنعت www.elearning-iust.ir قرار می گیرید، می توانید صدها آموزش با اهداف میلیتاریستی را در وب تجربه كنید. امیدواریم تجربه هایی كه در سرزمین دیجیتال صورت می گیرد، همه و همه در راستای حقوق بشر و گسترش صلح در فضای سنتی باشند.
● اینترنت ۲
شاید پروژه اینترنت ۲ این ابزار را از میان بردارد ولیكن همواره راه حل های بهتر دیگری توسط فرماندهان جنگ الكترونیك و مهندسان جنگ روانی در بستر جنگ تبلیغاتی وجود خواهد داشت. اگرچه آدمی با گسترش تكنولوژی و دانش، مدارا و تحول و خویشتن داری عینی و دموكراسی حقیقی را بیشتر تجربه خواهد كرد و عملكردهای خودسر روسای جمهور نظامی برخی از كشورهای دیگر تا حد زیادی كارگشا نخواهد بود، اما روح تهاجم و تصاحب در ذات بشر همواره وجود دارد و به همین علت نیاز به حضور بیشتر شریعت و آموزش های انسانی و معنوی به ساكنان هزاره سوم با اتكا به ابزارهای ارتباطی و حذف تدریجی ابزارهای مخدر و خانمانسوز تجربه شده در قرن بیستم بیشتر در دهكده جهانی احساس می شود. شاید زمانی بتوان اقرار كرد كه پراهمیت ترین و محرمانه ترین پست الكترونیك تاریخ كه حاوی اسرار و نقشه های ساخت و تولید زرادخانه های موشك های اتمی و بالستیك است، توسط نوجوانی از غرب كره خاكی به صندوق پست الكترونیك میلیون ها نفر ارسال شود. آن وقت اینترنت را می توان عامل جنگ جهانی سوم دانست. رسانه ای كه به عقیده بسیاری از صاحب نظران، با وجود ساختار میلیتاریستی آن خیلی غیر ممكن نخواهد بود. این كه ما مسئله اینترنت و آسیب شناسی ساختاری آن را با این سئوال مطرح كنیم كه اینترنت خطرناك تر است یا موشكی كه قادر به حمل كلاهك هسته ای باشد، به نظر نگارنده پرسش خوبی نیست. اما متاسفانه برخی از افراد صاحب فكر در عرصه فرهنگ و اندیشه در داخل و خارج از كشور این دو پدیده را در كنار یكدیگر قرار داده و به قیاس آن پرداخته اند. در حالی كه هر كدام از این دو عملكرد براساس هدفی كه دارند، ماموریت mission خاص خود را دارند و اطلاق نگاه میلیتاریستی به ابزارها كار نادرستی است. بسیار شنیدیم كه نیروهای نظامی آمریكا كه حاضر در منطقه خلیج فارس هستند، در رده های گردانی و تیپی تا حدودی مجهز به نوت بوك های هدایت شونده، ضبط صوت های الكترونیكی از راه دور برای ارتباط با رده فرماندهی و شنیدن آهنگ های مورد علاقه و غیره هستند. علاوه بر این، قطب نماهای سنتی امروزه تبدیل به دستگاه های GPS پیشرفته ای شده است كه حتی شركت های نرم افزاری بزرگ وب مثل گوگل نیز امكانات زیادی برای آنها فراهم كرده است. البته اخیراً هم در خبرها شنیدیم كه پرسرعت ترین موشك زیر سطحی غیرقابل ره گیری توسط سپاه در خلیج فارس آزمایش شده است. بدون توجه به تفسیر نظامی و عملكردی این خبر، می توان دریافت كه پندارهای مبتنی بر دكترین جنگ الكترونیكی و استفاده از پتانسیل فناوری اطلاعات و ارتباطی روز در صنعت ادوات نظامی كشور، بیش از پیش مورد استفاده قرار گرفته است. ورود صنعت آی تی به دنیای نظامی هم بیش از صنایع دیگر، مثمر ثمر بوده است. چرا كه با توانمندی جنگ های نظامی نامتقارن، می توان حداكثر تلفات را با از بین رفتن حداقل تلفات مادی و معنوی از نیروهای خودی كسب كرد و این یك مسئله مهم برای صنعت آی تی و صنایع نظامی است. هیچ گاه فراموش نمی توان كرد كه نقش CNN و فاكس نیوز آمریكا، در تصویرسازی رسانه ای و الكترونیكی از جنگ دوم خلیج فارس تا چه اندازه در نمایش قدرت نظامی غرب علیه عراق و توضیح موفقیت های آن برای میلیون ها مخاطب تاثیرگذار بود. به هر حال قدرت مشاركت آی تی با صنایع نظامی، روزبه روز در حال افزایش است و منحنی این رشد فراگیر گویا نقطه عطفی نخواهد داشت! شاید این نقطه عطف یا واضح تر بگوییم، منطقه افت خیزی و سراشیبی این رویكرد نظامی زمانی استوار شود كه شاهد گسترش نظام عدالت محوری در فضای فیزیكی باشیم. در این حالت می توان دنیای وب را عاری از رویكردها و اهداف و كاركردهای نظامی طلبانه دانست!

علی محمد آقازمانی

منبع : روزنامه شرق