ورزش و آموزش

نخستین گام در آموزش تربیت بدنی برای كودكان، بازیهای كودكانه است. بازی برای كودك حكم آشنایی با محیط و تجربه برای یادگیری و كاربرد ابزارها و آغاز فرهنگ پذیری و رشد اوست.
رشد هم مجموعه دگرگونی هایی است كه بنابه خاصیت و استعداد ذاتی موجود زنده و با عوامل و شرایط خارجی در او پدید می آید. به همین دلیل رشد با پیشرفت زمان حادث می شود و در طرح معین و برای هدف مشخص صورت می گیرد.
رشد از دیدگاه علمی یا طبیعی است كه به نمو جسمی و عصبی كودك مربوط است و یا محیطی است كه به دریافت های تجربی و یادگیری او از محیط می انجامد. رشد محیطی در كودكان از طریق بازی انجام می شود و از این طریق شخصیت او كامل می شود. بازی و حركت در زندگی كودكان و بچه ها به اندازه فعالیت و كار در زندگی بزرگسالان اهمیت دارد.
بچه ها هنگام بازی احساسات و عقاید خود را بروز می دهند و با ورود به مدرسه یكسری مهارت های حركتی اصلی مثل پریدن، دویدن، پرتاب كردن، سرخوردن و یا شنا را می آموزند.
كارشناسان براین باورند كه در مدارس ابتدایی ورزش نباید مطرح باشد بلكه فقط و فقط در ساعت ورزش، مهارت های حركتی پایه ای و ارائه فنون اولیه آن باید مورد توجه باشد و ورزش و مهارت های اصلی آن برای سنین بالاتر در مقاطع سنی ۱۰ سال و بیشتر اتفاق افتاد. در ورزش برای كودكان آنچه كه مورد توجه و اهمیت است حین مشاركت در بازی و احترام به قوانین بازی است. اما این موضوع رفته رفته در سنین بالاتر و نوجوانی تبدیل به حسن رضایت و لذت بردن از اوقات فراغت می شود كه در سطوح بالاتر بدن سازی و عادات خوب و مفید با آمادگی جسمانی موجب می شود وضع جسمی خوبی برای فرد نوجوان به بار نشیند.
از این روست كه پیش بینی برنامه های حركتی و مهارتی برای كودكان و نوجوانان مهم و مورد توجه است.
كودكان دارای توانایی ها، علایق و نظریات متفاوتی هستند كه در حین رشد مدام این عوامل تغییر می كند و در هر مرحله احتیاجات، مهارت ها و انگیزه های جدید پیدا می كنند و با تمرین كردن مهارت های جدید می آموزند.تمرین های هدف دار انگیزه بچه ها را غنی تر و مؤثرتر می كند و به آنها فرصتی می دهد كه تجارب، موفقیت ها و شكست های خود را ببینند و در مورد خود صاحب نظر شوند و در مورد خود انتظاراتی داشته باشند.
با این توضیح، انتظارات قاطع در زندگی امری بدیهی است و اگر به مهارت در اجرای حركات ورزشی در این سنین بها داده شود دلیل قاطعی برای توسعه اعمال و رفتار كودكان رخ می دهد. البته ممكن است برخی كودكان به فعالیت های غیرورزشی علاقه نشان دهند كه باید به آنها فرصت انتخاب داد.
به هر تقدیر، اهمیت حركت و بازی به ویژه از سنین ۵ سال به بالا موجب می شود كه از لحاظ جسمانی استخوان ها استحكام یابند و ورزیدگی عضلات بدن تسریع و مطلوب تر شود و تناسب اندام را بهبود بخشد.
از لحاظ ذهنی و روانی نیز تحریك كنجكاوی، رشد حواس، فعالیت هوشی، تحقق ابتكار، آشنایی با رفتارهای مختلف، اعتماد به نفس، استقلال اراده، احیای فكر، چاره یابی و ابراز شخصیت تكامل می یابد و از لحاظ عاطفی نیز درك تفاوت مهر با خشونت، تعادل احساسات، تحقق مهربانی، حق جویی و همكاری زنده می شود.
با این نگاه بهبود بخشیدن به وضعیت جسمی و ذهنی و روحی كودكان به منظور یك رشد متعادل از طریق فعالیت حركتی و بدنی ضرورتی است كه نیازمند برنامه ریزی در سطوح مختلف است.
