یادگیری جراتمند بودن

● جراتمند بودن چیست ؟
دفاع از حقوق خود و اجازه بهره‌جوئی از این حقوق را ندادن، یك تعریف جرأتمند بودن است. جراتمندی همچنین به معنی انتقال روشن آنچه در واقع می‌خواهید ،احترام گذاردن به حقوق و احساسات خود و احترام گذاردن به حقوق و احساسات دیگران است جراتمندی ابراز صادقانه ومناسب احساسات ،عقاید و نیازهای شخص است.جراتمندیاتخاذ موضع خود تحلیلی و سپس عمل است آنگاه نتایج ارزشمند حاصل می آید.
● چگونه جراتمندی از پرخاشگری تفاوت مییابد؟
پرخاشگر بودن به معنی حمایت از خود به شیوه‌ای است كه در آن به حقوق دیگران تجاوز می‌شود. رفتار پرخاشگرانه نو‌‌عا تنبیه‌گرانه، خصمانه ،سرزنش آمیز و تحكم جویانه است. پرخاشگری می‌تواند تهدید، توهین و حتی تنبیه بدنی را شامل شود. پرخاشگری می‌تواند شامل ریشخند، عبارت طعنه آمیز، غیبت و ...."لغزش زبانی "شود.
● چه چیزی باعث می شود مردم از جراتمند بودن اجتناب ورزند ؟
اكثر مردم به دلیل ترس از ناراحتی دیگران و از دست دادن دوستی آنها، از جراتمندی دست می‌شویند. معهذا هر چند ممكن است شما با كنار گذاردن جراتمندی ا ز ناخرسندیهای فوری و بلافصل پرهیز كنید ولی چنین كاری در درازمدت رابطه را به مخاطره می‌افكند و آنگاه احساس شما این خواهد بود كه مرتب بهره‌هایی را از دست می‌دهید.
● شما از چه میزان جراتمندی برخوردارید؟
▪ از خودتان سؤالات زیر را بپرسید:
▪ آیا شما احساسات و ترجیحات خود را به روشنی به دیگران بیان می‌كنید؟
▪ آیا شما در صورت نیاز، از دیگران كمك درخواست می‌كنید؟
▪ آیا شما خشم و عصبانیت را به نحو مناسب ابراز می‌دارید؟
▪ آیا وقتی گیج می‌شوید سؤال می‌پرسید؟
▪ آیا وقتی متفاوت از دیگران فكرو احساس می‌كنید ، عقاید خود را داوطلبانه بیان می‌دارید؟
▪ آیا شما وقتی نمی‌خواهید كاری انجام دهید می‌توانید "نه "بگوئید.
▪ آیا شما در مجموع به شیو ه اعتماد آمیز، با قدرت و صلابت صحبت می‌كنید ؟
▪ آیا وقتی با مردم حرف می‌زنید به آنها نگاه می‌كنید ؟
●● چهار نوع جراتمندی
● جراتمندی اساسی
این نوع جراتمندی، ابراز ساده و مستقیم باورها، احساسات یاعقاید شما است.
این نوع جراتمندی معمولا از طریق عبارات ساده‌ای چون "من می خواهم " یا "من احساس می‌كنم " ابراز می‌شود .
● جراتمندی قوی
این نوع جراتمندی ،انتقال حساسیتها به شخص دیگر است.این نوع جراتمندی معمولا شامل دو بخش می‌شود.
بازشناسی موقعیت یا احساسات شخص دیگر كه بدنبال آن اظهار نظری صورت می‌گیرد كه در آن شما از حقوق خاص خود حمایت می‌كنید .
"من می دانم كه شما واقعا سرتان شلوغ بوده است ولی من می‌خواهم احساس كنم كه رابطه‌ها برای شما مهم است .می‌خواهم شما به من و ما زمانی را اختصاص دهید."
● جراتمندی فزاینده
این نو ع جراتمندی زمانی به وقوع می‌پیوندد كه شخص دیگری در واكنش به جراتمندی اساسی شما شكست می‌خورد و به تجاوز علیه حقوق شما ادامه می‌دهد. در نتیجه شما بتدریج جراتمند ی را گسترش می‌دهید و به نحو فزاینده‌ای بر رای خود محكم‌تر تاكید می‌ورزید.
در این گونه جراتمندی حتی ممكن است شما به پاره‌ای از اعمال اشاره كنید كه درصورت ادامه رفتار طرف مقابل، از شما به عنوان نتیجه بروز كند ولی اشاره به اعمال تنها پس از چند عبارت جراتمندانه اساسی و پایه ارائه می‌شود. برای مثال اگر شما تا پنج بعد از ظهر فردا كارتان را روی ماشین من تمام نكنید من مجبور می‌شوم به فلان یا بهمان دفتر تجاری زنگ بزنم .
● جراتمندی از طریق گفتار با "من " آغاز شونده
▪ این نوع جراتمندی خصوصا برای بیان احساسات منفی مفید است .این نوع جراتمندی یك اظهار نظر سه بخشی را شامل می‌شود:
▪ وقتی شما چنین و چنان كردید....(رفتار را توصیف كنید.)
▪ اثرات عبارت هستند از ...(این موضوع را كه چگونه رفتار به نحو عینی و ملموس بر شما اثر می‌گذارد، توصیف كنید )
▪ (من احساس می‌كنم كه)عبارت اول شخص مفرد را به كار ببرید: "من احساس می كنم كه "بجای " شما فلان یا بهمان هستید ."
تمركز اصلی دراظهار نظرهای با "من" آغاز شونده، روی بخش ( من احساس می‌كنم)،"من می خواهم"می‌باشد. به هنگام ابراز خشم، تمایل غالبا بر سرزنش شخص دیگر، از كوره در رفتن و اختیار هیجان را از كف دادن است .
جراتمندی از طریق گفتار با "من "آغاز شونده، می‌تواند به شما كمك كند به نحو سازنده بر خشم متمركز شوید و در ارتباط با احساسات خودتان موضع روشنی بگیرید.
● یادگیری جراتمند بودن به شیو ه‌ای مثبت
▪ چگونه شروع كنیم:
یك نظام اعتقادی و ارزشی را قبول كنید كه به شما رخصت ابراز وجود بدهد .این گام، دشوارترین گام است. بدین معنی كه چنین نظامی است كه به شما اجازه می‌دهد خشمگین شوید، " نه " بگوئید، درخواست كمك كنید و خطا كردن را قبول كنید
● یادگیری مهارتهای جراتمندی
این مهارتها عبارتند از جراتمندی اساسی‌، جراتمندی قوی، جراتمندی فزاینده از طریق گفتار با "من)"آغاز شونده از بهترین مهارتهای ارتباطی خود استفاده كنید . تماس چشمی مستقیم بر قرار كنید:وضع بدنی مناسب به خود بگیرید،حالات چهره خود را مناسب با پیام انتخاب كنید ،سطح و آهنگ مناسب صدای خود را حفظ كنید،زمانی مناسبی را برای جراتمندی انتخاب كنید .
● تمرین ،تمرین ،تمرین
به صرف خواندن یك جزوه نمی توانید جراتمند بودن را یاد بگیرید . اگر امكان آن فراهم است به گروه مهارتهای جراتمندی یا گروه مهارتهای ارتباطی بپیوندید .
شما می توانید در ارتباطی كه با دوستان و اعضای خانواده خود برقرار می‌كنید این مهارتها را تمرین كنید ولی به آنها ابتدا بگوئید كه مشغول چه كاری هستید! روی كمك آنها می‌توانید حساب باز كنید، در مورد چگونگی انجام مهارتها‌، از این افراد باز خورد دریافت كنید. ارتباط صادقانه در درازمدت به روابط شما یاری می‌رساند. در آغاز سعی نكنید رفتارتان را در مورد موقعیتهای دشوار و فشار آور تغییر دهید. ابتدا در موقعیتهای كه كمترین احتمال خطر را دارد، تمرین كنید .

مترجم :عباس بخش پور رودسری
منبع :University Of Texas and The Austin Area , Counseling and Mental Healthcenter

منبع : دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری