قرصهای خوراکی ضد بارداری

قرصهای خوراکی ضد بارداری در انواع مختلفی وجود دارند که عبارتند از:
▪ قرصهای اچ دی HD (قرصهای ترکیبی)
▪ قرصهای ال دی LD (قرصهای ترکیبی)
▪ قرصهای چند مرحله ای (قرصهای ترکیبی)
▪ قرصهای فقط دارای پروژسترون (قرصهای شیردهی یا مینی پیل Mini Pill )
قرصهای اچ دی HD و قرصهای ال دی LD دارای هورمونهای استروژن و پروژسترون می باشند اما مقدار این هورمونها در قرصهای اچ دی HD بسیار بیشتر از قرصهای ال دی LD است . قرصهای ال دی LD دارای عوارض جانبی کمتری می باشند .
به همین دلیل توصیه می شود که از قرصهای ال دی برای جلوگیری از بارداری استفاده شود .
قرصهای چند مرحله ای نیز دارای هورمونهای استروژن و پروژسترون می باشند اما میزان هورمون در این قرصها همانند سیکل قاعدگی طبیعی تغییر می کند و مقدار استروژن و پروژسترون آن در هر روز متفاوت می باشد .
قرصهای اچ دی HD ، ال دی LD و قرصهای چند مرحله ای در بسته های ۲۱ تایی قرار دارند . به این سه قرص معمولا قرصهای ترکیبی (The Combined Pill ) گفته می شود .
قرصهای مینی پیل Mini Pill که به قرصهای شیردهی معروف هستند فقط دارای هورمون پروژسترون هستند و معمولا بعد از زایمان و در زمان شیردهی مصرف شوند . این قرصها در بسته های ۲۸ عددی قرار دارند .
● قرصهای ترکیبی
سه نوع قرصهای اچ دی HD ، ال دی LD و چند مرحله ای را اصطلاحا قرصهای ترکیبی می نامند زیرا در این قرصها ترکیبی از هورمونهای استروژن و پروژسترون وجود دارد . میزان تاثیر این قرصها درجلوگیری از بارداری ۹۷ تا ۹۹ درصد می باشد .
● نحوه استفاده از قرصهای ترکیبی
اگر اولین روز خونریزی قاعدگی را اولین روز عادت ماهانه فرض نماییم ، مصرف قرصهای ترکیبی را باید از روز پنجم عادت ماهیانه شروع نماییم و هر روز در ساعت معینی اقدام به خوردن این قرصها نماییم . این قرصها معمولا در بسته های ۲۱ عددی هستند و بنابراین باید به مدت ۲۱ روز ازاین قرصها مصرف نمائیم ( بهتر است این قرصها بعد از شام خورده شوند) . با تمام شدن بسته ۲۱ عددی این قرصها ، مصرف آنها به مدت هفت روز متوقف می گردد و از روز هشتم شروع به مصرف یک بسته جدید ۲۱ عددی می نماییم .
● چه افرادی نباید از قرصهای ترکیبی ضد بارداری استفاده نمایند
خانمهای بالای سن ۳۵ سال که سیگاری بوده و یا دارای سابقه سکته قلبی ، سکته مغزی ، لخته شدن خون در رگها ، خونریزی های نامشخص از مهبل ، سرطان و بیماری کبدی می باشند نباید از قرصهای ترکیبی ضد بارداری استفاده کنند . همچنین خانمهای دارای سن کمتر از ۳۵ سال که سیگاری بوده و دچار مشکلاتی مثل میگرن ، بیماریهای کیسه صفرا ، فشار خون ، مرض قند (دیابت) ، صرع ، لخته شدن خون در رگها ویا بیماریهای کبدی یا قلبی هستند نباید از این قرصها استفاده نمایند .
خانمهایی که از قرصهای ترکیبی استفاده می کنند در خطر بیشتری برای ابتلا به سکته قلبی و یا سکته مغزی هستند . اثرات مصرف قرصهای ترکیبی باعث کاهش احتمال ابتلا خانمها به سرطا تخمدان ، سرطان آندومتر و بیماریهای التهابی لگن می شوند .