در گذشته و تا پیش از زندگی شهری مدرن و ماشینی كودكان در بسیاری از مكان ها از حیاط منزل تا كوچه و خیابان عرصه گسترده ای برای بروز حركات و بازی داشتند و به شكل خود جوش، دوستی ها، قهرها، شكست ها و پیروزی ها، تعرفه ها، مشاركت ها ،زمین خوردن ها و بسیاری از رفتارهای فردی را در جمع گروه دوستان تجربه می كردند. این موضوع موجب می شد تا آنها با بروز احساسات، عواطف و اندیشه های خود مدام شخصیت خود را بازبینی كنند و به خلاقیت در رفتارهای جمعی خود دست یابند.
شاید به جرات بتوان گفت كه حاصل این نوع رفتارها در گذشته، بچه های با اعتماد به نفس بالا و با قدرت بدنی و جسمانی مطلوب و با حس همیاری و همكاری و مشاركت بالا به تیم ها و باشگاه های ورزشی مطرح روزگار معرفی كرد كه بسیاری از آنان هنوز سكان دار تیم ها و باشگاه های امروز ایران هستند و در نقش مدیر، مربی و استاد و محقق، ورزش و ورزشكاران را هدایت می كنند.اما آنچه كه در سال های اخیر تامل برانگیز شده است خلاء فضاهایی برای جمع دوستان و همسالان به منظور بازیها و ورزش های دسته جمعی است تا ضمن ابراز شخصیت خود با رفتارهای جمعی نیز آشنا شوند و اثرات رفتارهای فردی خود را در گروه هم بازبینی كنند.
بسیاری از كارشناسان و پیشكسوتان ورزش در خصوص ورزشكاران امروز جامعه ما از عدم وجود تجربه های كافی و حس مشاركت لازم در بین آنها سخن ها گفته اند. شاید یكی از مهم ترین دلایل این موضوع را بتوان در حذف بازی های محلی و ورزش های دسته جمعی و گروهی در آشناترین فضای زندگی یعنی محله ها جست وجو كرد. الفت ها و دوستی های محلی مكانی است كه بالاترین اثر را در بهبود رفتارهای فردی و جمعی رقم می زند و متأسفانه این سال ها گروه دوستان محلی رنگ باخته است و كودك با آزمون و خطا و با تجربه های اندك راهی زندگی بزرگسالی می شود.
از جمله مباحث مهم و اثرگذار در رفع این مشكل بزرگ زندگی شهری، توجه به ورزش مدارس عنوان شده است. آنچه كه كارشناسان به آن تاكید دارند حضور كودكان در مدارس شاید آغاز تجربه های رفتاری جمعی است كه این موضوع به ویژه در زنگ ورزش می تواند خودجوش اتفاق بیافتد. زنگ مدرسه ساعتی است كه دعواهای كودكانه در آن امكان بروز دارد و بروز برتری های فردی با اعمال حركات بدنی و ابراز تفكر و چاره یابی برای كسب موفقیت به شكل عملی مهیا می شود.
این ساعت كه به باور كارشناسان ضروری ترین ساعت در بین برنامه های درسی كودكان است می تواند كمك شایانی به بروز سایر استعدادهای فردی كند. ضمن آن كه با تحرك و بازی می توان شادابی و نشاط و سلامت را هم در فضای زندگی درسی كودكان و نوجوانان فراهم كرد.
متأسفانه عدم درك این مهم و ضرورت در جامعه آموزش و پرورش ما، همین فرصت جمعی را هم از مهم ترین سال های زندگی بچه ها می گیرد. ۱۲ سالی كه شاید باید آن را سال های طلایی زندگی خود نامید تا هر چه كه بعدها فرد بكارد و یا درو كند حاصل این سالهاست!
كارشناسان براین باورند كه رسیدن به كیفیت مطلوب در درس ورزش و تربیت بدنی مدارس مستلزم ساختار و فعالیت برنامه ریزی شده قابل اجرا است كه با آن بتوان كیفیت علمی و جسمی را در جامعه آموزش و پرورش تواماً افزایش داد.اما آمارها نشان می دهند كه اعتبارات ورزشی جامعه آموزش و پرورش ما حدود ۲۰ میلیارد ریال است كه به این ترتیب سرانه ورزشی دانش آموزی فقط ۵ هزار ریال است كه بسیار ناچیز است.
به باور كارشناسان عدم پرداخت هزینه های ضروری در حوزه ورزش در سنین كودكی و نوجوانی در آینده هزینه های بسیار گزافی برای درمان و سلامت و آسیب های اجتماعی افراد جامعه در پی دارد. فرصت ها را تبدیل به تهدید نكنیم و سلامت جامعه جوان را پاس داریم.

منبع : روزنامه همشهری