کلبه عمو ”خوزه“

سابقه برده‌داری به ”فینیقی‌ها“ و فراعنه مصر برمی‌گردد. اشکال گوناگون این پدیده را در سایر امور اجتماعی دیده‌ایم، اما در فوتبال حداقل تا هزاره جدید چنین تعاریفی نامفهوم بود؛ به‌خصوص در فوتبال انگلستان که چریل توپ گرد را پایه امپراطوری بریتانیا نامید و هم‌اکنون بیانیه تاریخی این سیاستمدار یا مضمون خون، اشک و غرق عامل انگیزشی ورزشکاران در حساس‌ترین میادین بین‌المللی است. در همین سرزمین شخصی به‌نام خوزه مورینیو، استاد هموطن بازیکن سیاه‌پوست خود را متهم به ”برده‌داری“ کرده است.
به زبان ساده مربی چلسی، ”ریموند دومه‌نش“ سرمربی تیم ملی فرانسه را به سوم رفتار در قبال کلود ماکلله متهم نمود و در سوی مقابل دومه‌نش با تمسخر مورینیو خود را یک شلاق به‌دست بی‌رحم می‌داند! توضیح این اتفاقات در سال ۲۰۰۶ آسان‌تر به‌نظر می‌رسد. برای فوتبالی‌های دهه ۹۰ ”برده‌داری“ تنها همان اتفاقی بود که در مستندهای مربوط به ساخت اهرام ثلاثه می‌دیدند نه آنچه در بطن فوتبال‌های عمدتاً ”بیا“ آخر شب به نمایش درمی‌آمد. ما ”زوانیمیر بوبان“ را در خاطر حفظ کردیم؛ مردی که وسط هفته برای یوگسلاوی سابق به میدان می‌رفت و فرداشب با همان کیفیت برای میلان ”جان“ می‌کند.
زمان سپری شد. پخش مستقیم بازی‌های اروپائی جای آن مستندهای عصرانه را گرفت. نیاز بود باز هم برده ببینیم. تلنگری لازم می‌نمود. پس وارد شد: چند باشگاه اروپائی از یوفا خواستند قانونی تصویب کند تا آنها از تیم‌های ملی به خاطر به‌کارگیری وقت و بی‌وقت بازیکنانشان غرامت دریافت کند!
قداست پیراهن ملی در سایه تعصبات باشگاهی از بین رفت و هر چه یکرنگی بود و دو پاره شد. باشگاه‌ها بازیکنان را تحت سلطه خود درآوردند و این جمله تکراری که ”من از باشگاهم حقوق می‌گیرم نه از تیم ملی“ بر شوری این آش نه چندان خوشمزه افزود. شاید هم این مورینیو آشپز چیره‌دستی است و می‌داند چه می‌کند!
او در شرایط از برده‌‌داری صحبت می‌کند که خود بارها از حضور ملی‌پوشان چلسی در تیم‌های کشورشان ابراز گلایه کرده و تا حد امکان از وقوع این اتفاق به‌زعم خود شرم جلوگیری کرده است. به یاد داریم یک بار او با تهیه یک گواهی پزشکی جعلی مانع حضور بازیکن در تیم ملی کشورش شد! خُب معنای برده‌داری چیست؟
”دیلی میرر“ مورینیو را اینگونه توصیف کرده است: ”کودکی که عاشق شکلات بوده و در حالی که دوستانش بیرون سوپرمارکت بینی خود را با حسرت به شیشه چسبانده‌اند، تمام پول‌های خود را روی پیشخوان ریخته و به میزان لازم شکلات می‌خرد“.
هم‌اکنون او شکلات که نه، ستارگانی جنون بالاک و شوچنکو را خریده است. کلبه فاخر خوزه ”شلبی“ (یکی از شخصیت‌های داستان کلبه عموتام) ندارد، اما شاید به اندازه کافی ”توم“ داشته باشد!

مرتضی یاسری‌نیا

منبع : روزنامه ابرار ورزشی