● عوارض جانبی قرصهای ترکیبی ضدبارداری
▪ تا هنگامی که بدن به تغییرات هورمونی که بر اثر مصرف قرصها ایجاد میگردند عادت نماید ، بعضی از خانمها ممکن است دچار عوارض زیر شوند :
▪ خونریزیهای نامنظم و لکه بینی
▪ تهوع
▪ حساس شدن پستانها
▪ افزایش وزن یا احتباس آب در بدن
▪ بروز لکه های تیره رنگ در پوست
▪ تغییر خلق و خوی
این عوارض جانبی معمولا بعد از دو یا سه ماه از بین می روند . با این حال اگر بعد از دو یا سه هنوز دچار این عوارض هستید و یا اینکه دچار خونریزی های شدید شده اید ، به
پزشک مراجعه فرمایید.
● تداخل با داروهای دیگر
▪ بعضی از داروها می توانند اثر قرصهای ضد بارداری را کم نمایند .
▪ این داروها عبارتند از : آنتی بیوتیک ها ، داروهای ضد تشنج و ضد صرع ، داروهای ضد سل و داروهای ضد میگرن .
▪ فراموشی در خوردن قرصهای اچ دی HD و یا ال دی LD
● یک شب:
باید دوشب پشت سر هم دوقرص با هم خورده شود و سپس تا پایان دوره ، از یک روش دیگر ضد بارداری (مثل کاندوم) نیز استفاده شود .
● سه شب:
در این صورت باید از مصرف بقیه قرصها تا شروع خونریزی عادت ماهیانه جلوگیری شود و سپس از روز پنجم عادت ماهیانه شروع به مصرف بسته جدیدی از قرصها نمود.
● مزایای استفاده از قرصهای ترکیبی ضد بارداری
▪ مزایای استفاده از قرصهای ترکیبی عبارتند از :
▪ خونریزیهای ماهانه ممکن است خفیف تر یا منظم تر شود .
▪ استفاده از قرصها آسان می باشد .
▪ برای حاملگی های بعدی در آینده مشکلی ایجاد نمی کند .
▪ اختلالی در فعالیت جنسی ایجاد نمی شود
▪ ممکن است در مقابل سرطانهای تخمدان و رحم ، اثر محافظتی داشته باشد .
▪ ممکن است باعث کاهش آکنه (جوش) شود .
● معایب استفاده از قرصهای ضد بارداری
▪ معایب قرصهای ترکیبی ضد بارداری عبارتند از:
▪ در مقابل عفونتهای مقاربتی مثل ایدز اثر پیشگیری کننده ندارند
▪ هر روز باید از آنها استفاده شود
▪ در صورت مصرف بعضی از داروها همراه با آن ، اثر آن کاهش می یابد
▪ احتمال خطر وقوع سکته قلبی و مغزی را افزایش می دهد
● قرصهای شیردهی یا مینی پیل
قرصهای شیر دهی (mini pill) نوعی قرص ضد بارداری هستند که فقط دارای هورمون پروژسترون می باشند (مانند قرصهای لاینسترول و لوونورژسترل) . این قرصها دارای بسته های ۲۸ عددی هستند و هر روز باید از آنها استفاده شود (بر خلاف قرصهای ترکیبی که یک هفته قرصها خورده نمی شوند).
در این قرصها فقط از پروژسترون استفاده شده و هیچگونه استروژنی در آنها وجود ندارد . تاثیر قرصهای مینی پیل نسبت به قرصهای ترکیبی در جلوگیری از بارداری کمی کمتر می باشد و حدود ۹۵ در صد است . از آنجایی که این قرصها در طی دوران شیردهی (بعد از زایمان) مصرف می شوند به نام قرصهای شیردهی معروف شده اند.
● نحوه استفاده از قرصهای مینی پیل
از اولین روز خونریزی قاعدگی، مصرف بسته ۲۸ تایی این قرصها را باید شروع نمود و هر روز در سر ساعت معینی ، یک عدد از این قرصها خورده شود . وقتی یک بسته ۲۸ تایی از این قرصها تمام شد، مصرف یک بسته جدید را باید شروع نمود .
● افرادی که نباید از قرصهای مینی پیل استفاده کنند
▪ خانمهایی که دچار مشکلات زیر می باشند نباید از این قرصها استفاده نمایند:
▪ خونریزی رحمی بدون علت نامشخص
▪ سرطان پستان
▪ بیماری کبدی
▪ همچنین خانمهایی که از اضافه وزن ناراحت می شوند ونیز خانمایی که دچار بیماریهای قلبی ، مرض قند(دیابت) و بیماری کیسه صفرا هستند و یا اینکه سابقه ابتلا به افسردگی را دارند بهتر است از این قرصها استفاده نکنند.
قرصهای مینی پیل احتمال خطر بروز کیستهای تخمدانی را افزایش می دهند . همچنین احتمال وقوع حاملگی های خارج رحمی در افرادی که از این قرصها استفاده می کنند کمی بیشتر می شود (حاملگی خارج از رحمی هنگامی اتفاق می افتد که تخمک لقاح یافته د رخارج لوله رحمی رشد نماید این وضعیت می تواند بسیا رخطرناک بوده و نیاز به اقدامات اورژانسی دارد).
با این حال ، خانمهایی که از قرص های مینی پیل استفاده میکنند خطر وقوع سرطان آندومتر و بیماری التهابی لگن در آنها کمتر می باشد . همچنین دردهای عادت ماهانه آنها نیز کمتر میباشد .
● عوارض جانبی مصرف قرصهای مینی پیل (شیردهی)
شایع ترین عارضه جانبی استفاده از قرصهای مینی پیل ، بروز خونریزیهای نامنظم می باشد .
د رحالیکه بسیاری از خانمهایی که از قرصهای مینی پیل استفاده می کنند دارای قاعدگی طبیعی می باشند ، اما بعضی از خانمها نیز دچار پریودهای نامنظم ، خونریزی در بین عادات ماهانه و یا اینکه بدون هیچگونه خونریزی در طی عادات ماهانه هستند .
اگر در مدت ۶۰ روز هیچگونه خونریزی قاعدگی نداشتید، به پزشک مراجعه نمایید نا آزمایش حاملگی برای شما انجام شود.
سایر عوارض جانبی قرصهای مینی پیل (شیر دهی) عبارتند از : تغییر در خلق و خوی ، سردرد و کاهش میل جنسی .
بعضی از عوارض جانبی که با مصرف قرصهای ترکیبی اچ دی HD و یا ال دی LD ایجاد می شوند (مثل تهوع و حساس شدن پستانها) معمولا در افرادی که از قرصهای مینی پیل استفاده می کنند دیده نمی شود .
● تداخل با داروهای دیگر
▪ بعضی از داروها می توانند اثر قرصهای مینی پیل را کاهش دهند . این داروها عبارتند از : داروهای ضد سل و داروهای ضد صرع یا ضد تشنج .
▪ فراموشی در خوردن قرصهای مینی پیل
● یک شب:
باید هر موقع که به یادتان آمد ، آن قرصها را مصرف نمایید و قرص بعدی را در همان ساعت معمول بخورید . در چنین مواردی باید به مدت دو هفته از یک روش دیگر نیز برای پیشگیری از بارداری استفاده نمایید (مثل کاندوم).
● دوشب:
باید دوشب پشت سر هم دو قرص با هم خورده شود و به مدت دو هفته از یک روش دیگر برای پیشگیری از بارداری استفاده نمود ( مثل کاندوم) .
● مزایای استفاده از قرصهای مینی پیل
▪ مزایای استفاده از قرصهای مینی پیل عبارتند از :
▪ بعضی از عوارض جانبی قرصهای ترکیبی اچ دی و ال دی مثل تهوع و حساس شدن پستانها را ندارد.
▪ فاقد استروژن می باشد
▪ استفاده از آنها آسان می باشد
▪ مشکلی در حاملگی های آینده ایجاد نمی کند
▪ اختلالی درفعالیت جنسی ایجاد نمی کند.
● معایب استفاده از قرصهای مینی پیل
▪ معایب قرصهای مینی پیل عبارتند از:
▪ در قابل عفونتهای مقاربتی مثل ایدز اثر پیشگیری کننده ندارد
▪ در صورت مصرف بعضی از داروها همراه با آن ، اثر آن کاهش می یابد
▪ احتمال خطر بروز کیستهای تخمدانی را افزایش می دهد
▪ خطر بروز حاملگی های خارج رحمی را افزایش میدهد
▪ ممکن است باعث خونریزی های نامنظم شود.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت