جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آسم چیست؟


آسم چیست؟
آسم یک وضعیت تنفسی است که با دوره های انسداد جریان هوا در راههای تنفسی مشخص می شود . علائمی که بوسیله این انسداد به وجود می آید شامل سرفه ، خس خس سینه ، تنگی نفس می باشد . اگر چه مشکلات در دوره های خاصی وجود ندارد ولی یک بیماری مزمن محسوب می شود .
● چه کسی مبتلا به آسم می شود ؟
▪ آسم بیشتر تمایل دارد در فامیل اتفاق بیفتد . نقش وراثت در آسم بالغین کمتر مشخص است . در هر سنی ممکن است آسم ایجاد شود ولی بیشتر از نیمی از موارد در کودکان بین ٢ تا ١٧ سال ایجاد می شود . در نوجوانان ، پسرها ٢ برابر دخترها به آسم مبتلا می شوند ولی این تفاوت جنس در سنین بالاتر وجود ندارد .
● چه چیزهایی باعث آسم می شود ؟
▪ طیف گوناگونی از عوامل زمینه ساز می توانند دوره حاد آسم را ایجاد کنند . بیشترین عوامل زمینه ساز شامل آلرژن ها ، ورزش ، عفونت های تنفسی ویروسی و مواد محرک تنفسی و آسپیرین می باشند .
آلرژن ها موادی هستند که افراد حساس به آن دچار آلرژی یا حساسیت هستند . اینها منبع عمده مشکلات در کودکان و بالغین هستن . آلرژن های شایع شامل گرده های گیاهی ( از درخت ، دانه ها و علوفه ) شوره و ذرات ناشی از حیوانات هایت موجو در غبار خانگی ، سوسگ حمام ، قارچ و غذاهای خاصی هستند . وقتی یک فرد حساس با این آلرژن ها در معرض تماس باشد وقایع پیچیده ای در بدن باعث آزادشدن مواد شیمیایی خاصی (واسطه های شیمیایی ) می شوند این واسطه ها باعث شعله ور شدن آسم می گردند .
ورزش یک عامل زمینه ساز شایع در آسم است . در حقیقت آسم ورزشی می تواند باعث محدود شدن فعالیت جسمی در برخی اشخاص شود .بسیار اتفاق می افتد که علائم تنفسی تا زمانی که ورزش تکمیل نشود اتفاق نمی افتد.
عفونتهای ویروسی تنفسی یک دلیل عمده در دوره های حاد آسم است که مخصوصاً در ماههای زمستان اتفاق می افتد . خوشبختانه ، عفونتهای باکتریال (غیر از سینوزیت ) معمولاً باعث شعله ور شدن حمله آسم نمی شوند .
هوای سرد ، دود سیگار ، مواد شیمیایی صنعتی ، عطرها ، رنگ و دود گازوئیل مثالهایی از مواد محرک آسم هستند . آسپیرین و مواد حاوی آسپیرین می توانند حمله آسم را در افراد حساس آغاز کنند . علت دقیق این واکنش نامشخص است ولی وانش آلرژی در اثر افراد مبتلا اتفاق نمی افتد هوای ١٠ تا ٢٠ درصد از بیماران بالغ مبتلا به آسم کاهش چشمگیری در عملرد ریوی بعد از مصرف آسپیرین نشان می دهند . درصد از ضد التهابی غیر استروئیدی ه از نظر شیمیایی تشابهی با آسپیرین ندارند می توانند واکنش های مشابهی نشان بدهند . به عنوان یک قاعده کلی حمله آسم را آغازکنند . ضد التهابی غیر استروئیدی که از نظر شیمیایی تشابهی با آسپیرین ندارند مواد غذایی و داروها به کار می روند . برخی موارد روند ایجاد به صورت آسیب تنفسی است . مواد غذایی و داروها به کار می روند .
● حین حملات آسم چه اتفاقی می افتد ؟
راههای تنفسی فرد مبتلا به آسم دچار انقباض است . این باریک شدن در اثر واکنش به عوامل محرک خاصی است . چون افراد سالم به این محرک ها پاسخ نمی دهند ، ریه های فرد بیش فعال (Hyperactive) خوانده می شوند . حین یک حمله اسم عضلات صاف مجرای تنفسی منقبض شده و باعث تنگی راه هوایی می شوند . التهاب نیز در سطح راه هوایی اتفاق می افتد و باعث تورم و کاهش بیشتر راه هوایی می شود . بعلاوه غدد مخاطی موجود در راههای هوایی شروع به ترشح مخاط فراوان به داخل مجرا می کنند که آن را تنگ تر می کند . نتیجه اینها سخت شدن تنفس مخصوصاً بازدم می باشد . هوا در اثر این اتفاق در راههای تنفسی محبوس می شود و باعث کاهش اکسیژن رسانی به بدن می شود .
● هرحمله آسم چقدر طول می کشد ؟
طول مدت بسته به شدت حمله فرق دارد . دوره های خفیف ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد . حمله های شدید می تواند روزها تا هفته ها به طول بینجامد . علائم خفیف ممکن است خود به خود برطرف شود یا نیاز به دارو داشته باشد . دوره های شدیدتر را می توان با دارو درمان کرد یا نیاز به بستری داشته باشند .
● طی هر حمله چه اقداماتی باید انجام شود ؟
▪ همیشه آموزش های پزشک متخصص خود را در زمینه آلرژی دنبال کنید . از ایشان برنامه مکتوبی در مورد درمان روزانه و توصیه های خاص حین حمله درخواست کنید . به طور کلی ، مهم است که ارامش خود را حفظ کنید و داروهای تجویز شده را مصرف کنید . گشاده کننده مجاری هوایی بیشترین دارویی است که در حملات آسم مصرف می شود . این داروها باعث شل شدن عضلات اطراف راههای هوایی می شوند و باعث گشاد شدن مجاری می گردند . گشادکننده های راههای هوایی ممکن است استنشاقی ، خوراکی یا تزریقی باشند .
● چرا فعالیت بدنی باعث شروع حمله آسم می شود؟
▪ حین ورزش های هوازی ، تنفس سریع دهانی انجام می شود . در نتیجه هوایی که به مجاری تنفسی می رسد به علت عدم عبور از راه بینی گرم و مرطوب نشده است . هوای سرد و خش می تواند باعث شروع حمله آسم شود . علائم آسم طی هوای دقیقه پس از ورزش های هوازی در بدترین وضعیت خود می باشند . بیش از ٧٠% از کل افراد آسمی درجاتی از آسم ناشی از ورزش را تجربه می کنند
● آیا افراد مبتلا به آسم باید از ورزش و تربیت بدنی پرهیز کنند ؟
▪ با انجام اقدامات پیشگیرانه ، افراد مبتلا به آسم باید بتوانند در هر ورزشی حتی در سطح ممتاز شرکت کنند . اگر چه تمام ورزش ها به صورت یکسال تحمل نمی شوند .به طور کلی ورزش و تمریناتی که باعث دویدن های طولانی شود بیشتر ازموارد غیر هوازی باعث حمله آسم می شوند . شنا یکی از بهترین ورزش ها برای این افراد است . در بیشتر موارد آسم ناشی از ورزش را تا حدی که بتوان در هر ورزشی شرکت کرد می توان کنترل کرد . بسیاری از ورزشکاران المپیک که شامل برندگان مدال طلا نیز هستند مبتلا به آسم بوده اند.
● تفاوت بین آسم و آلرژی چیست ؟
▪ آسم انسداد قابل بازگشت راههای هوایی است . آلرژی یکی از عواملی است که می تواند حمله آسم را آغاز کند . تمام بیماران مبتلا به اسم دچار آلرژی نیستند و افراد بسیاری هستند که دچار آلرژی هستند ولی مبتلا به آسم نیستند .
● آیا درمانی برای آسم وجود دارد ؟
▪ اگرچه قابل درمان است ولی راه علاج قطعی برای آسم تا کنون در دسترس نبوده است . درمان پیشگیرانه می تواند مشکلاتی را که یک فرد مبتلا به آسم با آن مواجه است را کاهش دهد . دانشمندان در جهان به دنبال راه علاج خاص آن مشغول تحقیق هستند .
● بهترین درمان چیست ؟
▪ پیشگیری از علائم عموماً بهترین درمان است . برای یک بیمار مبتلا به آسم مهم است که بداند چه موقعیتهایی باعث شروع علائم می شوند و از آنها تا جائی که امکان پذیر است پرهیز کند . هنگامی که پرهیز و دوری از آنها غیر ممکن است ، درمان پیشگیرانه مفید واقع خواهد شد انواع مختلف درمان های پیشگیرانه موجود است .
دارو درمانی قبل از مواجهه با محیطی که حمله آسم را تحریک می کند و انجام ورزش تجویز می شود . اگر آسم مکرر اتفاق بیفتد و یا غیر قابل پیش بینی باشد ، پزشک ممکن است برای شما به صورت روزمره داروهایی را تجویز کند . داروهایی که برای این منظور استفاده می شوند شامل استروئیدهای استنشاقی آنتی لوکرترین ها ، کرمولین و داروهای مشابه آن ، بتا آگونیست ها ی خوراکی یا استنشاقی (که برخی از آنها طولانی اثر هستند ) تئوفیلین طولانی اثر و یا استروئید خوراکی می باشند . برای بیماران آلرژیک ، ایمونوتراپی (ایمنی درمانی ) می تواند در مواردی که پرهیز از آلرژن (ماده حساسیت زا ) مقدور نیست تجویز شود .
ایمونوتراپی تحمل بیمار را نسبت به الرژن ها افزایش می دهد و در کنترل التهاب موجود در آسم مزمن کمک می کند.
● آیا آسم یک اختلال روان شناسی است ؟
▪ خیر ، ولی احساسات و عواطف می تواند به وخامت آسم منتهی شود . اختلال هراس می تواند از آرامش بیمار جلوگیری کند که برای یک دوره حمله حاد ضروری است . همچنین دانشمندان دریافتند که عواطف قوی می تواند منجر به انقباض راههای هوایی شود که حمله حاد را تشدید می کند .
● آسم می تواند به مشکلات عاطفی منجر شود؟
▪ افسردگی زمانی که بیمار نتواند در فعالیتهای روزمره طبیعی شرکت داشته باشد اتفاق می افتد . آسم علت اصلی غیبت از مدرسه و کار است که می توانند در رسیدن بیمار به سلامت روانی ، تحصیلی و اقتصادی اثر گذار باشند . در نهایت ، باید بخاطر داشت که آسم می تواند مشکل عمده عاطفی و اقتصادی برای کل خانواده بر جا بگذارد .
● آیا کودکان می توانند برای همیشه از آسم خلاص شوند ؟
▪ این نظر که آسم برای همیشه در فرد از بین برود بیشتر به افسانه می ماند . در حقیقت برخی افراد ممکن است به نقطه ای برسند که دیگر حملات آسم را همانند اوائل کار نداشته باشند ولی آزمایش های دقیق و پیچیده نشان داده است که این افراد همچنان در معرض خطر ابتلای به آسم در سنین بالاتر هستند .
● آیا آسم تهدید کننده زندگی است ؟
▪ عموماً این طور نیست ولی درموارد شدید آسم می تواند مرگبار باشد . مرگ و میر بیشتر در بالغین اتفاق می افتد . بیش از ٨٠% از ٣٨٨٠مرگی که درسال ١٩٨٥ در افراد مبتلا به آسم دیده شد بالای ٤٥ سال بوده است . اگر چه ، عموماً می توان راه هوایی را باز نمود و حمله را با داروها تحت کنترل در آورد . دریک حمله حاد آسم ، ممکن است مجاری هوایی به طور کامل بسته شوند به طوری که منجر به نارسائی تنفسی گردد این یک وضعیت اورژانس پزشکی است و نیاز به توجه فوری دارد . برای مبتلایان به اسم فراگیری تشخیص دوره های حاد و پیشگیری از آنها دارای اهمیت بالایی است.
برخی پزشکان افزایش زیاد مرگ ناشی از آسم را به خاطر اعتماد بالا به داروهایی می دانند که برای بازگردن مجاری هوایی بسته استفاده می شوند .
اگر چه به نظر می رسد که بیشتر مرگ و میر ، ناشی از تاخیر در انجام درمان در مراحل حاد حمله می باشد .
● رهنمودهایی برای بیماران و والدین کودکان مبتلا به آسم
▪ باهمه تذکرات داده شده ، تا می توانید در مورد آسم به دانستنی هایتان اضافه کنید .
▪ بیاموزید که چه چیزهایی باعث شروع علائم اسم در شما یا کودکتان می شود به بهترین نحوی از آن پیشگیری کنید .
▪ علامت های قریب الوقوع بودن یک دوره آسم و شدت آن را بیاموزید.
▪ پیشگیری های لازم را انجام دهید تاخود و فرزندتان کمترین مشکل را با علائم بیماری داشته باشید .
▪ درمانهای قابل انجام توسط خودتان را یاد بگیرید و آنها را به اقتضای سن کودک به آنها نیز بیاموزید.
● خلاصه :
▪ اگرچه درمان قطعی برای آسم وجود ندارد . درمانهای بسیار خوبی برای کنترل علائم آسم در دسترس هستند . ما هرسال درمورد آسم مطالب جدیدتری می آموزیم و داروهای موثر تر و مطمئن تری را مشاهده می کنیم . در نتیجه ، بیشتر مبتلایان به آسم زندگی طبیعی و خلاقی را دارند .تحقیقات ادامه دارد و دورنمای آن روشن است . برای کسب اطلاع بیشتر در مورد آسم می توانید با پزشکان متخصص آلرژی تماس بگیرید.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت


همچنین مشاهده کنید