سرطان سینه و مشاوره ژنتیک

● ۹۹ درصد مبتلایان به سرطان سینه درمان می‌شوند
سرطان سینه یکی از درمان پذیرترین سرطان‌هاست که اغلب ۹۹ درصد مبتلایان آن درمان می‌شوند. این نوع سرطان مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر چنانچه به موقع تشخیص داده شود، به دلیل وجود درمان‌های متداول جزو سرطان‌های درمان‌پذیر محسوب می‌شود.
امروزه درمان‌های متعددی که برای سرطان در جهان شناخت شده، میزان خطر و مرگ و میر را در مبتلایان به نحو چشمگیری کاهش داده است اما متاسفانه نکته قابل تامل این است که در کشور ما به دلیل عدم آگاهی افراد تنها حدود ۳۰ درصد از سرطان‌های سینه در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شوند و بدیهی است که تشخیص این بیماری در مراحل پیشرفته سیر درمان را کند و در برخی مواقع غیرممکن می‌سازد.
۳ تا ۵ درصد مبتلایان به سرطان سینه در معرض ابتلا به انواع دیگر سرطان‌ها هستند و بطور کلی مبتلایان به سرطان سینه باید حتما تحت مشاوره ژنتیک سرطان قرار گیرند در این صورت کسانی که احتمال ریسک در آنان زیاد است، مشخص خواهند شد و تحت آزمایشاتی متفاوت از سایرین قرار می‌گیرند. با این روش حتی می‌توان سایر اعضای خانواده را که در ریسک بالای ابتلا قرار دارند، به دقت تشخیص داد.
نکته دیگر این است که مبتلایان به سرطان سینه اصولا در معرض ابتلا به سرطان‌های تخمدان، لوله‌های فالوپ یا سینه مقابل هستند نه دیگر سرطان‌ها و همین احتمال در کسانی وجود دارد که سرطان آنها از نوع ژنتیکی است بنابراین تشخیص زودرس و انجام آزمایشات ژنتیکی کمک می‌کند تا افراد وضعیت خود را از این حیث مشخص کنند.
● چهار گروه از افراد باید تحت مشاوره‌های ژنتیک و سرطان قرار گیرند :
▪ گروه اول کسانی هستند که در سنین زیر ۴۰ سالگی به سرطان سینه مبتلا شده‌اند.
▪ گروه دوم کسانی که در خانواده آنها شخص یا اشخاص دیگری به این سرطان مبتلا شده باشند.
▪ در گروه سوم چنانچه در خانواده‌ای یک مرد مبتلا به سرطان سینه وجود داشته باشد که اگرچه این مورد نادر است اما در این صورت سایر اعضای خانواده باید تحت مشاوره ژنتیک قرار گیرند.
▪ گروه چهارم کسانی که همزمان به سرطان سینه و تخمدان مبتلا شده‌اند. وی می‌افزاید: این چهار گروه همان ۳ تا ۵ درصد افراد دارای ریسک را تشکیل می‌دهند که این افراد هم چنانچه مراجعه دائم و زود هنگام به متخصصان ژنتیک سرطان داشته باشند، با روش‌های کاهش ریسک می‌توان خطر ابتلا به بیماری را در آنان کاهش داد.
چنانچه شخصی در سنین بالای ۴۰ یا ۵۰ سالگی مبتلا به سرطان سینه شده باشد بدون آنکه در خانواده‌اش سابقه این بیماری وجود داشته باشد، احتمال ژنتیکی بودن بیماری این فرد تنها یک درصد است اما مراجعات این گروه از مبتلایان به پزشک متخصص نیز نباید قطع شود چون اغلب پس از جراحی روش‌های دارودرمانی نیز به طور دوره‌ای برای این اشخاص تجویز خواهد شد و بیمار ملزم به اجرای آنهاست.
به طور قطع ۹۹ درصد مبتلایان به سرطان سینه در صورت مراجعه در مراحل اولیه به خوبی درمان می‌شوند. امروزه با روش‌های تشخیص زودرس و شیوه‌های پیشگیرانه از جمله استفاده از ماموگرافی، سونوگرافی و در مواردی نیز (MRI) در بیماران می‌توان میزان ریسک را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش داد.
طبق بررسی‌های انجام شده در سال ۱۳۸۲ بالغ بر ۳۹۴۶ مورد سرطان سینه در کشور گزارش شد که این میزان یک چهارم آمار مبتلایان در کشورهای پیشرفته را تشکیل می‌دهد.
در برخی از خانواده‌ها به طور ژنتیکی ژنی به نام (BRCA۱) وجود دارد که این ژن بیش از دیگران آنها را مستعد ابتلا به سرطان رحم، روده، سینه و ریه می‌کند. بنابراین افرادی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه هستند باید تحت آزمایشات غربالگری قرار بگیرند و چنانچه وجود این ژن در آنها مثبت بود هر ۶ ماه یکبار تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرند تا در صورتی که کوچکترین علائمی از ابتلا به سرطان‌های مذکور در آنها پدیدار شد در مراحل اولیه با جراحی بتوان آن را ریشه‌کن کرد.
دارندگان این ژن به هیچ‌وجه نباید نگران ابتلا به انواع سرطان‌ها باشند و چنانچه افراد تحت نظر مستمر پزشک متخصص خود باشند به راحتی می‌توانند بیماری را در صورت تشخیص به موقع کنترل و درمان کنند.
به طور کلی یک عامل مشترک در بروز سرطان سینه و رحم نقش دارد بنابراین مبتلایان به هریک از این سرطانها باید دائما تحت معاینات پزشکی باشند.البته همه زنانی که قبلا به سرطان سینه مبتلا بوده و درمان شده‌اند در معرض خطر ابتلا به سایر سرطانها نیستند بلکه کسانی باید تحت مراقبت قرار گیرند که ژن BRCA۱ در بدن آنها وجود داشته باشد به همین دلیل است که امروزه متخصصان وجود این ژن را در بدن کسانی که مبتلا به انواع سرطان‌ها می‌شوند بررسی می‌کنند.
خوشبختانه سرطان سینه امروزه به راحتی قابل درمان است و مانند بسیاری از سرطانها در صورت تشخیص در مراحل اولیه از طریق روشهای جراحی و...
کنترل و درمان می‌شود بنابراین هیچ جای نگرانی برای مبتلایان به این نوع سرطان و حتی سرطانهای رحم، ریه، معده و..
● چه در کسانی که دارنده ژن BRCA۱ هستند و چه کسانی که این ژن در بدن آنها دیده نشده است وجود ندارد.
▪ در ایران هنوز مراجعه افراد با ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه به متخصص ژنتیک جدی گرفته نشده است
▪ تنها ۳ تا ۵ درصد مبتلایان به سرطان سینه در معرض ابتلا به انواع دیگر سرطان‌ها هستند

نویسنده : دکتر «عباس نوروزی‌نیا» متخصص ژنتیک سرطان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت‌مدرس

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت