بودجه سال ۱۳۸۴ و محورهای اصلی آن

بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۳ با تغییرات زیادی روبرو بود. ازنیمه دوم سال ۱۳۸۲فعالیتهای لازم برای تفكیك سه شركت زیر ساخت ، ارتباطات داده و ارتباطات سیار از شركت مخابرات ایران آغاز شد و در شهریور ماه سال۱۳۸۳ اساسنامه سه شركت ،پس از بررسی در مجلس شورای اسلامی ابلاغ شد . اساسنامه شركت مخابرات ایران نیز به عنوان شركت مادر تخصصی برای بررسی به مجلس تقدیم شد و پس از بررسی های لازم در سال ۱۳۸۳ به تصویب رسید و به این شركت ابلاغ شد. همان گونه كه اشاره شد ، فرآیند فوق در سال ۱۳۸۲ آغاز شده بود ازاین رو با این تصور كه روند بررسی و تصویب اساسنامه شركت ها به این میزان طولانی نخواهد شد و در سال ۱۳۸۲ به تایید رسیده و ابلاغ خواهد شد، بودجه سال ۱۳۸۳ شركت ها به طور مجزا بررسی ، تدوین و به تصویب رسید.
همان گونه كه در تدوین بودجه هر سال اهداف مشخصی در نظر گرفته می شود، در بودجه سال ۱۳۸۳ نیز، اهدافی از جمله، توسعه شبكه های پستی و مخابراتی كشور و بهبود ضریب دسترسی مردم به خدمات پایه در این دو بخش مدنظر قرار گرفته بود. ضمن آن كه برای توسعه و بهبود كیفیت خدمات پستی و مخابراتی اصلاحاتی از جمله ایجاد سازمان های جدیدی همچون سازمان تنظیم مقررات ، سازمان فضایی و فعالیت در زمینه آزادسازی و خصوصی سازی در ساختار بخش پیش بینی شده بود. در این رابطه فعالیت هایی نیز در جهت شكل گیری و توسعه دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT ) در روستاها آغاز شده كه ادامه این فرآیند جزء اهداف اساسی برنامه چهارم و بودجه سال۱۳۸۴ شركت های مخابراتی و پستی است.
از جمله اهداف اصلی دیگر ،در سال ۱۳۸۳ ، با توجه به سیاست هایی همچون آزادسازی و خصوصی سازی طراحی و گسترش شبكه زیر ساخت كشور برای تسهیل شرایط ورود و فعالیت شركت های مخابراتی غیر دولتی بود.
اهداف كمی دیگر ی كه در بخش مخابرات می توان به آن اشاره كرد، تعداد تلفن های مشغول بكار است؛ تعداد تلفن ثابت مشغول به كار در پایان سال ۱۳۸۲، ۱۵۳۴۰۸۰۵ شماره با ضریب نفوذ ۲۳.۰۶درصد بود كه در پایان سال ۱۳۸۳ پیش بینی می شد به ۱۸۷۰۲۸۲۲شماره با ضریب نفوذ ۲۷.۶۴درصد برسد اما در پایان سال ۱۷۷۸۸۷۶۵ شماره با ضریب نفوذ ۲۶.۳ درصد محقق گردید و این پیش بینی برای سال ۱۳۸۴ دستیابی به ۲۰۷۸۸۷۶۵ شماره تلفن ثابت مشغول به كار با ضریب نفوذ ۳۰.۹ در صد است.
تلفن سیار مشغول به كار در پایان سال۱۳۸۲ ،۳۴۴۹۸۷۶ شماره بود كه برای سال ۱۳۸۳ ،۵۱۴۹۹۸۴ شماره با ضریب نفوذ ۷.۶۱ درصد پیش بینی شده بود اما در مجموع تا پایان سال ۱۳۸۳ ، ۵۰۷۵۶۷۸ شماره با ضریب نفوذ ۷.۵ درصد تحقق یافت. برای سال ۱۳۸۴ نیز پیش بینی می شود تعداد ۳۳۰۰۰۰۰ شماره با ضریب نفوذ ۱۴.۴ درصد مشغول به كار شود.
علاوه بر اهداف فوق ، برای فراهم آوردن شرایط رقابتی بین بخش های مخابراتی غیر دولتی طرح تنظیم مقررات مورد تاكید قرار گرفت و به منظور تدوین ضوابط و مقررات فعالیت های بخش غیر دولتی و دولتی، سازمان تنظیم مقررات رادیویی ایجاد شد.
در تدوین بودجه سال ۱۳۸۴ آنچه بیش تر مورد نظر قرار گرفت ، ثبات تعرفه ها در سال ۱۳۸۴، توسعه شبكه های ICTو ارتقاء كیفیت خدمات بخش ، شروع رسمی فعالیت شركت های مادر تخصصی و استقلال بودجه ای شركت های زیر مجموعه ، صدور مجوزهای مربوط به فعالیت بخش ها ی غیر دولتی ، كوچك سازی بخش دولتی و استفاده از بخش غیر دولتی برای انجام امور ، فراهم آوری شرایط لازم برای حضور در بازار بورس و حركت به سمت آزاد سازی در بخش و شفاف سازی روابط میان شركت ها برای حضور رقابتی شركت های دولتی و عیر دولتی ، است.
بودجه سال ۱۳۸۴ با شرایط فوق و بر اساس اهداف ذیل طراحی شد؛
۱- دایری تلفن ثابت به میزان ۳ میلیون شماره
۲- دایری تلفن همراه به میزان ۳.۳میلیون شماره
۳- افزایش ضریب نفوذ تلفن ثابت به ۳۲ و همراه به ۱۱ درصد
۴- دایری ۱۸۵ درگاه پر سرعت ارتباطات داده و افزایش تعداد حدود یك میلیون كاربر جدید
۵- راه اندازی ۲هزار دفتر ICTروستایی و ۳۴۲ دفتر ICTشهری به منظور ارائه خدمات پستی ، مخابراتی و پست بانكی توسط بخش خصوصی و تعاونی
۶- بهبود رتبه كشور در بخش ICTدر سطح منطقه و بین الملل از ۷۵ به ۶۵
از جمله محورهای اصلی كه در بودجه سال ۱۳۸۴ همچون بودجه سال ۱۳۸۳ وجود دارد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱- ایجاد شرایط لازم از جمله تدوین و به روز رسانی قوانین و مقررات آزادسازی و خصوصی سازی
۲- توسعه بخش و ارائه خدمات پایه در سطح كشور
۳- كاهش زمان انتظار دریافت خدمات و بهبود كیفیت آنها
۴- تعیین و تنظیم ضوابط و تعرفه های اتصال متقابل
۵- آغاز به كار كمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ، سازمان تنظیم فضایی و شورای عالی فناوری اطلاعات با مسئولیت ریاست جمهوری
۶- ایجاد و گسترش دفاتر ICT شهری و روستایی در سراسر كشور برای ارائه خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات و سایر خدمات دولت توسط بخش غیر دولتی به عنوان گیشه دولت در مجموع با توجه به شرایط ، اهداف و محورهای فوق و پس از طی یك فرآیند طولانی لایحه بودجه سال ۱۳۸۴ تدوین شد. در سال ۱۳۸۳ با توجه به این كه شركت ها در ابتدای مسیر تفكیك شدن از یكدیگر قرار داشتند هیچ فرآیند مشخص و شفافی كه نحوه تعامل بین شركت ها را مشخص كند و روابط فی مابین آنها را تعیین نماید وجود نداشت ، لذا بر اساس تجارب سال های گذشته و بررسی های تقریبا كارشناسی این روابط به صورت آزمون و خطا تعریف شد و صحیح یا غلط بودن آن منوط به اجرایی شدن بودجه سال ۱۳۸۳ گردید.
در مجموع بودجه سال ۱۳۸۴ به صورت زیر تدوین شد و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
درآمدهای سال ۱۳۸۴بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات معادل ۳۱۸۲۲ میلیارد ریال برآورد شده كه نسبت به درآمدهای سال ۱۳۸۳ ،۳۰۳۲۶ میلیارد ریال، حدود ۵ درصد رشد نشان می دهد كه دلیل عمده آن رشد منفی درآمدهای شركتهای مخابرات ایران ، ارتباطات داده و زیر ساخت است. در سال ۱۳۸۳با توجه به این كه بودجه شركت های مخابراتی به دلیل تعریف نشده بودن روابط ، چندان واقعی مشخص نشده بود ، پس از گذشت یك سال سعی شد روابط دقیق تر و كارشناسی تر تعریف شود و مشكلاتی كه شركت ها طی سال ۱۳۸۳ با آن روبرو شدند در بودجه سال ۱۳۸۴ حتی المكان مرتفع شود لذا درآمدها و هزینه ها واقعی تر دیده شده است.
هزینه های بخش در مقایسه با سال ۱۳۸۳ از رشد ۱۸ درصدی برخوردار است و از رقم ۱۹۷۰۹ میلیارد ریال به ۲۳۱۷۲ میلیارد ریال رسیده است كه با توجه به رشد و توسعه بخش و استفاده از فناوری های جدید و تورم موجود منطقی به نظر می رسد. اما سود بخش در سال ۱۳۸۴ در مقایسه با سال ۱۳۸۳ حدود ۷درصد كاهش یافته كه یكی از دلایل آن رشد بالاتر هزینه ها نسبت به درآمد و نامتناسب بودن رشد این دو بوده است اما یكی از موارد دیگری كه می توان در این خصوص به آن اشاره كرد بحث تعریف نشده بودن روابط شركت ها و نداشتن مبنای مشخصی برای بودجه ریزی شركت های جدید در سال ۱۳۸۳ است.

مهنازرنجبر

منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات