خیابان یک طرفه نیست

«من بی اندازه رانندگی را دوست داشتم، یادم هست شبی كه فردای آن ۱۸ ساله می شدم تا صبح بیدار بودم و به گواهینامه ای فكر می كردم كه با آن آزادی را پشت فرمان اتومبیل تجربه كنم و رقابت را با سرعت.»
این حرفهای «شهناز خسروی» مدیر مؤسسه اتومبیل كرایه ای یكی از چند مؤسسه آژانس ویژه زنان در تهران است.
داشتن چنین شغلی برای یك زن در جامعه فعلی ما به اندازه كافی عجیب است، به ویژه زنانی كه با دنیای مدرن فاصله دارند، درست مثل همه ما!
در حال حاضر بالغ بر۱۰ مؤسسه اتومبیل كرایه ویژه زنان در تهران فعالند كه زیر نظر اتحادیه آقایان كار می كنند.
مؤسسه های اتومبیل كرایه ویژه زنان در حالی سعی دارند تا محدودیت های جنسیتی را پشت سر بگذارند كه براساس ضوابط و مقررات موجود، تنها مجاز به جابجایی مسافر زن آن هم در محدوده جغرافیایی شهر محل سكونت خود هستند. مقررات راه اندازی آژانس های ویژه زنان در چارچوب مقررات اتحادیه مؤسسه های اتومبیل كرایه و آژانس آقایان تعریف می شود، البته با كمی تفاوت و همه گردانندگان مؤسسه های اتومبیل كرایه یا آژانس ویژه زنان باید از قوانین اتحادیه مردان پیروی كنند هر چند كه با محدودیت های بیشتری نیز مواجه اند.
به گفته «حلوایی» رئیس اتحادیه مؤسسه های اتومبیل كرایه و آژانس تهران، شرایط برای بانوان متقاضی راه اندازی آژانس ویژه زنان تقریباً مشابه شرایط تأیید صلاحیت آقایان متقاضی است، با این تفاوت كه خانم ها باید تنها مسافر زن داشته باشند.
●هدف سخت
معصومه آهوان بنیانگذار آژانس های ویژه زنان و مؤسسه اتومبیل كرایه ...می گوید: از سال ۱۳۷۹ و به دلایل كاملاً شخصی كه هیچ كدام آنها هم ماهیت مادی یا اقتصادی نداشت به فكر راه اندازی یك آژانس ویژه زنان آن هم در یكی از منطقه های غربی تهران كه با مشكلات و برخی ناامنی های خاص مواجه است افتادم و در این راه با كارشكنی ها و موانع بسیاری هم روبه رو شدم، تا جایی كه حتی چندبار چنان دلسرد و ناامید شدم كه تصمیم گرفتم كار را رها كنم.
تا اینكه بعد از ۵ سال دوندگی مداوم سرانجام امسال (۱۳۸۵) اتحادیه مؤسسه های اتومبیل كرایه و آژانس تهران با صدور مجوز در چارچوب قوانین اتحادیه برای راه اندازی آژانس های ویژه زنان موافقت كرد.
به طوری كه امروز خانم ها بدون هیچ محدودیت و اضطرابی می توانند با دریافت شماره پروانه رانندگی در مؤسسه های اتومبیل كرایه زنان كار كنند. این زنان راننده كه امروز تعدادشان در آژانس من ۲۱ تن است نمی توانند مسافر مرد (بدون همراه زن) سوار كنند. به همین دلیل درآمد آنان از مردان راننده كمتر است. علاوه بر این ساعت كاری آژانس های ویژه زنان نیز از محدودیت هایی برخوردار است.
این در شرایطی است كه خسروی مدیر آژانس می گوید: در حال حاضر ما ۱۲۰۰ اشتراك داریم كه آژانس ما را انتخاب كرده اند و از طرفی هر روز در حدود ۵۰ تماس تلفنی مشتری موردی داریم كه می خواهند با آژانس زنان سفر كنند. در حالی كه روز اول تنها ۴ راننده داشتیم و كسی ما را نمی شناخت. با این حرف ها به یاد فیلم مستندی افتادم كه چند هفته پیش یكی از شبكه های سیما با عنوان «بیرون از دایره» پخش كرد. موضوع این مستند، آژانس زنان بود كه در آن با چند راننده آژانس زن گفت وگو شده بود و نیاز مالی آنان، به دست آوردن تجربه حضور در اجتماع در رقابت با مردان عنوان می شد. در نهایت، مدیر آژانس كه از پایه گذاران آموزش مربیان راننده زن هم بود، گفت كه ۴ سال است بدون مجوز و با اضطراب كار می كند. او معتقد بود كه مشتریان زن با رانندگان زن راحت تر هستند و از طرفی درصد بالاتر مشتریان را زنان تشكیل می دهند؛ در نتیجه آژانس های مردان نگرانند كه گسترش آژانس های زنان سبب ركود بازار آنان شود.
