همه پیشگو شدند

جام جهانی فوتبال آمد و رفت و جام های بعدی هم از پی خواهند آمد. تیم ملی ایران هم ممكن است در همه آنها و یا برخی از آنها شانس حضور یابد، اما شاید مهمتر این باشد كه سیاستگذاران و تصمیم گیران، این پدیده قرن را كه همه مردم جهان را تحت تأثیر خود قرار داد، با تدابیر واقع گرایانه تر و برای بهبود وضع حاضر با اهداف مشخص تر طراحی و دنبال كنند.
انتقادپذیری و منطقی شدن درباره تصویردهی از وضعیت موجود، خود بزرگترین عامل است كه ما را به مسیری سوق خواهد داد كه در حوزه منافع ملی بهتر عمل كنیم و به اندازه توان و تلاشمان سهم بگیریم!
اما از آغازین دوره بازی های جام جهانی یعنی سال۱۹۳۰در اروگوئه با قهرمانی تیم ملی اروگوئه تا جام هجدهم در آلمان با قهرمانی ایتالیا، تاریخ وقایع بسیاری را حول این پدیده قرن به ثبت رسانده است و در جام اخیر هم مردم دنیا در حیرت، موازنه جدید رقابت های بزرگان فوتبال را به تماشا نشستند تا از فوتبال و شرایط و دقایق حساس آن درس زندگی بگیرند. مردم جهان در وداع با جام جهانی هجدهم برخی در غرور، برخی در حیرت، برخی در حسرت و برخی در اندوه و بغض راهی زندگی روزمره خود شدند.
اما در ایران، شاید نبض شهر و ترافیك هم تحت تأثیر برنامه زمان بندی فوتبال تنظیم شد و فوتبال نشان داد این توان را دارد كه نظام مدیریتی همه بخش ها را تحت تأثیر خود قرار دهد. در كنار رویدادهای اصلی جام جهانی، حواشی جالبی هم اتفاق افتاد و شاید یكی از جذاب ترین آنها بازار پیش بینی نتایج رقابت ها بود. در این عرصه بسیاری از رسانه های جمعی و حتی تلویزیون برای نخستین بار دست به ابتكار عمل زد و وارد این گود شد تا به تعبیر مدیران آن، بازی ها با اطلاعات قبلی و مطالعه علمی مردم دنبال شود و در كنار لذت از تماشای فوتبال، سطح علمی مردم هم ارتقا یابد.
بسیاری از وسایل ارتباط جمعی از جمله رادیو و تلویزیون، مطبوعات، اینترنت و مخابراتی مثل تلفن همراه وارد میدان پیش بینی ها شدند و این موضوع تبدیل به حاشیه گرم و جذاب فوتبال شد.
بسیاری از بزرگان فوتبال و كارشناسان درباره نتایج بازی های جام، جملات بسیاری گفتند و شبكه های تلویزیونی و ماهواره ای و خبرگزاری های بزرگ دنیا تلاش كردند تا تصویری از آنچه كه هنوز اتفاق نیفتاده بود، ارائه دهند. هر چند بسیاری از این پیش بینی ها درست از آب درنیامد و برخی هم موجب حیرت همگان شد، اما سیر پیش بینی نتایج بازی ها تا پایان بازی ها متوقف نشد.
شاید در ایران هم نخستین كسی كه وارد گود پیش بینی ها شد رئیس سازمان تربیت بدنی بود كه برای ایران یك تساوی و دو برد را پیش بینی كرد، هر چند این پیش بینی خیلی دور از واقعیت موجود بود و فقط سطح توقع مردم را البته در آغاز بازی ها بالا برد، اما خیلی سریع مردم خود از نزدیك با جنس واقعیات فوتبال در جهان آشنا شدند.
