اینترنت و منابع رایگان پژوهشی

روز به روز گرایش انواع سازمان‌ها و مؤسسه‌ها برای در دسترس گذاردن اطلاعات خود از طریق اینترنت از یك سو و تمایل افراد در جامعه به اینترنت برای یافتن اطلاعات، از سوی دیگر، به طور چشمگیر افزایش می‌یابد، به گونه‌ای كه به جرأت می‌توان گفت سرانجام اكثر راه‌ها به اینترنت منتهی خواهد شد.
اگر چه اینترنت منبع عظیمی از اطلاعات است، اما پیدا كردن اطلاعات مورد نیاز در آن كاری بس دشوار و وقت‌گیر است. در این میان برای بهره‌‌گیری بیشتر از اطلاعات موجود در اینترنت سایت‌هایی طراحی شده است تا دسترسی به اطلاعات مفید در زمینه‌های موضوعی مختلف را فراهم آورده و به گونه‌ای منطقی و براساس مرتبط بودن اطلاعات با موضوع مورد درخواست دسته‌بندی و قابل استفاده شود.
با توجه به این مقدمات و سهم ارزنده پژوهشگران در پیشبرد اهداف علمی كشور، چند نمونه از سایت‌هایی كه امكان دسترسی به اطلاعات پژوهشی در زمینه‌های مختلف را امكان‌پذیر می‌سازد معرفی می‌شود.
● مجلات الكترونیكی و چیكده مقالات
«Newjour» راهنمایی است كه اطلاعاتی درباره مجلات جدید و خبرنامه‌های الكترونیكی تولید شده بر روی اینترنت می‌دهد. همچنین راه دسترسی به مقالات مجلات را فراهم می‌كند. در این سایت، علاوه بر شماره‌های جدید، به آرشیوی از شماره‌های سال‌های گذشته چندین هزار مجله الكترونیكی دسترسی دارید، این سایت توسط كتابخانه دانشگاه كالیفرنیا (در پردیس سن‌دیه‌گو) طراحی شده است و اطلاعات آن از طریق آدرس جست‌و‌جو و فاصله انتشار، http://gort.ucsd.edu/newujour قابل پیگیری است.
اطلاعات ارائه شده برای هر مجله عبارتند از: عنوان مجله، ناشر، شماره اینترنتی و نیز ISSN موضوع، آدرس پستی خلاصه‌ای از محتوای مجله.
جست‌و‌جوی مجلات از طریق فهرست الفبایی‌ عنوان، امكان‌پذیر است.
با انتخاب یك مجله از فهرست الفبایی، شماره‌ها و جلدهای مختلف نشریه ظاهر می‌شود. با انتخاب هر شماره، ابتدا فهرست مندرجات آن شماره از مجله مشاهده می‌شود، سپس چكیده هر مقاله‌ای كه مورد نظر شماست، قابل دسترسی می‌شود.
این سایت دارای یك موتور جست‌و‌جوی ویژه است كه به كمك آن می‌توان به آسانی و با سرعت مقاله‌های منتشر شده در موضوع‌های مورد علاقه خود را پیدا نموده و نسخه‌ای از مقاله را نیز (به صورت الكترونیكی) و بدون پرداخت هزینه تهیه كرد.
در این سایت مقالات براساس كلید واژه‌، موضوع و نام نشریه قابل جست‌و‌جوست.
در صفحه وب كتابخانه مشتمل بر مجلات خریداری شده توسط كتابخانه دانشگاه شریف كه متن مقالات به صورت full Tex قابل بازیابی است.
پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تمام متن در شبكه اینترنت Australian Digital thesis Program در این سایت صدها رساله دكتری متعلق به دانشگاه‌های مختلف استرالیا وجود دارد حوزه موضوعی این رساله‌ها بسیار وسیع و متنوع است و متن كامل به صورت PDF ارائه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://adt.caul. edu.au
ORM:online Dissertations and these st
پایان‌نامه‌های مقاطع دكترا و كارشناسی ارشد موجود در این سایت از یكدیگر جدا گردیده و در دو دسته متفاوت براساس نام نویسنده مرتب شده‌اند. موضوع این پایان‌نامه‌ها علوم رایانه‌ای و برنامه‌نویسی است متن كامل پایان‌نامه‌ها به شكل HTML عرضه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.mtsu.edu/nstorm/dissertations.html
UNT Electronic theses and Dissertations
در این سایت تعداد زیادی پایان‌نامه‌های دكترا در موضوعات مختلف مربوط به دانشگاه تگزاس شمالی وجود دارد كه متن كامل آنها قابل دسترسی است.
http://www. Unt.edu/etd
Concordia university
مجموعه رساله‌های الكترونیكی این دانشگاه از سه طریق قابل دستیابی است.
- براساس تورق فهرست الفبای نام نویسندگان
- تورق برحسب دانشكده‌های نویسندگان
- جست‌‌و‌جوی كلید واژه‌ای
- متن كامل رساله در شكل PDF ارائه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.library.Concordia.ca/collections / theses.html
Humboldt university
هامبولت دانشگاهی است واقع در برلین آلمان، صفحه خانگی آن با كلیك كردن روی كلمه Dissertation ، ابتدا رشته‌های موضوعی مشخص و سپس با كلیك كردن روی آن اطلاعات، رساله‌ها ارائه می‌شود، چكیده رساله‌ها به زبان انگلیسی و متن كامل آنها به زبان آلمانی قابل دستیابی است.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.dochost.rz.hu-berlin.de
Dissertation abstracts
این منبع به معرفی اطلاعات كتابشناختی و چكیده پایان‌نامه‌های مقطع دكترا و كارشناسی ارشد در دانشگاه‌های جهان می‌پردازد. این منبع توسط مؤسسه UMI از سال ۱۸۶۱ تدوین گردیده و شكل الكترونیكی آن نیز از طریق شبكه رزنت قابل دسترسی است.
لازم به ذكر است كه تنها ۲۴ صفحه نخست پایان‌نامه‌های سال‌های ۱۹۹۷ به صورت تمام متن قابل مشاهده است.
● ارتباط با ناشران از طریق اینترنت
شكل ظاهری كتاب‌ها در طی اعصار و قرون گذشته به تدریج تغییر كرده و امروزه در جدیدترین شكل خود به صورت كتاب‌های الكترونیكی e-books در آمده است. منظور از كتاب الكت&روز به روز گرایش انواع سازمان‌ها و مؤسسه‌ها برای در دسترس گذاردن اطلاعات خود از طریق اینترنت از یك سو و تمایل افراد در جامعه به اینترنت برای یافتن اطلاعات، از سوی دیگر، به طور چشمگیر افزایش می‌یابد، به گونه‌ای كه به جرأت می‌توان گفت سرانجام اكثر راه‌ها به اینترنت منتهی خواهد شد.
اگر چه اینترنت منبع عظیمی از اطلاعات است، اما پیدا كردن اطلاعات مورد نیاز در آن كاری بس دشوار و وقت‌گیر است. در این میان برای بهره‌‌گیری بیشتر از اطلاعات موجود در اینترنت سایت‌هایی طراحی شده است تا دسترسی به اطلاعات مفید در زمینه‌های موضوعی مختلف را فراهم آورده و به گونه‌ای منطقی و براساس مرتبط بودن اطلاعات با موضوع مورد درخواست دسته‌بندی و قابل استفاده شود.
با توجه به این مقدمات و سهم ارزنده پژوهشگران در پیشبرد اهداف علمی كشور، چند نمونه از سایت‌هایی كه امكان دسترسی به اطلاعات پژوهشی در زمینه‌های مختلف را امكان‌پذیر می‌سازد معرفی می‌شود.
● مجلات الكترونیكی و چیكده مقالات
«Newjour» راهنمایی است كه اطلاعاتی درباره مجلات جدید و خبرنامه‌های الكترونیكی تولید شده بر روی اینترنت می‌دهد. همچنین راه دسترسی به مقالات مجلات را فراهم می‌كند. در این سایت، علاوه بر شماره‌های جدید، به آرشیوی از شماره‌های سال‌های گذشته چندین هزار مجله الكترونیكی دسترسی دارید، این سایت توسط كتابخانه دانشگاه كالیفرنیا (در پردیس سن‌دیه‌گو) طراحی شده است و اطلاعات آن از طریق آدرس جست‌و‌جو و فاصله انتشار، http://gort.ucsd.edu/newujour قابل پیگیری است.
اطلاعات ارائه شده برای هر مجله عبارتند از: عنوان مجله، ناشر، شماره اینترنتی و نیز ISSN موضوع، آدرس پستی خلاصه‌ای از محتوای مجله.
جست‌و‌جوی مجلات از طریق فهرست الفبایی‌ عنوان، امكان‌پذیر است.
با انتخاب یك مجله از فهرست الفبایی، شماره‌ها و جلدهای مختلف نشریه ظاهر می‌شود. با انتخاب هر شماره، ابتدا فهرست مندرجات آن شماره از مجله مشاهده می‌شود، سپس چكیده هر مقاله‌ای كه مورد نظر شماست، قابل دسترسی می‌شود.
این سایت دارای یك موتور جست‌و‌جوی ویژه است كه به كمك آن می‌توان به آسانی و با سرعت مقاله‌های منتشر شده در موضوع‌های مورد علاقه خود را پیدا نموده و نسخه‌ای از مقاله را نیز (به صورت الكترونیكی) و بدون پرداخت هزینه تهیه كرد.
در این سایت مقالات براساس كلید واژه‌، موضوع و نام نشریه قابل جست‌و‌جوست.
در صفحه وب كتابخانه مشتمل بر مجلات خریداری شده توسط كتابخانه دانشگاه شریف كه متن مقالات به صورت full Tex قابل بازیابی است.
پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تمام متن در شبكه اینترنت Australian Digital thesis Program در این سایت صدها رساله دكتری متعلق به دانشگاه‌های مختلف استرالیا وجود دارد حوزه موضوعی این رساله‌ها بسیار وسیع و متنوع است و متن كامل به صورت PDF ارائه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://adt.caul. edu.au
ORM:online Dissertations and these st
پایان‌نامه‌های مقاطع دكترا و كارشناسی ارشد موجود در این سایت از یكدیگر جدا گردیده و در دو دسته متفاوت براساس نام نویسنده مرتب شده‌اند. موضوع این پایان‌نامه‌ها علوم رایانه‌ای و برنامه‌نویسی است متن كامل پایان‌نامه‌ها به شكل HTML عرضه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.mtsu.edu/nstorm/dissertations.html
UNT Electronic theses and Dissertations
در این سایت تعداد زیادی پایان‌نامه‌های دكترا در موضوعات مختلف مربوط به دانشگاه تگزاس شمالی وجود دارد كه متن كامل آنها قابل دسترسی است.
http://www. Unt.edu/etd
Concordia university
مجموعه رساله‌های الكترونیكی این دانشگاه از سه طریق قابل دستیابی است.
- براساس تورق فهرست الفبای نام نویسندگان
- تورق برحسب دانشكده‌های نویسندگان
- جست‌‌و‌جوی كلید واژه‌ای
- متن كامل رساله در شكل PDF ارائه می‌شود.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.library.Concordia.ca/collections / theses.html
Humboldt university
هامبولت دانشگاهی است واقع در برلین آلمان، صفحه خانگی آن با كلیك كردن روی كلمه Dissertation ، ابتدا رشته‌های موضوعی مشخص و سپس با كلیك كردن روی آن اطلاعات، رساله‌ها ارائه می‌شود، چكیده رساله‌ها به زبان انگلیسی و متن كامل آنها به زبان آلمانی قابل دستیابی است.
▪ نشانی اینترنتی:
http://www.dochost.rz.hu-berlin.de
Dissertation abstracts
این منبع به معرفی اطلاعات كتابشناختی و چكیده پایان‌نامه‌های مقطع دكترا و كارشناسی ارشد در دانشگاه‌های جهان می‌پردازد. این منبع توسط مؤسسه UMI از سال ۱۸۶۱ تدوین گردیده و شكل الكترونیكی آن نیز از طریق شبكه رزنت قابل دسترسی است.
لازم به ذكر است كه تنها ۲۴ صفحه نخست پایان‌نامه‌های سال‌های ۱۹۹۷ به صورت تمام متن قابل مشاهده است.
● ارتباط با ناشران از طریق اینترنت
شكل ظاهری كتاب‌ها در طی اعصار و قرون گذشته به تدریج تغییر كرده و امروزه در جدیدترین شكل خود به صورت كتاب‌های الكترونیكی e-books در آمده است. منظور از كتاب الكت&

فرنوش رقابی – كارشناس ارشد كتابداری و اطلاع‌رسانی
شهرزاد شریفی – كارشناس كتابداری و اطلاع‌رسانی