گرمای سبز

«گرمای سبز» واژگانی جدید برای نشان دادن اهمیت جهانی فرصت افزایش استفاده ازانرژی‌های تجدید‌پذیر است. « این مقاله» مواردی كه بر سر راه گزینه‌های گرمای سبز دردنیا وجود دارد بررسی و بر اهمیت آن برای كشورهای پیشرفته تاكید می‌كند. وجود دركی شفاف بسیار مهم است به این دلیل كه آشكار می‌شود ابزار حرارتی پایین مرتبه می‌تواند در تولید گرمای سبز و كاربری نهایی انرژی جهان تا چه حد موثر باشد.
در دهه گذشته اتحادیه اروپایی در تلاش برای پایداری عرضه انرژی توجه عمیق خود را معطوف تدوین چارچوبی برای انرژی‌های تجدید‌پذیر و توسعه سیاست‌های آن كرد. این كار منجربه انتشار كار نوشت‌های سبز و سفید درزمینه انرژی‌های تجدید‌پذیر شد كه در این دو سند چشم‌انداز عمومی این انرژی‌ها تشریح شده بود. به دنبال این امر برنامه‌ای برای سرعت بخشیدن به كاربرد این انرژی‌ها اعلام شد كه از تمام طرح‌ها در این زمینه استقبال می‌كرد. دو راهنمای «برق از منابع تجدید‌پذیر» و «سوخت زیستی» از جمله طرح‌ها بود. تمام این ابزارها برای گسترش سهم انرژی‌های تجدید‌پذیر دراتحادیه اروپایی به كار گرفته می‌شود. اما ارزیابی این سیاست‌هانشان می‌دهد كه هدف‌هایی نیم‌بند هستند و پاسخگوی حتی برنامه‌های فعلی نخواهند بود. در بیانیه‌ای كه اخیراً از سوی كمیسیون اروپایی قبل از تشكیل كنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدید‌پذیر در «بن» منتشر شد این حالت نامتعادل تایید شد. در این بیانیه گفته می‌شود: هدف‌های اتحادیه اروپایی در سال ۲۰۱۰ تنها با پیاده‌سازی كامل چارچوب قانونی از سوی دولت‌های عضو همراه با اقدام‌های حمایتی در سطح ملی محقق خواهد شد. اقدام‌های مكمل – عمدتاً مالی- نیز باید در سطح اتحادیه اروپایی انجام شود. در «بن» كمیسیون اروپایی اقدام‌هایی جدید را برای ماه‌های بعد اعلام كرد تا به این شیوه سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را در عرضه انرژی در سطح اروپا بیشتر كند. اعلام «عمل جامعه» در زمینه بیوماس (قبل از اكتبر ۲۰۰۵) و همچنین گسترش اقدام‌های انرژی تجدید‌پذیر در گرمایش و سرمایش (كه قرار شد تاآخر ۲۰۰۴ (به تفصیل) اعلام شود) از جمله این اقدام‌ها بود. در حقیقت سیاست‌های مربوط به بیوماس و منابع تجدید‌پذیر برای گرمایش و سرمایش، همچنان به دلیل كشف ناشده ماندن بخش مهمی از ظرفیت‌ها، جا برای گسترش دارند. گذشته از این رشد سیاست‌های مربوط به انرژی بادی در مناطق فراساحلی، تولید برق خورشیدی و تدوین آرایش سودآور مالی برای این انرژی‌ها، خواهد توانست سهم بزرگی را در رسیدن به هدف‌های ۲۰۱۰ ایفا كند.
●كارایی انرژی
اغلب این نكته فراموش می‌شود كه با سیاست‌های كارایی انرژی می‌توان هدف‌های انرژی تجدید پذیر را به پیش برد. با كاهش مصرف انرژی رسیدن به میزان ۱۲ درصدی تولید انرژی از منابع تجدید‌پذیر در كل تولید ۲۰۱۰ اروپا قابل تحقق است. در كنفرانس جهانی انرژی‌های تجدید‌پذیر در «بن»چندین بار گروه‌های متعددی از شركت‌كنندگان گفتند كه سیاست‌های انرژی‌ تجدید‌پذیر باید توام با سیاست‌های كارایی (انرژی) تقویت شود. شاید كسانی بگویند كه به لحاظ سرمایه‌گذاری، كارایی انرژی و انرژی‌های تجدید‌پذیر رقیب یكدیگرند و یا كارایی انرژی در بیشتر موارد ارزان‌تر است. اما با نگاه نزدیك‌تر به هدف‌های بلند‌مدت كاهش انتشار CO۲ آشكار می‌شود كه سیاست‌هایی قوی برای هر دو زمینه لازم است. به عنوان مثال با كاهش یك درصد مصرف انرژی در سال ۲۰۰۵ و حداكثر رشد انرژی‌های تجدید‌پذیر در سال ۲۰۰۵، اتحادیه اروپایی می‌تواند در سال ۲۰۲۰ سهم تولید انرژی‌های تجدید‌پذیر را به ۲۲ درصد برساند.
●استفاده عقلایی ازانرژی (RUE)
در دو سال گذشته كمیسیون اروپایی روی چندین سیاست و خطوط راهنما برای ترغیب و اجبار كشورهای عضو به تقویت توجه به استفاده عقلایی از انرژی (RUE) كار كرده است:
▪ درسال ۲۰۰۲ كمیسیون اروپایی دستورالعمل عملكرد انرژی در بخش ساختمان (EPBO) را منتشر كرد كه هدف آن بهبود كارایی انرژی ساختمان‌های موجود در آینده چه در بخش خانگی و یا تجاری بود این دستورالعمل استانداردهای حداقل انرژی را برای ساختمان‌های جدید مشخص و ارایه گواهی انرژی ساختمان را عنوان كرد و مقرراتی برای بازرسی ادواری بویلرها، سیستم‌های تهویه مطبوع وضع كرد. این دستورالعمل به تصویب پارلمان اروپایی رسید و اینك مورد اجرا قرار دارد. از ژانویه ۲۰۰۶ تمام كشورهای عضو باید مقرراتی در زمینه استانداردهای حداقل كارایی انرژی و سیستم صدور گواهی را به اجرا در آورند. برآوردها نشان می‌دهد كه صرفه‌جویی بعمل آمده از این محل، برابر همان ۲۲ درصد مصرف در سطح كنونی یعنی میزانی است كه برای سال ۲۰۱۰ در نظر گرفته شده است.
▪ در آغاز سال ۲۰۰۴ دستورالعمل تولید مشترك گرمایش برق (با عنوان رسمی: ترویج تولید مشترك مبنی بر تقاضای مفید گرمایش در بازار داخلی) صادر شد. هدف این دستورالعمل گسترش پیاده‌سازی طرح‌های تولید مشترك با كارایی بالاست. در مقایسه با تولید مجزای برق و گرمایش،‌تولید مشترك باعث ۲۵-۲۰ درصد صرفه‌جویی خواهد شد. در پیش‌نویس این دستورالعمل رقم ۱۸ درصد (تولید مشترك) تاسال ۲۰۱۰ در نظر گرفته شده است در حال حاضر رقم تولید مشترك ۱۰ درصد كل تولید برق را تشكیل می‌دهد. در نسخه نهایی مقداری به عنوان هدف مشخص نشده اما در این سند هدف‌های خوبی عنوان شده كه به نظر می‌رسد بر مبنای آن ظرفیت نصب شده تولید مشترك (CHP) به حد موردنظر برسد.
▪ دستورالعمل طراحی زیستی هنوز در دست بررسی است. هدف این دستورالعمل بهبود كارایی انرژی لوازم خانگی با تعیین حداقل انرژی مورد استفاده این لوازم است. اثر این امر بر تقاضای انرژی بستگی به متن دستورالعمل خواهد داشت. پیاده‌سازی سریع طرح‌هایی در این زمینه می‌تواند اثر مهمی در كوتاه‌«مدت بر جا بگذارد. این امر به دلیل عمر كوتاه این وسایل است.
▪دستورالعمل كارایی انرژی در نقطه مصرف نهایی و خدمات انرژی هنوز در پارلمان اروپایی مورد بررسی قرار دارد. هدف این دستورالعمل برآورده ساختن تمام هدف‌های كارایی انرژی (برای تمام بخش‌های اقتصاد به استثناء بخش‌های فعال در طرح‌های مربوط به (كاهش) انتشار آلاینده‌ها) به میزان یك درصد در كل اقتصاد و ۵/۱ درصد برای بخش دولتی است. این دستورالعمل كشورهای عضو را ملزم می‌كند كه شرایط پیاده‌سازی مرزبندی‌های مربوط به كارایی انرژی را همراه با توسعه خدمات انرژی فراهم سازند.
آثار این دستورالعمل‌ها تا حد بسیار زیادی بستگی به شیوه پیاده‌سازی و اعمال آنها دركشورهای عضو دارد. طبق تحلیل كمیسیون اروپایی، موارد پیش گفته مربوط به سیاست‌های كارایی انرژی در مقایسه با كسب و كار امروز باعث ۵/۱ درصد صرفه‌جویی درانرژی خواهد شد. این امر را در انرژی‌های تجدید پذیر چگونه باید تعبیر كرد؟ با محاسبه این میزان صرفه‌جویی تاسال ۲۰۲۰ (كاهش ۵/۱ درصدی در هر سال) می‌توان سهم انرژی‌های تجدید‌پذیر را به ۲۰ درصد، با نصب ۲۵ درصدكمتر از ظرفیت‌های پیش‌بینی شده رساند. این كار باعث صرفه‌جویی عمده‌ای در هزینه‌ها می‌شود. یك محاسبه Ecofys نشان می‌دهدكه دست كم در كوتاه مدت، سرمایه‌گذاری در برنامه‌های كارایی انرژی در مقایسه با سرمایه‌گذاری برای انرژی‌های تجدید‌پذیر مقرون به صرفه‌تر است. می‌توان نتیجه گرفت كه كشورهای عضو (اتحادیه اروپایی) نه فقط بااجرای سیاست‌های انرژی تجدید‌پذیر بلكه بهره‌گیری از استفاده منطقی از انرژی (RUE) می توانند به میزان بالایی از صرفه‌جویی در هزینه‌ها دست پیدا كنند. به هر شكل دراین مقطع سیاست‌های كارایی انرژی مقرون به صرفه‌تر و ارزان‌تر از (ایجاد ظرفیت‌های انرژی) تجدید‌پذیر است.

نشریه ریفوكاس

منبع : مجله بولتن بین الملل