خشونت علیه زنان را متوقف کنید!

▪ "خشونت علیه زنان" به معنی قائل شدن هر گونه خشونت بر اساس جنسیت که نتیجه و یا پیامد احتمالی آن صدمه یا آزار فیزیکی، جنسی یا روانی زنان را در بر داشته باشد، صرفنظر از اینکه در محیط های عمومی و یا در زندگی خصوصی رخ دهد، اطلاق می شود
▪ ابعاد وسیع خشونت علیه زنان و تبعات آن بویژه پس از جنگ جهانی دوم، سرآغاز شکل گیری تحولات فکری و جنبش های اجتماعی زنان برای رفع خشونت و تبعیض نسبت به زن شد. نهادهای بین المللی، قاره ای و منطقه ای همچون سازمان ملل و ارگانهای وابسته به آن، سازمانهای دفاع از حقوق بشر و سازمانهای غیردولتی نیز در چند دهه اخیر به این کارزار رو به گسترش پیوستند و بررسی ابعاد و اشکال خشونت و تبعیض علیه زنان، پیامدها و تاثیرات آن را بر سلامت و زندگی فردی و اجتماعی زنان و کودکان در دستور کار خود قرار دادند
▪مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ ۱۷ دسامبر ۱۹۹۹ در هشتاد و سومین جلسه عمومی دوره پنجاه و چهارم خود و بر اساس گزارش "کمیته سوم اجرائی" و با توافق نمایندگان ۷۹ کشور عضو، قطعنامه تعیین روز ۲۵ نوامبر به عنوان "روز جهانی حذف خشونت علیه زنان " را تصویب نمود
●●مقدمه
اعمال خشونت به زنان و پیامدهای آن به عنوان مسئله ای جهانی، معضلی خانگی، عارضه ای تاریخی، آشکارا و یا در خفا، زخم کهنه ای است که اعماق عواطف و روان انسانها را مجروح و آرامش آنان را حتی در امن ترین پناهگاهها و خلوت ترین حوزه ارتباطاتشان در هم می شکند، جامعه و واحدهای تشکیل دهنده آن را به لحاظ جسمی و روحی بیمار و نامتعادل می سازد و عملکرد نهادهای اجتماعی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی، فرهنگی و خدماتی را مختل و ناکارآمد می کند.
ابعاد وسیع خشونت علیه زنان و تبعات آن بویژه پس از جنگ جهانی دوم، سرآغاز شکل گیری تحولات فکری و جنبش های اجتماعی زنان برای رفع خشونت و تبعیض نسبت به زن شد. نهادهای بین المللی، قاره ای و منطقه ای همچون سازمان ملل و ارگانهای وابسته به آن، سازمانهای دفاع از حقوق بشر و سازمانهای غیردولتی نیز در چند دهه اخیر به این کارزار رو به گسترش پیوستند و بررسی ابعاد و اشکال خشونت و تبعیض علیه زنان، پیامدها و تاثیرات آن را بر سلامت و زندگی فردی و اجتماعی زنان و کودکان در دستور کار خود قرار دادند. نتیجه این روند تشکیل صدها سازمان و نهاد کوچک و بزرگ در سطوح محلی یا منطقه ای و جهانی، آکادمیک و غیر آن، هزاران نشست، فراخوان و کنفرانس، تهیه و صدور بیشماری گزارش، اعلامیه، قطعنامه، توصیه نامه، بوده است. با این چشم انداز که با اقدامات دولتها و البته نهادهای مردمی و اجرای برنامه های مستمر و آینده نگر، خشونت و تبعیض علیه زنان در زندگی فردی و اجتماعی آنان مهار شود.
بر پایه این باور که شناخت تجارب و تدابیر زنان در جوامع دیگر، ما زنان ایرانی را در تلاشمان برای دستیابی به راهکارهای متناسب با ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران در کارزار بزرگمان برای مهار خشونت تواناتر می سازد و نیز به مناسبت فرا رسیدن ۲۵ نوامبر، روز جهانی حذف خشونت علیه زنان، برگردان قطعنامه ۱۳۴/۵۴ مجمع عمومی سازمان ملل برای تعیین روز جهانی حذف خشونت علیه زنان و خلاصه ای از تاریخچه شکل گیری آن را به تمامی زنان آزادیخواه و فعالان حقوق بشر ایرانی تقدیم می کنم.