اما امروز «حلوایی» رئیس اتحادیه اتومبیل های كرایه و آژانس، نظر دیگری دارد و به ما می گوید: در حال حاضر عملكرد مراكز تاكسی سرویس های زنان كه زیر نظر اتحادیه فعالیت می كنند، بسیار موفقیت آمیز و مثبت است.
او می گوید: ما از طرح گسترش آژانس ویژه بانوان كه در گذشته سازمان دهی خاصی نداشت، حمایت می كنیم و معتقدیم كه باید در چارچوب قوانین به تقویت و رونق بیشتر آنها كمك كرد.
چرا كه بسیاری از رانندگان زن شاغل در مراكز اتومبیل كرایه و آژانس، زنان سرپرست خانوار هستند كه تنها نان آور خانواده اند و با فراهم شدن زمینه لازم برای گسترش فعالیت و كار آنان، بار سنگینی كه بر دوش دارند سبك تر می شود.
●در جست وجوی زنان
نسرین یكی از راننده های آژانس زنان می گوید: «جاهای بسیاری به دنبال كار خوب گشتم اما حقوق كافی نمی دادند، ولی من اگر از صبح تا عصر با این ماشین كار كنم می توانم ماهی ۳۰۰ هزار تومان دربیاورم.»
نسرین ادامه می دهد: خیلی ها به من نصیحت می كنند كه شغلی برازنده یك خانم انتخاب كن!
نسرین می گوید: خانم های خانه نشین به جای اینكه همه وقت و نیرویشان را در چهار دیواری خانه ها صرف كارهای تكراری بكنند، می توانند كار او را انجام بدهند كه این كار دو فایده دارد، یكی اینكه برای خودشان درآمد كسب می كنند و دسترنج خود را بدون هیچ منتی خرج می كنند و دوم اینكه تعداد راننده های زن بیشتر می شود و نسرین كه در حال حاضر در اقلیت است، دیگر احساس تنهایی نمی كند!
یكی دیگر از زنان راننده آژانس كه نام خود را به ما نگفت، دبیر بازنشسته ای است كه سرپرست خانوار هم هست و امروز باید برای یك لقمه نان و اینكه كمك هزینه ای برای اداره زندگی داشته باشد، در آژانس كار می كند. درست مثل بسیاری از آقایان.
زن راننده می گوید: مهم ترین دلیل اینكه خانم ها به سراغ این كار می آیند، مشكلات اقتصادی و نیاز مالی است كه به دلیل شرایط خاصی كه در جامعه ما وجود دارد بیشتر خانواده ها را در تنگنا قرار داده و طبیعی است زنی كه منبع درآمدزایی مناسبی ندارد چگونه می تواند از پس خرج و مخارج سرسام آور زندگی بربیاید.
او می گوید: برای نشان دادن توانایی ها و برتری های زنان راه های بسیار بهتری از رانندگی كردن آن هم رانندگی به اجبار زندگی وجود دارد. هر چند كه در ایران هنوز جانیافتاده كه زنان در عرصه های مختلف می توانند بالاتر از مردها قرار بگیرند حتی در مسابقه های ورزشی، به همین خاطر حرف و حدیث هم بسیار است. اما اگر خانم های ایرانی خودشان را بیش از این باور كنند می توانند در همه زمینه ها حرف های فراوانی برای گفتن داشته باشند! البته نباید ترسی در دل خود راه بدهند و از چیزی واهمه داشته باشند.
از گفت وگو با زنان راننده آژانس با اتومبیل كرایه ای كه راننده آن یك مرد است برمی گردیم، آقای راننده می پرسد چه خبر و پس از توضیح كوتاه من، انگار می ترسد، چشم هایش از تعجب گرد می شود و با نگرانی می گوید: عجب، كم كم دست زیاد می شود. او می ترسد.

بنیامین صدر

منبع : روزنامه همشهری