●پیش بینی مارادونا
اسطوره فوتبال آرژانتین ،مارادونا، در مرحله نهایی و در مصاحبه ای با تلویزیون عربی ام.بی.سی گفته بود كه آلمانی ها با خوش شانسی و با استفاده از شرایط میزبانی به نیمه نهایی آمدند، اما در كمند ایتالیایی های بتونی گرفتار خواهند شد و البته پرتغال هم نبرد سختی با فرانسه خواهد داشت. مارادونا، فرانسه را تنها تیمی می دانست كه می تواند از پس ایتالیا برآید. او همچنین گفته است كه جام هجدهم كمتر شاهد خلاقیت های تكنیكی بازیكنان بود و تیم ها بر پایه قدرت بدنی و تفكرات مربیان پا به میدان گذاشتند.
مارادونا درباره حذف برزیل گفته كه این موضوع شگفتی نبود و برزیل اقتدار لازم را برای قهرمانی نداشت. این تیم بیشتر به ستارگان خود دلبسته بود. به هر حال پیش بینی آخر مارادونا درست از آب درنیامد و ایتالیا جام را به دست گرفت هر چند فرانسه شگفتی ساز بود.
●قاره سیاه و فوتبال
در قاره آفریقا هم میلیون ها نفر بازی های جام هجدهم را دنبال كردند و برای چند روز هم كه شده ناراحتی ها و مشكلات اقتصادی خود را از یاد بردند.
در سال ۱۹۷۷ پله، ستاره فوتبال برزیل پیش بینی كرده بود كه تا پایان قرن بیستم، یك تیم آفریقایی به قهرمانی جهان دست خواهد یافت، اما پیش بینی او در جام هجدهم هم محقق نشد. سنگال در سال ۲۰۰۲ تیم فرانسه را شكست داد و تا مرحله یك چهارم نهایی رفت و در سال ۲۰۰۶ هم تیم غنا در مرحله یك هشتم نهایی در بازی با برزیل جا ماند. باید دید كه پیش بینی پله در سال ۲۰۱۰ محقق می شود یا خیر! باید منتظر بمانیم.
●آسیایی ها و جام هجدهم
چهار تیم صعود كننده آسیایی به جام جهانی یعنی عربستان، ایران، كره جنوبی و ژاپن همگی در مرحله مقدماتی از بازی ها حذف شدند و فیفا قرار است كه درباره دلایل عدم راهیابی این تیم ها به مراحل بالاتر در جام هجدهم، بررسی و ارزیابی كند.
جالب است اشاره شود سایت گوگل كه پیش بینی مسابقات تیم های حاضر در جام هجدهم را در راس كارهای خود داشت در یك پیش بینی گفته بود كه تیم های ایران و مكزیك از گروه دی صعود خواهند كرد كه نتایج آن متاسفانه چنین نشد.
برخی این پیش بینی را شبیه یك شوخی گوگلی تعبیر كردند!
●این بار كامپیوترها غلط پیش بینی كردند
هیچ كس تصور نمی كرد كه در جام جهانی ۲۰۰۲ كه فرانسه مدافع قهرمانی بود در دیدار افتتاحیه خود مقابل سنگال یك تیم تازه وارد آفریقایی با نتیجه یك بر صفر شكست بخورد، اما كامپیوترها آن را پیش بینی كرده بودند.
كامپیوترها اما، در جام ۲۰۰۶ پیش بینی كردند كه آلمان، فرانسه و هلند به نیمه نهایی صعود خواهند كرد و انگلیس بیش از مرحله یك چهارم نهایی پیش نخواهد رفت و از دید كامپیوترها تیم های آنگولا، توگو و عربستان هیچ شانسی برای صعود نداشتند.
از این پیش بینی ها فقط پیش بینی برای هلند غلط از آب درآمد.
●تلفن های همراه و پیش بینی نتایج
اما در دنیای تلفن های همراه، صنعت گران دنبال یك تكنولوژی جدید برای پخش بازی های جام جهانی از طریق این وسیله ارتباطاتی بودند و در حقیقت فوتبال، صنایع مخابراتی را به فكر واداشت كه دست به ابتكار و خلاقیت بزنند. اینكه این صنایع موفق شدند یا خیر عصر تكنولوژی با سرعت عجیب خود به زودی آن را محك خواهد زد، یعنی اینكه خلاقیت ها به اندازه كافی تحریك شده است.
اما در جریان بازی های جام جهانی بسیاری از تلفن های همراه با بوق مخصوص پیام گیر، پیام هایی را در ایران دریافت می كردند كه نتایج بازی ها و یا قهرمان نهایی جام هجدهم را پیش بینی كنند و جایزه بگیرند و بسیاری از مردم از این طریق پیش بینی كردند.
●تلویزیون و بازار پیش بینی
از جمله كسانی كه در این خصوص مباحث جالبی را مطرح كرد مشاور معاون سازمان صدا و سیما سیاوش صادقی تبار بود. وی در جریان بازی های مقدماتی جام جهانی گفته بود كه تلویزیون به منظور تقویت وحدت ملی و حمایت از تیم ملی ایران و همگرایی ملی و نیز ایجاد یك سامانه مطلوب برای مشاركت فكری و عملی دوستداران ورزش فوتبال در زمینه مطالعه تیم های شركت كننده در جام جهانی و پیش بینی كاركرد آنها، اقدام به برگزاری پیش بینی نتایج بازی های ۲۰۰۶ كرده است.
هدف از برگزاری این مسابقات به منظور ترویج فرهنگ مطالعه علمی حركت های ورزشی در بین اقشار جامعه عنوان شد تا علاوه بر لذت تماشای بازی های فوتبال جام جهانی، مطالعه سوابق و فعالیت های تیم ها نیز با توجه به توان آنها ارزیابی و قابل تخمین شود.
صادقی تبار گفته بود كه این طرح برای اولین بار اجرا شد. به هر حال، تب پیش بینی مسابقات فوتبال دامن گیر همه شد و بسیاری را وادار به پیشگویی كرد.
صرف نظر از بررسی تحلیلی برنامه های رسانه های صوتی و تصویری در جهت دهی اخبار و گزارش های جام جهانی، این حركت در برنامه های مختلف این رسانه جمعی یعنی پیش بینی نتایج، تحركی در میان مردم و بینندگان فراهم كرد تا نه تنها از طریق این رسانه ها، بلكه در میان خود نیز پیش بینی كنند.
●او پیش بینی نكرد
همه ساله رؤسا و صاحبان بزرگ شركت های بزرگ تجاری و علمی در داووس سوئیس گردهم می آیند تا درباره عوامل رشد اقتصادی جهان به جمع بندی برسند. جالب است كه پائولوكوئیلو، نویسنده مشهور برزیلی در مصاحبه ای كه با سایت جام جهانی كرد، گفته است كه او هم هر سال برای حضور در مجمع جهانی اقتصاد در داووس دعوت می شد. او گفته است كه در مجمع امسال، همراه با پروفسوری از هاروارد به اجلاس رفته بود. موضوع مورد بحث را در این اجلاس «چیزی كه دنیا را به حركت درمی آورد و ایجاد شادابی در دنیا می كند»، عنوان كرد. پائولوكوئیلو گفت: من صحبت هایم را با این موضوع شروع كردم كه مهمترین وسیله حركت دنیا فوتبال است! به این دلیل كه فوتبال دنیای هنر است. فوتبال مردم همه دنیا را گرد هم می آورد و متحد می كند و جشن های بزرگی می آفریند.
در شرایطی كه ما نیاز داریم به شكل گروهی در كنار هم زندگی كنیم و به تفاوت هایمان احترام بگذاریم، فوتبال استعاره ای است بزرگ و جام جهانی مثالی بزرگ از اشتراك تجربیات ما.
كوئیلو در این مصاحبه می گوید كه مردم برزیل با عشق به فوتبال و موسیقی به دنیا می آیند و او در همه زمینه های زندگی اش شكیبا و میانه رو است. اما در مورد تیم ملی كشورش متعصب است!
او می گوید كه اگر كتابی بخواهد درباره فوتبال بنویسد شخصیت اصلی آن، دروازه بانان خواهند بود.
اما كوئیلو هیچ پیش بینی از بازی های جام جهانی نكرد و آن را به پیامبران واگذار كرد!

مریم رضایی

منبع : روزنامه همشهری