●تعیین ۲۵ نوامبر به عنوان روز جهانی حذف خشونت علیه زنان
مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ ۱۷ دسامبر ۱۹۹۹ در هشتاد و سومین جلسه عمومی دوره پنجاه و چهارم خود و بر اساس گزارش "کمیته سوم اجرائی" و با توافق نمایندگان ۷۹ کشور عضو، قطعنامه تعیین روز ۲۵ نوامبر به عنوان "روز جهانی حذف خشونت علیه زنان " را تصویب نمود.
این قطعنامه بنا بر پیشنویسی که دو ماه پیش از آن توسط نماینده دومینیکن از سوی نمایندگان ۷۴ کشور به "کمیته سوم اجرائی" مجمع عمومی پیشنهاد شده بود، صادر شد. بر اساس مفاد پیشنویس مزبور که عنوان " روز جهانی حذف خشونت علیه زنان" را بر خود داشت، مجمع عمومی، تمامی سازمانها و نهادهای بین المللی ذیربط را به سازماندهی فعالیتهایی گسترده در طرح مسئله خشونت علیه زنان در آن روز دعوت می نماید. پیشنویس خاطرنشان میکند که اعمال خشونتهای مزمن علیه زنان فرصتهایی را که آنان برای به دست آوردن برابریهای حقوقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در جامعه دارند نابود میکند. این پیشنویس همچنین از مجمع می خواهد تا بر مفهوم عبارت "خشونت علیه زنان" به صورت زیر تاکید مجدد نماید:
"خشونت علیه زنان" به معنی قائل شدن هر گونه خشونت بر اساس جنسیت که نتیجه و یا پیامد احتمالی آن صدمه یا آزار فیزیکی، جنسی یا روانی زنان را در بر داشته باشد، صرفنظر از اینکه در محیط های عمومی و یا در زندگی خصوصی رخ دهد، اطلاق می شود.
●قطعنامه شماره۵۴ نشست ۱۳۴مجمع عمومی سازمان ملل متحد
روز جهانی حذف خشونت علیه زنان
مجمع عمومی برای یادآوری
ــ اعلامیه حذف خشونت علیه زنان، قطعنامه ۱۰۴/۴۸مجمع عمومی مورخ ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳ و قطعنامه ۸۶/۵۲ مجمع عمومی مورخ ۱۲ دسامبر ۱۹۹۷
ــ اعلامیه جهانی حقوق بشر
ــ میثاق جهانی حقوق مدنی و سیاسی
ــ میثاق جهانی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
ــ کنوانسیون حذف تمامی اشکال تبعیض علیه زنان
ــ کنوانسیون ضد شکنجه و دیگر تنبیهات و برخوردهای شقاوت بار، غیر انسانی و توهین آمیز
و با توجه به
ــ میثاق قاره ای منع، مجازات و ریشه کن کردن خشونت علیه زنان مصوب مجمع عمومی سازمان کشورهای قاره آمریکا در بیست و چهارمین نشست دوره ای آن ۱۰ ــ۶ ژوئن ۱۹۹۴ (برزیل)
ــ نوزدهمین توصیه های عمومی بر خشونت علیه زنان مصوب نشست یازدهم"کمیته رفع تبعیض علیه زنان" در سال ۱۹۹۲ و با در نظر گرفتن
ــ"تدابیر آینده نگر نایروبی برای پیشرفت زنان" که خشونت علیه زنان را به عنوان مانعی برای دستیابی به برابری، توسعه و صلح ارزیابی میکند
ــ"برنامه عملی چهارمین کنفرانس جهانی زنان ــ۱۹۹۷" که یکسری اقدامات یکپارچه معینی را برای پیشگیری و حذف خشونت علیه زنان توصیه میکند
ــ اجرای کامل " کنوانسیون حذف تمامی اشکال تبعیض علیه زنان"
و نیز با در نظر گرفتن اینکه برخی از گروههای زنان به صورت ویژه ای در برابر خشونت آسیب پذیر و بی دفاع میباشند مانند: زنانی که به گروههای اقلیت قومی، دینی یا نژادی تعلق دارند، زنان تنگدست، زنان آواره یا مهاجر، زنان ساکن مناطق دور افتاده، زنان ساکن در زندانها و یا مراکز بازپروری، دختر بچه ها، معلولان و زنانی که در شرایط جنگی یا نظامی دارند زندگی می کنند
و با پذیرش اینکه
ــ خشونت علیه زنان تجلی تاریخی رابطه قدرت نابرابر میان زن و مرد بوده و منجر به سلطه مرد بر زن و اعمال تبعیض علیه زنان و ممانعت از پیشرفت آنان میگردد
ــ خشونت علیه زنان یکی از اهرمهای اجتماعی مهمی است که زنان را اجبارا در موقعیت زیردست مردان قرار میدهد
ــ حقوق بشر زنان و دختر بچه ها به عنوان بخش غیرقابل سلب، اساسی و لاینفک حقوق بشر جهانی محسوب می شود.
