پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


ایستگاه خستگی یا تجدید قوا؟


ایستگاه خستگی یا تجدید قوا؟
اطلاع رسانی و تبلیغات درباره كلاس ها و دوره های آموزشی و تفریحی هر روز فزونی می یابد. بازار پیام بازرگانی و تلویزیون هم در خصوص مؤسسات آموزشی گرم است، اما ثبت نام در كدام مؤسسه، با چه كیفیت آموزشی خدا می داند. والدین نیز كه نگران اوقات فراغت فرزندان خود هستند به تناسب توان مالی شان و شاید بیشتر، فرزندانشان را در كلاس های مختلف ثبت نام می كنند و خوشحال از این كه تابستان پرباری بوده است و با كلاس ها و آموزشگاه هایی كه فرزندشان رفته است در طول سال مشكلی نخواهد داشت .غافل از این كه اگر كیفیت آموزشی مؤسسه مربوطه پایین باشد چه بسا وقفه ای در جریان آموزشی فرزندشان ایجاد شود. از سوی دیگر همه ما معتقدیم «تابستان ایستگاهی است برای رفع خستگی و كسب انرژی برای طی ادامه مسیر» اما متاسفانه در این سال ها تابستان به ایستگاهی برای ایجاد خستگی، افزایش تنبلی، بر هم ریختگی روحی، عادت به بی برنامگی و بی نظمی و كاهش انرژی برای ادامه مسیر تبدیل شده است و بسیاری از مشكلات و آسیب های اخلاقی در طول تابستان دانش آموزان را هدف می گیرد.
در چنین شرایطی است كه نقش مدارس در ساماندهی این ایام مطرح می شود.
عبدالله معینی، مدیر یكی از مراكز آموزشی در خصوص اهداف برگزاری فعالیت های آموزشی در فصل تابستان می گوید: «۱۵هفته تعطیلات در تابستان یك وقفه طولانی است كه در روند جریان آموزشی خلل ایجاد می كند. در واقع باید آموزش را به صورت یك جریان در نظر بگیریم و به نوعی می توان گفت باید به شناخت هر آنچه كه جریان آموزشی را بر هم می زند پرداخت و نسبت به رفع آنها اقدام نمود.» فصل تابستان نیز یكی از موانعی است كه جریان آموزش را قطع می كند. وی اضافه می كند: «دانش آموز ما در خرداد ماه دارای حداكثر آمادگی و انگیزه است و اگر او را به بهانه رفع خستگی به حال خود رها نماییم به جریان آموزش او به شدت آسیب وارد نموده ایم.»
معینی یادآور می شود: «ما در آموزش و پرورش كشورمان هزینه ای صرف نگهداری اطلاعات نمی كنیم و فقط به افزایش اطلاعات می پردازیم. هیچ طرحی برای نگهداری و حفظ دانش آموخته شده در نظر نگرفته ایم و دانش آموزان اطلاعات كافی برای حفظ دانش خود را ندارند. تعطیلات طولانی تابستان نیز موجب حذف بسیاری از اطلاعات می شود. یكی از اهداف برنامه های آموزشی تابستان می تواند نگهداری اطلاعات و حفظ آمادگی هر چه بهتر دانش آموز برای سال تحصیلی بعد و جلوگیری از حذف اطلاعات سال های قبل او باشد.»
این مدیر، ترمیم و تكمیل اطلاعات ارایه شده در طول سال تحصیلی را یكی دیگر از اهداف برگزاری كلاس های تابستانی عنوان می كند و می گوید: «با توجه به وضعیت سطوح سواد علمی دانش آموزان هر پایه كه با هم متفاوت اند، حتی اگر مسئولین، سیستم خاصی را برای تقسیم بندی بچه ها در یك كلاس رعایت كنند باز هم میزان اطلاعاتی كه توسط دانش آموزان جذب شده است، متفاوت است و تابستان زمان مناسبی است كه ما اطلاعاتمان را در خصوص دانش آموزان تكمیل و نقاط ضعف آنها را شناسایی نماییم و تا حدودی می توانیم از لحاظ آموزشی دانش آموزان را به هم نزدیك نماییم و به نوعی می توان گفت تابستان زمان مناسبی برای جبران ضعف ماست.»
كمك به درك بهتر اطلاعات كسب شده و كاربرد آنها در زندگی نیز از دیگر مواردی است كه زمان مناسب پرداختن به آن در تابستان است.
عبدالله معینی در این باره می گوید: «به كارگیری اطلاعات ارایه شده به دانش آموزان در زندگی به عمق بخشیدن در فهم دانش آموزان و آموزش های ماندگار مؤثر است. تعریف عناوینی از دروس به صورت پژوهش امری است كه در تابستان امكان پذیر است و گذر زمان و داشتن فرصت مناسب نیز باعث درك بهتر مفاهیم می شود.»
این مدیر می گوید: «كسب مهارت و افزایش سرعت عمل دانش آموز در به كارگیری اطلاعات علمی یكی دیگر از فواید كلاس های تابستانی است. به طور مثال در پایه اول دبیرستان در طول سال برای دانش آموزان امكان پذیر نیست كه به تست زدن بپردازد (و اگر این كار انجام هم شود یك اشكال جدی در آموزش محسوب می شود) در حالی كه با تمرینات متعدد دوره ای در تابستان می توان سرعت عمل دانش آموزان را در پاسخ گویی به سؤالات افزایش داد.»
وی معتقد است: «در تابستان به جای ادامه افزایش اطلاعات علمی باید به تكرار و مرور مطالب آموزشی پرداخت.»
فعالیت ها و كلاس های تابستانی فوایدی نیز برای مسئولین مدارس دارد. در واقع این فعالیت ها با برنامه ریزی صحیح می توانند كمك حال مدیران و معلمان در طول سال تحصیلی باشند.
معینی در این خصوص می گوید: «افزایش اطلاعات از وضعیت علمی و رفتاری دانش آموزان سبب می شود تا مسئولین برنامه های خاصی را برای دانش آموزان در سال تحصیلی تدارك دیده و ضمن شناسایی ضعف ها، برنامه های آموزشی مناسب را طراحی نمایند.»
افزایش اطمینان مسئولین مدرسه در انتخاب معلمین نیز از دیگر فواید كلاس های تابستانی است. این مدیر در این خصوص می گوید: «ما دبیران را محك می زنیم، چه بسا دانش آموزانی كه در سال های پیش از دبیری رضایت داشته اند حال آن كه ورودی های سال جدید رضایت كافی را ندارند.» فعالیت های تابستانی سبب شناخت بهتر خانواده از مدرسه و شناسایی تناقض های موجود بین دانش آموزان و مدرسه می شود و در صورت اختلاف سلیقه و تناقض در اهداف آموزشی و فرهنگی دانش آموزان و خانواده ها با مدرسه، فرصت مناسبی جهت جابجایی در اختیار خانواده ها است كه این امر موجب ترمیم در ثبت نام و انتخاب محل تحصیل نیز می شود.
این مدیر، اكثر آسیب های اخلاقی نوجوانان را ناشی از تنهایی، بیكاری و عدم نظارت عنوان می كند و می گوید: «فعالیت های تابستانی تا حدود زیادی موجب كنترل تنهایی و بیكاری دانش آموزان می شود. دانش آموز با مراجعه سه روزه به مدرسه در طول تابستان می تواند بهتر كنترل شود و در واقع فعالیت های تابستانی تا حدود زیادی موجب مهار زمان های بیكاری و تنهایی دانش آموزان می شود و روند رفتاری و آموزشی دانش آموزان را تحت كنترل در می آورد.»
هادی كشمیری،كارشناس تربیتی و مدیرعامل یكی از مراكز آموزشی نیز در این خصوص می گوید: «ضرورت و كاركرد اردوهای آموزشی در تابستان بسیار مهم است، زیرا كارشناسان و صاحب نظران مسایل آموزشی استمرار و پشتكار را از عوامل مؤثر در آموزش می دانند.»
وی می گوید: «استمرار در مطالعه همراه با پشتكار و جدیت از عوامل موفقیت در تحصیل است. این در حالیست كه روانشناسان معتقدند دانش آموزی كه ضریب هوشی متوسطی را دارد ولی با پشتكار و جدیت و به طور دائم به مطالعه می پردازد موفق تر از دانش آموزی است كه دارای ضریب هوشی بالاست ولی در مطالعه اش استمرار و جدیتی ندارد. بنابراین اردوهای تابستانی به دلیل این كه فاصله و وقفه آموزشی را تا حدودی از بین می برند سهم عمده ای در آموزش و یادگیری و كاركرد دانش آموزان در سال تحصیلی دارند.»
عباس مظلومی، مشاور یك مركز آموزشی نیز در این خصوص می گوید: «تابستان زمانی است كه اوقات فراغت فرزندمان بیشتر است. در واقع فرزندانمان یا همان دانش آموزان نیاز به یك برنامه ر یزی صحیح و جامع دارند، زیرا در این سنین وظیفه اصلی فرزندان در بیشتر خانواده ها تحصیل است و با ۲ تا ۳ روز در هفته در تابستان به مدرسه آمدن هم از لحاظ درسی دچار وقفه تحصیلی نخواهند شد و به نوعی بخشی از اوقات فراغت دانش آموز پر می شود.»
وی با اشاره به نتایج پژوهش در خصوص اردوهای آموزشی در سال گذشته عنوان می كند: «نتایج این پژوهش حاكی از این امر است كه دانش آموزان پایه اول و سوم نسبت به برگزاری كلاس های تابستانی نظر مساعدتری دارند. در واقع دانش آموزان پایه اول به خاطر تغییر مقطع قدرت ارزیابی واقعی را ندارند و در مورد كلاس ها ارزیابی خوشبینانه تر و مثبت تری نسبت به دانش آموزان مقاطع دیگر دارند. به طوری كه تأثیر این كلاس ها را در طول سال تحصیلی ۶۵ درصد خیلی زیاد، ۲۶ درصد مناسب و ۹ درصد كم عنوان كردند.»
این مشاور در خصوص دانش آموزان مقطع سوم دبیرستان می گوید: «دانش آموزان پایه سوم نیز بعد از پایه اول از برگزاری این كلاس ها رضایت كافی را داشتند. این دانش آموزان به جهت گرفتن دیپلم و نزدیك شدن به كنكور از برگزاری كلاس ها رضایت بیشتری دارند و اثر این كلاس ها را در رشد تحصیلی سال آینده شان مؤثر می دانند كه نتایج پژوهش حاكی از این امر است كه ۳۱ درصد خیلی زیاد، ۵۶ درصد مناسب و ۱۳ درصد كم عنوان كردند. معهذا این كلاس ها به نوعی از بی برنامگی و نامنظمی آموزشی در فصل تابستان جلوگیری می كند.»
توجه داشته باشیم كه تفكر جریان آموزش باید جایگزین ارایه آموزش در زمان های خاص شود و مدارس سعی كنند با عملكرد صحیح خود در برگزاری اردوهای آموزشی باعث استقبال دانش آموزان از برنامه های تابستانی شوند.
▪و یك سوال:
چگونه دانش آموزی كه در طول تابستان تا ساعت ۱۱ صبح عادت به خوابیدن كرده است و تا نیمه های شب به گذران بی هدف زندگی خود توام با بی نظمی می پردازد و حتی به وضعیت ظاهری خویش توجهی ندارد به یكباره در مهرماه می تواند ۶ صبح از خواب بیدار شود و ۷ صبح با حداكثر بازدهی و بسیار منظم در كلاس حاضر شود؟!!!
هانیه ورشوچی منفرد
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید