توریسم صنعت نوین قرن بیست و یکم

امروزه تماشای آثار برجای مانده از فرهنگ كهن ، بناهای تاریخی و باستانی ، موزه های اشیاء قدیمی و جلوه های زندگی قرون گذشته حتی برای پیروان جنبش های رمانتیك (مكتب رمانتیسم ) كه شعرای انگلیسی ویلیام بلیك و لردبایرون بیش از دیگران الهام بخش آن بودند تا مردم را به نظاره كردن شهرهای ساخته شده به سبك گوئیك ، رشته كوه های زیبا ، رودخانه های خروشان و مناظر دیدنی بكشاند ، چندان جذاب و جالب بنظر نمیرسد. ورزشهای تفریحی مثل ماهیگیری و قایق رانی یا ورزشهای زمستانی كه انگلیسیان در روستای زیبای رزمات سوییس ابداع كننده آن بودند به تنهایی آمار گردشگر زیادی را به خود جلب نمی كنند . امروزه مردم در هر كجای این كره خاكی به راحتی فشردن چند دكمه كامپیوتر یا ماهواره خود دنیای زیبا و روح نواز مناظر دور دست را در سینماهای خانگی خود به نظاره می نشینند . اما با تمام این تفاصیل بزرگترین صنعت جهان ، صنعت توریسم یا گردشگری است .
كشورهای اروپایی ابعاد گسترده این صنعت را از نظر تولید اشتغال و ایجاد درآمد درك كرده اند و از چند دهه پیش به شدت به توسعه این صنعت پرداخته اند . تبلیغات تلوزیونی گردشگری موضوعی است كه تمام كشورهای توسعه یافته این صنعت از آن بهره برده و می برند ، تبلیغاتی گسترده كه علاوه بر پخش آگهی و تیزر ، دامنه آن به فیلم های سینمایی ، فیلم های مستند ،سریالهای تلوزیونی و فراتر از آن كانالهای مخصوص تلوزیونی كشیده شده است . تهیه كنندگان و كارگردانان این برنامه ها ضمن شناسایی مكانهای گوناگون اعم از طبیعی ، تفریحی ، فرهنگی ، اقتصادی و ... اطلاعات كامل و جامع ای از قیمت ها ، كالاها و محصولات هنری و .. به مخاطبان خود ارائه داده و تشویق به بازدید از این محل ها و حضور در جشوارهای خرید می نمایند ، چرا كه یكی از انگیزه های قوی توریست ارضاء انگیزه خرید است .
برگزاری نمایشگاه های بزرگ در ابعادی فوق تصور ابزار دیگری است كه كارگردانان زبردست در یك نمایش زنده و مبهوت كننده از نور ، صدا ، دكور های مجلل و به واقع عینی در راستای اهداف توریستی خود استفاده میبرنند . كشورهای توسعه یافته برای بالا بردن اطلاعات وآمار گردشگران خود با برگزاری سمینارهاو جمع آوری اطلاعات از طریق نظر خواهی و پرسشگری از گردشگران به بهترین چارچوبهای ارائه خدمات در زمینه گردشگری رسیده و بدنبال حضوری موفق تر در حوزه تخصصی صنعت گردشگری از جمله مسائل اكوتوریسم ، توریسم طبیعت گردی و یا تورهای ماجراجویانه هستند.
كشور های پیشرفته در این صنعت با برداشتن گامهای فراتر از زمان بدنبال ایجاد مناسبتهای تاریخی هستند تا با برگزاری فستیوالهای چند منظوره كه بیشتر شبیه پدیده جلوه گر است با ارتقا صنعت توریسم خود یا تاریخی كردن اماكن و مناسبت ها ، موقعیت های اقتصادی بهتری برای خود خلق نمایند.كشورهای فرانسه با بیش از ۸۰ میلیون نفر توریست خارجی ، اسپانیا ۶۰ میلیون نفر، آمریكا ۵۵ میلیون نفر ، چین ۵۲ میلیون نفر، ایتالیا۴۶ میلیون نفر وباگذشت تجربه چند با نگاه ی تازه ، بدنبال بازارهای جدید توریست و توریسم نوین هستند، آنها به خوبی می دانند كه هر توریست به منزله ورود حداقل ۱۰۰۰ دلار به چرخه اقتصاد و اشتغال است برای مثال كشور تركیه با حفظ میراث فرهنگی و محیط زیست و با اتكا بر روزنه های تاریخی و مكان های توریستی صنعت و اقتصاد خود را به پیش میبرد . یكی از این جلوه ها آیین بزرگداشت ۱۰ روزه مولانا و شب عروس در شهر قونیه است كه شاهد حضور ۵ هزار نفر در هر برنامه سماع می باشد . واقعیت این است كه بسیاری از كشورها مثل ترك ها برای توریست های ایرانی سرمایه گذاری كرده اند و به جای سرگرمی با آمار خیالی و اخبار غیر واقعی برای اذهان عمومی به واقع كار كرده اند در تركیه با یك مقبره بیش از ۲۰۰ هزار نفر میتوانند بشكل مستقیم ارتزاق كنند در حالی كه آمار كل گردشگران خارجی و یا آمار شاغلین مستقیم این صنعت در كشور به این رقم نمی رسد و ما هنوز بدنبال توسعه هتل داری و گسترش شبكه ها و موسسات توریستی هستیم. البته تبلیغات سوء برعلیه ایران و شناسایی ایران به عنوان كشوری نا امن یكی از دلایل كاهش فاحش آمار توریست خارجی به ایران است .
در دهه ۱۹۹۰ روند رشد صنعت توریست با شتابی بی سابقه نسبت به قبل سیر صعودی داشته و بر اهمیت آن در سراسر جهان بطور روز افزون افزوده شد تا جای كه با سرمایه گذاری های مستقیم بیش از ۳۰۰ میلیارد دلاری سالانه ، ۸ درصد كل سرمایه گذاری های جهان و ۷ درصد نیروی كار جهان را بطور مستقیم به خود مشغول كرده است . دلیل چنین رشد چشم گیری افزایش درآمدها و اوقات فراغت ، توسعه و پیشرفت در صنعت حمل و نقل جهانی و بالا رفتن سطح عمومی آگاهی ها و دانش مردم نسبت به سایر نقاط جهان بود كه این خود مرهون پیشرفت های قابل ملاحضه در زمینه فن آوری ارتباطات و تاثیر شگرف تبلیغات و رسانه ها است . توریست های فضایی عصر نوینی در این صنعت است كه معدود كشورها می تواننددر این وادی اجازه فكر كردن به آن را داشته باشند چراكه تكنولوژی برتروتوان اقتصادی فوق العاده ای را می طلبد.
●توریست در ایران
ایران سرزمینی با گستره جغرافیایی وسیع ، تنوع آب و هوایی و شرایط اكوزیستی متفاوت ، تنوع قومی و فرهنگ غنی ، كشوری با ۳۰ استان در اشكال شهری و روستایی و جاذبه های تاریخی و فرهنگی بسیار همچون قاره پهناوری است كه در قالب یك كشور جای داده شده است . متاسفانه علی رغم استعدادها و توانایی های زیاد، هنوزبرای مردم خود ایران ناشناخته مانده است . توریست یا گردشگری در ایران پدیده ای فصلی با قطبهای محدود و تقریبا درون زا است ودر قسمت توریست خارجی بیشتر بعنوان بازاری برای كشورهای همسایه محسوب میشود تا جلب توریست برای بازارهای داخلی . چرخه داخلی این صنعت تحت تاثیر عوامل بسیاری هنوز نتوانسته نگاه اقتصادی و درآمد زای را به بازارهای بین المللی و تبادلات عظیم و تاثیرات سازنده آن داشته باشد .
حفظ محیط زیست و میراث های فرهنگی و ارزش نهادن و احترام به ارزشهای انقلاب اسلامی از معیار های است كه توریستها برای ورود به كشورمان باید رعایت نمایند ، واقعیت این است كه كاهش فاحش توریست خارجی ناشی از این عوامل نیست بلكه تبلیغات سوء علیه ایران طی دو دهه گذشته از طرفی و عملكرد ضعیف ما در جهت تبلیغات و جلب سرمایه گذاریها ی داخلی و خارجی در راستای زیرساختهای صنعت پر رونق توریسم از دلایل آن میباشد. ما اگر بخواهیم راه طولانی سایر كشورها را در كوتاه ترین مدت بپیمائیم بهتر است از مشاركت و همكاری آنها استفاده كنیم بدون مشاركت و سرمایه گذاری سایر بخشها توان رقابتی از بین خواهد رفت ، سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت توریسم و گردشگری و توجه دولت به زیر بناهای این صنعت باعث رونق و شكوفایی آن در كشور خواهد شد .
●پیشنهاد
اقدامات به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شود كه اقدامات داخلی اصل و پایه كارهای خارجی بوده و بنوعی تضمین كننده موفقیت آن میباشد( اقدامات انجام شده در قسمت داخلی ، زیر ساختهای تجارت و بازرگانی بین الملل است.)
▪داخلی :
۱-جمع آوری اطلاعات كامل و جامعی از تمام اماكن تاریخی ، مذهبی ، فرهنگی ، اقتصادی ، طبیعی و ... در قالب فیلم ،عكس ، تاریخچه و... توسطسازمانهای مربوطه ( محیط زیست ، میراث فرهنگی و گردشگری ، فرهنگ و ارشاد اسلامی و ...) در قالب فیلم ،كتابهای راهنما ، بروشورو مجلات عكس و تبلیغاتی .
۲-ارائه خدمات لازم به سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی در این صنعت و امور زیربنای مربوط به آن.
۳-برگزاری تورهای گردشگری با موضوعاتی مثل تورهای طبیعت گردی ، مذهبی ، و ....
۴-تبلیغات گسترده و همه جانبه .
▪خارجی :
بهترین و موثرترین شیوه برای جلب توریست كه به منزله تبلیغات حضوری و فروش محصولات و صنایع داخلی است برگزاری نمایشگاههای بزرگ در كشورهای توریست پذیر آنهم در مقاطع زمانی تراكم توریستی با بكارگیری جلوهای تاثیرگذار هنرهای نور و تصاویر معماری و طراحی برگرفته از آثار هنری ، تاریخی و جلوه های زیبای با مجریان آشنا به زبان بین الملل و بومی در قالب مردمان هر منطقه باپوشش لباسهای محلی و...
امیدواریم با سیاست گذاریها و اقدامات موثر نه تنها به پیشرفت در این صنعت برسیم بلكه از بازار عظیم مبادلات بین الملل سهمی را به اقتصاد كشورمان اختصاص دهیم . انشاءالله

سیدعلی لواسانی

منبع : هفته نامه فصل نو