این جنگ نابرابر است

برای مدتی طولانی در اغلب نقاط دنیا تصور بر آن بود كه ویروس ایدز (اچ آی وی) عمدتاً مردان و خاصه هم جنس بازها را مبتلا می كند. در نتیجه این تلقی، آسیبهای این ویروس برای زنان چندان مورد توجه نبود. در عین حال، امروزه تقریباً نیمی از تمام بزرگسالان حامل این ویروس در سراسر جهان را زنان تشكیل می دهند.
اندكی كمتر از دو سوم افراد مبتلا به اچ آی وی در آفریقای جنوبی بسر می برند كه ۷۷% از این میزان زنان هستند. از هر ۴ نفر مبتلا به ایدز در این ناحیه ۳ نفر زن هستند. اما چرا زنان در معرض، این خطر قرار می گیرند؟
اغلب زنان از طریق روابط ناسالم به اچ آی وی مبتلا می شوند. از لحاظ جسمی زنان در قیاس با مردان در مورد ابتلا به اچ آی وی از طریق رابطه ناسالم حساس تر هستند. این مسئله به تنهایی به این معناست كه آنها نیازمند مراقبت و توجه خاص و جدی هستند. نتایج مطالعات نشان می دهد كه در فرایند رابطه جنسی، زنان در قیاس با مردان دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی قرار دارند.
این خود دلیل عمده ای است كه چرا زنان به سرعت توسط مردان شكار می شوند. این مسئله را می توان در نمودار آمار مربوط به افراد مبتلا به اچ آی وی ملاحظه كرد.
چندان بعید نیست كه به رغم اقدامات پیشگیرانه، آمار زنان در این موارد از مردان پیشی بگیرد. این مسئله را در داده های CDC در آمریكا به خوبی می توان ملاحظه نمود: این داده ها نشان می دهند كه در میان نوجوانان، دخترها بیش از نیمی از مبتلایان به اچ آی وی در سال ۲۰۰۱ را به خود اختصاص داده اند. در كل جهان نیز، زنان ۶۰% مبتلایان سنیی ۱۵ تا ۲۴ سال را تشكیل می دهند. میلیونها كودك در سراسر جهان در اثر ایدز یتیم شده اند و خود نیز به آسانی در معرض این بیماری قرار می گیرند و به آن مبتلا می گردند.
●چرا زنان به دشواری می توانند از خود محافظت كنند؟
نابرابریها: فمینیسم در غرب سابقه ای بیش از چند دهه دارد، اما در اغلب نقاط دنیا هنوز به دنیا نیامده است. در اكثر نقاط دنیا هنوز بین زن و مرد در تمام ابعاد زندگی از جمله شغل، آموزش، ارتباطات و... تبعیض وجود دارد. بسیاری از كشورها برای جایگاه زنان در روابط جسمی قوانین مردسالارانه ای دارند. زنان در برخی جوامع حق انتخاب شوهر دلخواه خود را ندارند و این مردان هستند كه تكلیف آنها را در خانواده مشخص می كنند. در شرایطی كه مرد اقتدار دارد یك زن مشكل می تواند در استفاده یا عدم استفاده از ابزار جلوگیری از انتقال اچ آی وی توسط مرد دخالت یا اظهار نظر كند.
در بسیاری از كشورها فرصتهای شغلی برای زنان كم است و اغلب به مشاغلی مانند معلمی، پرستاری یا مددكاری محدود می شود. البته این مشاغل در جامعه از جایگاه ویژه ای برخوردارند. كشوری كه انبوهی از پرستارانش را از دست می دهد در ارائه خدمات بهداشتی دچار مشكل خواهد شد و كشوری كه معلمانش را از دست می دهد در آموزش جوانانش مشكل خواهد داشت و طرفه آنكه هم بهداشت و هم آموزش، آنجا كه ایدز همه گیر می شود، حكم كیمیا دارد.
زنان اغلب مجبورند سخت تر از مردان كار كنند، حتی اگر مبتلا به اچ آی وی باشند. در بسیاری نقاط، دختران از مدرسه اخراج می شوند تا از اعضای خانواده خود كه به بیماری دچارند مراقبت كنند و زنی كه مراقب اصلی خانواده بشمار می رود باید خارج از خانه كار كند.
●زنان در خانواده
حتی ازدواج نیز در اغلب كشورها نمی تواند محافظی برای زنان باشد. در برخی جاها روابط جنسی نامشروع مردان و استفاده از كارگران زن جوان تقریباً موجه است. عمده اقدامات پیشگیرانه از اچ آی وی در كشورهای در حال توسعه در حال حاضر بر پرهیز از روابط جسمی تا قبل از ازدواج متمركز است، اما حرف پایبندی به شوهر دلیل ایمن ماندن او از اچ آی وی نمی شود. در واقع، چه بسا كه او از خود شوهرش به این ویروس مبتلا گردد و این امر یكی از شایع ترین راههای ابتلای زنان در اغلب نقاط است.
به علاوه، نقش دوگانه زنان در جامعه بسیار مهم است. آنها به مثابه حامل و مراقب بچه ها برای ساختار اجتماعی و خانوادگی بسیار حیاتی اند. زنان در بسیاری از كشورها علاوه بر مراقبت از خانواده شان، در محل كار نیز نقشی حائز اهمیت دارند. نبود مادر به خانواده آسیب می رساند و عمدتاً اعضای خانواده را از یك نان آور اصلی محروم می كند و بچه ها را از داشتن مراقب و معلمی ضروری بی نصیب می گذارد.
●فحشا
خودفروشی از دیگر راههایی است كه گاه به ضعف قدرت اقتصادی زنان سبب سوءاستفاده از آنها می گردد. فقر عمده ترین علت خودفروشی است، اما دلیل آن هر چه باشد، كارگران زن به شدت در معرض این خطر قرار دارند. آنها نه تنها در معرض ابتلا به اچ آی وی هستند، بلكه در صورت ابتلا به این ویروس می توانند آن را به دیگران نیز منتقل كنند.
كارگری زن در بسیاری از كشورها هم ناپسند است و هم جرم محسوب می شود. در این جوامع برای زنان دشوار است كه در صورت نیاز به آسانی به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی پیدا كنند.
این بدنامی آسیب پذیری گروهی كه قبلاً در معرض خطری جدی قرار داشته را افزایش می دهد.
●مواد مخدر
مواد مخدر نیز از مواردی است كه زنان به اندازه مردان گریبان گیر آن هستند. در برخی موارد تصور می رود كه یك آدم معتاد، مرد باشد، اما در واقع، اغلب تزریقیها زن هستند. هر كس كه به داروهای تزریقی معتاد می شود كاملاً مستعد سوءاستفاده جنسی است و در برابر ابزارهای تزریق حساس و آسیب پذیر می شود. بسیاری از دوستان دختر معتادین تزریقی در اثر استفاده از آمپول آلوده به اچ آی وی مبتلا می شوند.
●خشونت علیه زنان
در بسیاری كشورها خاصه كشورهایی كه به لحاظ اجتماعی از ثبات كمتری برخوردارند، احتمال خشونت و تجاوز به زنان آن هم به اجبار بسیار است.
تجاوز برای هر زن تجربه ای مخرب است و می تواند خطر ابتلا به اچ آی وی را در پی داشته باشد. خشونت جنسی در برخی نواحی دنیا در قیاس با دیگر نواحی بیشتر است؛ مثلاً جنوب آفریقا یكی از بیشترین آمارهای خشونت جنسی را دارد كه خود با شیوع اچ آی وی در سطح گسترده همراه است.
افزون بر این، ایدز به طور روز افزون به عنوان سلاح در جنگ و نیز به عنوان ابزار تطهیر قومی مورد استفاده قرار می گیرد. در نقاطی از جهان كه از لحاظ ایمنی بسیار ضعیف هستند مانند اوگاندا، سودان و زیمبابوه روزبه روز بر تعداد زنانی كه عامدانه با هدف ابتلا به اچ آی وی مورد تجاوز قرار می گیرند افزوده می شود.
●زنان و بچه ها
راه دیگر شیوع ویروس ایدز زایمان است. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در پایان سال ۲۰۰۵ ، ۳/۲ میلیون كودك زیر ۱۵ سال اچ آی وی خواهند گرفت كه اغلب آنها به هنگام تولد به این ویروس مبتلا شده اند. اكثر این بچه ها به بزرگسالی نمی رسند. البته داروهایی وجود دارد كه احتمال ابتلا به اچ آی وی در زمان تولد را از ۴۰% تا كمتر از ۲% كاهش می دهد، اما در اغلب نقاط دنیا این داروها در دسترس نیست. یك مادر می تواند اچ آی وی را از راه شیر خود به كودك منتقل كند. اما جایگزینهای شیر مادر و آموزش اهمیت آنها در این موارد در اكثر كشورها وجود ندارد.
دولتها روزبه روز در حال تلاش برای فراهم نمودن داروهای مورد نیاز برای جلوگیری از انتقال ویروس از مادر به بچه هستند كه البته گام پسندیده ای است اما به همانسان كه نجات بچه لازم است مادر نیز نباید فراموش گردد. بنابر آمار سازمان بهداشت جهانی ۱۵ میلیون یتیم مبتلا به ایدز در جهان وجود دارد و سالانه مبالغی هنگفت، طرحها و تلاش بسیاری جهت یافتن راهكار برای مراقبت از آنها صرف می گردد. بهترین راه رفاه و بهبودی كودكان مبتلا به ایدز تامین رفاه خانواده های آنان است كه اغلب به آن بها داده نمی شود و در اولویت قرار نمی گیرد.
تاكید بر جلوگیری از انتقال اچ آی وی به كودكان مهم و لازم است اما دامنه آن محدود است و باید به طور یكسان به زنانی كه فرزند ندارند و نیز آنها كه صاحب فرزند هستند كمك نمود. عمدتاً بویژه در كشورهای فقیر بسیاری از زنان در نقاطی به سر می برند كه فاقد امكانات و زیرساختهای بهداشتی و درمانی است و آنها تنها از طریق مراقبت های پیش از زایمان می توانند از امكانات تست اچ آی وی استفاده كنند و این امر نادرست است، چرا كه زنهای غیر باردار را از این تست محروم می كند. تست اچ آی وی باید گسترده تر شود.
●زنان مبتلا به اچ آی وی
زنان مبتلا به اچ آی وی از همان شرایطی رنج می برند كه مردان به آن دچارند، اما آنها شرایط دیگری نظیر التهاب شدید لگن كه خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد نیز دارند. به علاوه زنان نسبت به درمانهای ضدویروسی واكنش مختلی نشان می دهند و بعضاً ممكن است شیوه درمان متفاوتی در قیاس با مردان داشته باشند.
●چه چیزی باید تغییر كند؟
نقش ها و وظایف جنسی سراسر جهان، زنان را وارد موقعیتهایی می كند كه در آنها نمی توانند خود را در برابر اچ آی وی مصون كنند و اگر به آن مبتلا شوند امكان درمان مناسب ندارند. با تصورات منفی در مورد نقش ها و وظایف زنان و تبعیض نسبت به آنها باید مقابله كرد و باید آنها را چندان قدرتمند نمود تا بتوانند از خود محافظت كنند. زنانی كه به آنها تجاوز می شود باید از امكانات پزشكی ای كه مانع از ابتلای آنها به اچ آی وی می شود به سرعت و دائماً برخوردار باشند. در بسیاری كشورها (عمدتاً كشورهای آفریقایی) كه خشونت جنسی علیه زنان بالاست و اچ آی وی شایع تر است این گونه درمان چندان در دسترس زنان نیست.
حفاظت از زنان در برابر اچ آی وی صرفاً مسئولیت زنان نیست. اغلب زنان مبتلا به این ویروس به دلیل رابطه جسمی غیر ایمن با مردان مبتلا، دچار این بیماری می شوند. پیشگیری وظیفه دو طرف است و مردان وظیفه یكسانی در این مورد دارند. اگر هیچ مرد مبتلا به اچ آی وی، رابطه جنسی غیر ایمن نداشته باشد از تعداد زنان مبتلا به اچ آی وی كاسته خواهد شد.
خشونت، تبعیض، نابرابریهای جنسی و فحشا همگی مسائلی اجتماعی است كه بی شك نیازمند ریشه كنی است، اما در عین حال رفع آنها نیازند زمان است. زنانی كه اچ آی وی دارند باید مداوا گردند و زنانی كه عاری از این ویروس هستند باید از خود مراقبت كنند. بطور خلاصه اگر بتوان زنان را قادر ساخت كه براستفاده از برخی وسائل تاثیرگذار باشند آنگاه تلاشها می تواند ثمربخش باشد.
طرحهایی در دست انجام است كه میكروب كشی اختراع كنند كه مانند یك ژل یا كرم بتوان از آن استفاده كرد تا با از میان بردن اچ آی وی مانع انتقال آن گردد. آزمایشها چند سالی است كه در حال انجام است اما متخصصان معتقدند كه حتی اگر تمام كارها خوب پیش برود چنین ژل یا كرمی دست كم ۵ سال تاثیر دارد.
اغلب زنان فكر نمی كنند كه در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی هستند. در بسیاری از نقاط افسانه ای وجود دارد كه می گوید انتقال اچ آی وی چیزی است كه برای دیگر افراد یعنی مردان، استفاده كنندگان مواد مخدر و اقوام دیگر روی می دهد. این اشتباه باید اصلاح گردد و كشورهای جهان باید زنان را تقویت كنند تا خود را در برابر این ویروس مقاوم سازند.
منبع؛سایتهای مرتبط در اینترنت

ترجمه: الهام صادقی

منبع : روزنامه همشهری