مثلث جهانی خودروسازی

حضور شركت فرانسوی رنو در جنرال موتورز آمریكایی می تواند یك اتفاق مهم و شاید هم دوران ساز در صنعت خودروسازی باشد. اگر در سال های گذشته آلمانی ها با ادغام دایملربنز و كرایسلر شركت آلمانی- آمریكایی دایملر- كرایسلر را با همه حرف و حدیث ها و جنجال هایش پدید آوردند، حالا تكرار این اتفاق یا حداقل شبیه آن حول محور فرانسه- آمریكا می تواند پیامدهای قابل توجهی داشته باشد. البته تا سه ماه دیگر موضوع ادغام جدید قطعی نخواهد شد. اخیراً طی دیداری كه بین مدیر رنو- نیسان و مدیر جنرال موتورز صورت گرفت توافق شد تا سه ماه مذاكره و بررسی شود و بعد دو طرف نسبت به هر گونه همكاری ای تصمیم بگیرند. كارلوس گون كه به صورت همزمان رنو و نیسان را مدیریت می كند به منظور مذاكره با مدیر بزرگ ترین خودروسازی جهان به دیترویت آمریكا رفت تا در پایگاه اصلی خودروسازی ایالات متحده در مورد حضور مهم فرزندان ژنرال دوگل مذاكره كند.
ریك واگونر كه در مقام مدیر جنرال موتورز تجربه های ناخوشایندی را پشت سر گذاشت، ابتدا به هیچ عنوان حاضر به چنین مذاكره خفت باری نبود. اما بعد تحت فشار سهامداران و به خصوص یك سهامدار بزرگ ارمنی به نام كرك كركوریان رضایت داد. حالا جنرال موتورز كه خود روزگاری خریدار شركت های خودروسازی كوچك و بزرگ بود، خودش مذاكره می كند تا بخشی قابل توجه از سهام شركتش را یك خودروسازی بسیار كوچكتر از خودش بخرد. (همین دووی كره جنوبی هم چند سال پیش توسط جنرال موتورز خریداری شد و متعاقب آن به دلیل تحریم های آمریكا تولید خودروی دوو در ایران به پایان رسید.) براساس آنچه كه توسط برخی رسانه ها مطرح شده ظاهراً موضوع مذاكرات رنو و جنرال موتورز خرید ۲۰ درصد كل سهام شركت آمریكایی به مبلغ ۳ میلیارد دلار است.
اگر چنین چیزی محقق شود عملاً رنو- نیسان به یك قدرت مهم در خودروسازی آمریكا بدل خواهد شد. ظاهراً نیمی از مبلغ ۳ میلیارد دلار توسط رنو و نیمی دیگر توسط نیسان پرداخت می شود. این دو شركت كه به نوعی می توان آنها را یك شركت دانست به صورت مساوی سهامدار جنرال موتورز خواهند شد. البته ۴۴ درصد از سهام نیسان چند سال پیش توسط رنو خریداری شده و در این مجموعه حرف اول و آخر قطعاً با رنوی فرانسوی خواهد بود و نیسان ژاپنی بیشتر نقش یك همكار را دارد. به خصوص آنكه چند سال پیش خود همین نیسان نیز توسط رنو و مدیر پرسر و صدایش یعنی كارلوس گون نجات داده شده و از كوه ضررها به اوج سوددهی آمده است.
در صورت مثبت بودن مذاكرات، مثلث رنو- نیسان- جنرال موتورز شبكه ای جهانی به مفهوم واقعی خود پدید می آورد كه پایه های آن در سه قاره آسیا (ژاپن)، اروپا (فرانسه) و آمریكا سنتی طولانی دارند. البته از هم اكنون بسیاری از شركت ها و موسسات تابعه این سه شركت بزرگ نگران شده اند.آنها می ترسند كه ادغامی در این ابعاد منجر به قربانی شدن تعداد قابل توجهی از كارخانه ها و موسسات زیرمجموعه شود. نمونه این نگرانی ها را می توان در كارخانه آلمانی اپل كه زیرمجموعه جنرال موتورز است، به خوبی دید.
نمایندگان سندیكای كاركنان در هر سه شركت رنو، نیسان و جنرال موتورز كاملاً مخالف هرگونه ادغام هستند، چرا كه معتقدند پس از این كار ممكن است اخراج های دسته جمعی به راه بیفتد. البته مدیران این خودروسازی ها هیچ گاه از ادغام كامل سخن به میان نیاورده اند و تنها اصطلاح «مشاركت و همكاری های نزدیك» را مطرح ساخته اند. با این حال نگرانی ها زیاد است و حتی به مقامات دولتی در فرانسه هم چندی پیش كشیده شد. دو سه وزیر به رنو كه یك شركت نیمه دولتی است، هشدار داده اند كه با احتیاط كامل پیش رود و بی گدار به آب نزند. مدیر رنو تاكید دارد كه وحدت سه خودروسازی باعث صرفه جویی میلیاردها دلاری خواهد شد و لذا نباید از موقعیت فراهم شده بی تفاوت گذشت.
موفقیت های سابق وی كه به ناجی شركت ها معروف شده موجب جدی گرفتن حرف هایش می شود. كرك كركوریان پیرمرد ۸۹ ساله ارمنی كه سن بالایش دیگر تاب و توان گذشته را برایش باقی نگذاشته، به شدت به چنین موضوعی اعتقاد دارد.سهامدار بزرگ شركت های خودروسازی حالا قصد دارد به هر نحوی كه شده گون و رنو را وارد جنرال موتورز سازد. اساساً این كار و بحث آن اولین بار توسط وی مطرح شد. او از طریق شركت خود موسوم به تراسیندا ۹/۹ درصد كل سهام جنرال موتورز را به ارزش مجموعاً ۶/۱ میلیارد دلار در اختیار دارد. وی معتقد است كه كار بازسازی و احیای ساختارهای جنرال موتورز با سرعت كافی پیش نمی رود و لذا ورود و دخالت فردی مانند كارلوس گون و شركتش ضروری است.
ضررها و آمارهای ناامیدكننده جنرال موتورز در یك سال اخیر او را در دیدگاهش راسخ تر كرده است. سه شركت جنرال موتورز، رنو و نیسان مجموعاً با تولید ۱۵ میلیون دستگاه در سال ۲۵ درصد كل بازار خودروی دنیا را در اختیار دارند. بازار سالانه آنها هم حدود ۳۲۷ میلیارد دلار است. سهامداران جنرال موتورز وقتی بیشتر به چنین ادغامی علاقه مند شده اند كه مكان اول شركتشان در دنیای خودرو از سوی رقیب سرسختی مثل تویوتای ژاپنی به خطر افتاده است. گفته شده كه احتمالاً تویوتا در طول سال جاری میلادی یعنی ۲۰۰۶ عنوان بزرگ ترین شركت خودروسازی دنیا را از جنرال موتورز می رباید و بالاترین تولید سالیانه در جهان را از آن خود خواهد ساخت. ادغام جدید حاصل پیوند اولین، پنجمین و دوازدهمین خودروساز بزرگ دنیا خواهد بود. جنرال موتورز همان گونه كه ذكر شد فعلاً مكان اول، نیسان مكان پنجم و رنو جایگاه دوازدهم را در لیست شركت های بزرگ خودروسازی جهان دارند.
ادغام آنها مجموعه ای را پدید می آورد كه با فاصله زیادی نسبت به سایر رقبا قرار می گیرد. البته شرایط این سه با هم متفاوت است. در حالی كه جنرال موتورز ضرری ۶/۱۰ میلیارد دلاری را در آمریكای شمالی متحمل شده، نیسان و رنو در سال گذشته میلادی سودی میلیاردی داشتند.هم اكنون نه تنها سندیكای پرسنل بلكه موسسات مبارزه با انحصارگری نیز از احتمال ادغام جدید نگران هستند. آنها اعلام كرده اند كه با اتفاق مذكور یك شركت خودروسازی بزرگ پدید می آید كه عملاً به قدرت انحصاری بازار بدل می شود. البته ترس سندیكای كاركنان قابل مقایسه با هیچ پیامد منفی دیگری نیست. كارلوس گون اگرچه مدیر كاملاً موفقی است، اما روش كارش برای رسیدن به سود در درجه نخست بر پایه تعدیل و اخراج نیروها تعریف شده است. او به راحتی كارخانه ها را تعطیل و پرسنل را اخراج می كند و در این راه هیچ كس توانایی رویارویی با وی را ندارد. لذا تكرار این الگو در جنرال موتورز می تواند به بیكاری هزاران نفر در سراسر جهان بینجامد. اما در هر حال باید گفت یك اتفاق مهم در صنعت خودروسازی دنیا در حال وقوع است. به واسطه گستردگی حضور رنو در ایران و پروژه ال -۹۰ و ساخت لوگان در كشورمان قطعاً این تحولات برای ما هم می تواند مهم باشد.

امیر هدایتی

منبع : روزنامه شرق