طرحی برای خانه دار شدن

بالاخره طرح جامع مسكن با هدف پاسخگویی به مهم ترین نیازهای بخش مسكن با جهت گیری تامین مسكن گروه های كم درآمد و نیز تدوین سیاست های بلندمدت این بخش پس از حدود ۳ سال بررسی و مطالعه در قالب طرحهای پژوهشی اواخر هفته آینده به هیات وزیران ارائه می شود. هدف از تدوین این طرح پاسخ دادن به تمامی پرسش ها و انتظارات اساسی مسكن اقشار كم درآمد، مقاوم سازی ساختمان ها و بهسازی مناطق شهری و حاشیه نشینی طی چشم انداز ۱۰ ساله است.براساس جمع بندی های انجام گرفته در طرح جامع مسكن ، از میان دهكهای یك تا ۴ درآمدی كشور (زیر ۲۰۰ هزار تومان) حداقل ۵۰۰ درصد از كل خانوارها فاقد مسكن ملكی هستند.
همچنین از میان دهك های درآمدی ۸ تا ۱۰ (زیر ۴۰۰ هزار تومان) هم ۱۵درصد نیازمند مسكن ملكی هستند. براساس جمع بندی های صورت گرفته در قالب این طرح طی سال گذشته كل خانوارهای شهری ۱۱ میلیون خانوار تعیین شده است كه در این میان با وجود داشتن ۹/۹ میلیون واحد مسكونی شهری تنها ۷۰درصد كل خانوارها مالك مسكن بوده اند و ۳۰درصد كل خانوارها فاقد مسكن ملكی شناخته شده اند.
این در حالی است كه به طور متوسط سالانه ۵۰۰ هزار خانوار نیز به خانوارهای شهری افزوده می شود.
●اعطای وام كم بهره
براساس این طرح مقرر شده است كه وام كم بهره برای خرید مسكن كوچك به خانوارهای كم درآمد به میزان سالانه ۵۰ هزار فقره طی ۲ برنامه ۵ ساله و به مدت ۱۰ سال پرداخت شود. اعتبار مورد نیاز از محل وجوه اداره شده تامین خواهد شد و در ۱۰ سال ۵۰ هزار میلیارد ریال با متوسط سالانه ۵ هزار میلیارد ریال پرداخت خواهد گردید. این تسهیلات با هدف خرید مسكن كوچك به كارگران بخش خصوصی و عمومی، شاغل و بازنشسته، تحت پوشش صندوق های تامین اجتماعی، استخدام كشوری و لشكری و صندوق های خاص فاقد مسكن ملكی اعطا می شود.
●مسكن اجاره ای
همچنین در قالب این طرح قرار است سالانه ۵۰ هزار واحد مسكونی اجاره ای توسط بخش خصوصی بر روی زمین های دولتی با شرایط تخفیف، تقسیط یا اجاره با بهره گیری از وام های كم بهره طی ۲ برنامه ۵ ساله و ۱۰ ساله از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ واگذار گردد كه رقم قطعی این وام ها پس از تصویب نهایی طرح اعلام خواهد گردید. اعتبار این بخش از طرح نیز از وجوه اداره شده در ۱۰ سال ۶۰ هزار میلیارد ریال و سالانه متوسط ۶ هزار میلیارد ریال تامین خواهد شد كه نتیجه آن كاهش نرخ رشد اجاره بها خواهد بود.
●احداث ۵۰ هزار واحد مسكونی كوچك
طبق برنامه چهارم این طرح، پرداخت وام كم بهره برای ساخت ۵۰ هزار واحد مسكونی كوچك در هر سال در شهرهای كوچك معادل ۶درصد و در شهرهای متوسط برابر با ۴درصد یارانه تسهیلات مسكن طی ۲برنامه ۵ ساله در نظر گرفته شده است كه تسهیلات آن نیز سالانه به صورت ۶ هزار میلیارد ریال از محل وجوه اداره شده تامین می شود كه این امر خود موجب كاهش نرخ رشد قیمت واحدهای مسكونی كوچك خواهد شد.
●واگذاری حق بهره برداری از زمین
براساس برنامه پنجم طرح جامع مسكن نیز مقرر شده است كه حق بهره برداری از زمین برای ساخت ۲۰هزار واحد مسكونی در سال جهت ساخت مسكن كوچك در شهرهای كوچك و متوسط به خانوارهای فاقد مسكن ملكی و دهك های درآمدی ۳ و ۴ و ۵ و تحت پوشش بیمه های تامین اجتماعی و بازنشستگی كل كشور اختصاص یابد.
هزینه تملك، ۷ هزار میلیارد ریال در ۱۰ سال به طور متوسط ۷۰۰ میلیارد ریال و ۲۸۰ میلیارد ریال هم از محل بودجه عمومی تعیین شده است.
در این میان طبق طرح ۲ این برنامه نیز واگذاری حق بهره برداری از زمین برای ساخت مسكن اجاره ای توسط تعاونی ها و كارفرمایان دولتی و غیردولتی در شهرهای بزرگ به خانوارهای دهك های درآمدی یك و ۲ با اولویت جوان بودن داده شده است كه اعتبار آن نیز ۱۶ هزار میلیارد ریال در ۱۰ سال به طور متوسط سالانه ۶/۱ هزار میلیارد ریال و ۶۴۰ میلیارد ریال از محل بودجه عمومی مقرر گردیده است. نتیجه این طرح بهبود شاخص دسترسی برای دهك های یك و ۲ كاهش هزینه مسكن در این دهك ها خواهد بود.
●تشكیل صندوق های اعتبار ملی و محلی
بخش دیگری از مفاد طرح جامع مسكن حكایت از تشكیل صندوق های اعتباری ملی و محلی برای تامین مسكن امن برای گروه های كم درآمد كه تحت پوشش بیمه های اجتماعی نیستند، دارد.
به این ترتیب كه زمان بندی تشكیل این صندوق ها طبق آئین نامه اجرایی تا پایان سال ۸۵ تعیین خواهد شد و محل تامین اعتبار مورد نیاز آن هم شامل ۱۰ هزار میلیارد ریال از محل بودجه عمومی، ۱۰ هزار میلیارد ریال از محل وجوه اداره شده و ۵۰ هزار میلیارد ریال از محل تسهیلات نظام بانكی (جمعا ۷۰ هزار میلیارد ریال) در ۱۰ سال خواهد بود. با این اقدام امكان ارائه وام به گروه های كم درآمدی كه تحت پوشش نظام بیمه ای نیستند، مهیا می شود.
●۳ میلیون واحد مسكونی كم دوام در شهرها
توجه به مقاوم سازی ساختمان های موجود در راستای نوسازی بافت های فرسوده كه البته تاكنون درست عملیاتی نشده هم یكی دیگر از مواردی است كه در طرح جامع مسكن به آن پرداخته شده است.
در همین زمینه محمد سعیدی كیا، وزیر مسكن گفته است كه برای احیای ۱۴ هزار هكتار بافت فرسوده در كشور ۱۳۰ هزار میلیارد تومان نیاز است كه سهم دولت در تامین این اعتبار ۲/۱۱ درصد است.
براساس اطلاعات به دست آمده حداقل ۳ میلیون واحد مسكونی ساخته شده از مصالح كم دوام با عمر بیش از ۴۰ سال در شهرها و ۲/۳ میلیون واحد در روستاها وجود دارد. این در حالیست كه ۷۶ درصد از پهنه كشور نیز در قسمت پرخطر زلزله قرار دارد. از این رو قرار است با اختصاص یك میلیارد ریال از بودجه عمومی ۳ ماه پس از تصویب نهایی طرح جامع مسكن در این زمینه اقداماتی انجام گیرد.
طی برنامه چهارم اجرای طرحهای مقاوم سازی نیز ۳۰۰ هزار فقره وام ۵۰ میلیون ریالی در سال اختصاص خواهد یافت. سالانه ۱۵ هزار میلیارد ریال نیز اعتبار باید از محل تسهیلات بانكی و وجوه اداره شده تامین گردد كه این امر نیازمند محاسبات فنی است كه در تدوین برنامه اجرایی انجام خواهد شد.
●نسبت وام مسكن به قیمت مسكن
در حقیقت دولت براساس طرح جامع مسكن تلاش كرده است كه در حد توان بتواند به نیاز اساسی اقشار جامعه پاسخ دهد به نحوی كه براساس یكی از مفاد این طرح، بهبود نظام مالی تامین مسكن هم مد نظر قرار گرفته است. طبق جمع بندی های صورت گرفته، نسبت وام مسكن به قیمت مسكن طی سال ۸۳ و ۸۴ در تهران ۲۵ تا ۳۵درصد، در شهرهای بزرگ ۳۵ تا ۴۲ درصد و در سایر شهرها ۵۰ تا ۷۰ درصد بوده است.
به عبارت دیگر نسبت بازپرداخت اقساط وام ۱۰ میلیون تومانی به كل هزینه خانوار برای دهك اول ۵/۱ برابر، دهك دوم ۸۰درصد، دهك سوم ۶۰درصد و دهك چهارم ۵۰درصد بوده است. در واقع خانوارهای دهك های یك تا ۴ درآمدی به طور كلی از ورود به چرخه سرمایه گذاری در بخش مسكن و وام گیری از نظام بانكی ناتوانند و دهك های ۵ و ۶ نیز از پرداخت اقساط وام های بیش از ۱۰ میلیون تومان ناتوانند.
●تصویب نهایی حل جدی تر مشكل مسكن
به هر حال با وجود آنكه دولت اقدامات اساسی برای رفع مشكل مسكن اقشار گوناگون برداشته است و با اجرایی شدن طرحهای انبوه سازی، افزایش سقف وام مسكن و اجاره به شرط تملیك درصدد حل معضل خانه دارشدن عموم برآمده، اما به نظر می رسد با تصویب و اجرایی شدن طرح جامع مسكن گامی اساسی تر در حل معضل این بخش برداشته شود.
البته ناگفته نماند كه براساس گفته وزیر مسكن و شهرسازی قرار بود این طرح اواخر سال گذشته به هیات وزیران ارائه شود كه ظاهرا به علت كار كارشناسی دقیق تر با اندكی تاخیر این اقدام هم اكنون صورت گرفته است. قرار است این طرح اواخر هفته آینده به هیات وزیران ارائه شود.

افروز پورهاشمی

منبع : روزنامه همشهری