ــ حقوق بشر زنان و دختران لزوما باید بیشتر ترویج و حمایت شود
و با نگرانی از اینکه
ــ زنان به طور کامل از حقوق بشر و آزادیهای اساسی بهره مند نمی شوند
ــ کم و کاستی های دیرپایی که در حمایت و ترویج حقوق و آزادیهایی زنان در ارتباط با خشونت علیه آنان وجود دارد.و با قدردانی از
ــ همکاری ایجاد شده در میان نهادهای مربوطه، افراد، بنیادها و ارگانهای سازمان ملل متحد در کشورهای مختلف در مبارزه برای ریشه کن نمودن خشونت علیه زنان
ــ تلاشهای جامعه مدنی و سازمانهای غیر دولتی که در بالا بردن آگاهی عمومی و شعور اجتماعی برای درک اثرات منفی خشونت علیه زنان و با تاکید مجدد اینکه
ــ بر اساس بند اول اعلامیه حذف خشونت علیه زنان، عبارت "خشونت علیه زنان" به معنی "قائل شدن هر گونه خشونتی که نتیجه و یا پیامد احتمالی آن صدمه یا آزار فیزیکی، جنسی یا روانی زنان را در بر داشته باشد، شامل تهدید به اعمال خشونت، و یا اقدام به زور و محرومیتهای غیر قانونی از آزادیهای شهروندی، صرف نظر از اینکه در محیطهای عمومی و یا زندگی خصوصی رخ دهد" می باشد.
۱ــ مجمع عمومی تصمیم میگیرد که ۲۵ نوامبر به عنوان " روز جهانی حذف خشونت علیه زنان" تعیین شود.
۲ــ مجمع عمومی به نحو مقتضی از دولتها، موسسات مربوطه، گروهها، بنیادها و برنامه های منظومه سازمان ملل متحد، دیگر سازمانهای بین المللی و نیز سازمانهای غیر دولتی دعوت میکند تا در این روز به سازماندهی فعالیتهای گسترده ای برای بالا بردن آگاهی عمومی نسبت به موضوع خشونت علیه زنان بپردازند.
● تاریخچه ۲۵ نوامبر
پیشترها، در کشورهای آمریکای لاتین و شماری دیگر از کشورهای دنیا روز ۲۵ نوامبر تحت عنوان "روز جهانی رفع خشونت از زنان" یا " روز نفی خشونت علیه زنان" و یا "روز پایان خشونت علیه زنان" گرامی داشته می شد. این روز در آغاز توسط "اولین گردهمائی زنان آمریکای لاتین و کارابین" در بوگوتا، کلمبیا(۱۸ تا ۲۱ جولای ۱۹۸۱) مطرح شد. در آن گردهمائی، زنان شرکت کننده خشونت سیستماتیک نسبت به زنان از ضرب و جرحهای خانگی تا تجاوز و آزار جنسی تا خشونتهای دولتی همچون شکنجه و بدرفتاری با زنان زندانی سیاسی را محکوم کرده و روز ۲۵ نوامبر را به عنوان گرامیداشت خاطره خواهران "میرا بال"(Mirabal) تعیین نمودند. این روز در اصل روزی است که سه زن آزادیخواه در دومینیکن در سال ۱۹۶۰ در دوران دیکتاتوری " رافائل تراجیلو" (Rafael Trujillo ۱۹۳۰-۱۹۶۱) ـبه شکل فجیعی به قتل رسیدند. از آن پس به مناسبت گرامیداشت خاطره آنان و نیز آگاه نمودن افکار عمومی از اعمال خشونت به زنان روز ۲۵ نوامبر مورد توجه قرار گرفت.
●خواهران میرابال
سه دختر خانواده میرابال، پاتریا، مینروا و ماریا ترزا در سالهای ۱۹۲۴، ۱۹۲۷ و ۱۹۳۵ درمنطقه ای که امروز در جمهوری دومینیکن استان سی باس نامیده میشود متولد شدند. هر سه تحصیلات متوسطه را به پایان رسانده، مینروا و ماریا برای ادامه تحصیلات وارد دانشگاه شدند. هر سه خواهر و همسرانشان درگیر مبارزه با رژیم "تراجیلو" بودند، و علیرغم پیگردها و زندانی شدنهای مکرر به شرکت در فعالیتهای سیاسی علیه خودکامگی های " تراجیلو" ادامه میدادند. در ژانویه ۱۹۶۰، پاتریا هدایت اجلاسی را به عهده داشت که عاقبت در ژوئیه همان سال "نهضت مقاومت سری" را بنیاد نهاد.
ازآن پس خواهرها و سایر یارانشان در سراسر کشور بیش از پیش مورد فشار و و آزار رژیم مستبدانه " تراجیلو" قرار گرفتند.
اوایل نوامبر، "تراجیلو" اعلام کرد که دو مشکل اساسی او کلیسا و خواهران میرابال هستند. روز ۲۵ نوامبر، هنگامی که خواهران میرابال در مسیر رفتن به ملاقات همسران زندانیشان بودند، در یک "حادثه رانندگی" کشته شدند. این حادثه خشم و اعتراض عمومی را برانگیخت. قتل فجیع خواهران میرابال در واقع رویدادی شد که به نهضت عمومی ضد تراجیلو کمک کرد، چنانکه پس از گذشت یک سال دیکتاتوری تراجیلو سرنگون شد. خواهران میرابال که به "پروانه های فراموش نشدنی" تشبیه شده بودند سمبل مقاومت ملی و بویژه زنان دومینیکن تبدیل شدند، آنچنان که در شعرها، آوازها و کتابها تقدیر و تحسین می شدند.
شرح زندگی و مبارزات آنها، الهام بخش تالیف رمانی به نام "در زمان پروانه ها"(In The Time of Butterflies) توسط "جولیا آموازر" (Julia Alvarez) شد. رمان، توصیف رنجها و آلام آنان درآخرین روزهای دیکتاتوری "تراجیلو" است.
خاطره خواهران میرابال و تلاش و تقلای آنان برای احقاق آزادی وحقوق بشر آنان را به سمبل احترام و الهام در جهان بدل نمود. خواهران میرابال نمونه های بارز مقاومت در برابر تعصب و خودکامگی هستند. زندگی آنان نه فقط برای مردمان هم دوره شان بلکه پس از مرگشان و نه تنها در جمهوری دومینیکن که در همه کشورهای دنیا سرمشق و احترام انگیز است.
●۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر
کارزاری ۱۶ روزه برای مبارزه با خشونت علیه زنان
در ژوئن ۱۹۹۱، مرکز هدایت جهانی زنان (CWGL) با مشارکت "اولین موسسه جهانی زنان برای زنان، خشونت و حقوق بشر" (Women’s Global Institute on Women, Violence and Human Rights)
و توسط نمایندگان ۲۰ کشور عضو این دو نهاد بین المللی تدارک و اجرای یک کارزار جهانی ۱۶ روزه برای مقابله با خشونت را به صورت سالیانه اعلام نمود.
این کارزار طرح مسایل مربوط به زنان بویژه خشونت و حقوق بشر زنان را از ۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر مورد توجه قرار می دهد. این دوره زمانی سالگرد چهار رخداد اجتماعی و تاریخی مهم را در بردارد:
ــ ۲۵ نوامبر، روز جهانی حذف خشونت از زنان
ــ ۱ دسامبر، روز جهانی ایدز (World AIDS Day)
ــ ۶ دسامبر، کشتار مونتریال در سال ۱۹۸۶( کشته شدن۱۴ دانشجوی زن رشته مهندسی به جرم فمینیست بودن در صحن دانشگاه ) Montreal Ecole Polytechniqu)
ــ ۱۰ دسامبر، روز جهانی حقوق بشر
اگر چه در ابتدا، تنها ۲۳ زن به نمایندگی از ۲۰ کشور جهان آغاز کننده این حرکت بودند، اما با کوشش بی وقفه زنان و از طریق سازمانها و ارگانهای مربوطه در طول ده سال اخیر، نهضت یکپارچه و نیرومندی به وجود آمده است که امروز در بسیاری از مناطق، کشورها و شهرهای دنیا ۱۶ روز فعالیت گسترده در جهت افزودن آگاهی عمومی نسبت به مسئله خشونت و حمایت از قربانیان خشونت را دامن می زند و فریاد رسائی را برای متوقف نمودن خشونت علیه زنان سر می دهد.

شیدا بامداد

منبع : زندگی