سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

غده های درون ریز


غده های درون ریز
غده های درون ریز، هورمون ها را تولید می كنند. هورمون ها موادی شیمیایی هستند كه در جریان خون وجود دارند و فرآیندهای قسمت های دیگر بدن را كنترل می كنند. این فرآیندها عبارتند از متابولیسم (واكنش هایی شیمیایی كه به طور مداوم در بدن رخ می دهند). پاسخ به استرس، رشد و تكامل جنسی. این مجموعه شامل غده ها و سایر سلول های تولید كننده هورمون هستند. غده هایی مثل هیپوفیز، فوق كلیه و تیرویید اعضایی هستند كه تنها كاركرد آنها تولید هورمون های اختصاصی است. سایر اعضا و بافت ها مثل تخمدان ها، بیضه ها، قلب و كلیه ها نیز حاوی سلول های تولید كننده هورمون هستند.
●غده هیپوفیز و هیپوتالاموس
غده هیپوفیز در قاعده مغز قرار دارد. این غده به عنوان »غده رئیس« شناخته می شود، چون هورمون هایی را تولید می كند كه بافت درون ریز واقـع در سـایر غده ها و اعضا را تحریك و كنترل می كند. همچنین هورمون هایی را ترشح می كند كه رشد بدن، حجم ادرار و انقباض رحم را در طول زایمان كنترل می كنند. هیپوتالاموس بخشی از مغز است كه با غده هیپوفیز ارتباط دارد. هیپوتالاموس، هورمون هایی به نام عوامل آزاد كننده را ترشح می كند كه كاركرد هیپوفیز را كنتـرل می كنند و به عنوان رابط بین دستگاه های عـصبی و غـدد درون ریز عمـل می كنند.
●غده پینه آل
غده پینه آل در عمق مغز قرار دارد. كاركرد دقیق آن هنوز مشخیص نیست. البته معلوم شده است كه این غده هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می كند كه گمان می رود با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط باشد.
●غده های تیرویید و پاراتیرویید
غده تیرویید كه در گردن واقع است، هورمون هایی را تولید می كند كه متابولیسم را تنظیم می كنند. همچنین برخی از سلول های تیرویید، هورمون كلسی تونین را ترشح می كنند كه غلظت خونی كلسیم را كاهش می دهد. چهار غده پاراتیرویید واقع در پشت تیرویید هورمونی را تولید می كنند كه غلظت خونی كلسیم و فسفات را تنظیم می كند. كلسیم برای سلامت استخوان ها حیاتی است و به همراه فسفات، نقش مهمی را در كاركرد عصب و عضله ایفا می كند.
●غده های فوق كلیه
غده های فوق كلیه در بالای كلیه قرار دارند. هر غده یك قشر لایه خارجی و یك مدولا (مركز) دارد. قشر، هورمون های كورتیكواستروییدی یا كورتونی (كه در كـمك بـه تنظیم غلظت خونی نمك و قند نقـش دارند) و مقادیر كم هـورمـون هـای جنسی مردانه (كه ایجاد برخی از مشخصات جنسی مردانه را تحریك می كنند) را تولید می كند. مدولا، اپی نفرین (آدرنالین) و نوراپی نفرین (نورآدرنالین)، را ترشح می كند كه در پاسخ به استرس (واكنشی كه »پاسخ جنگ و گریز« نام دارد)، ضربان قلب و خونرسانی به عضلات را افزایش می دهند.
● لوزالمعده
لوزالمعده پشت معده قرار دارد. لوزالمعده مایعات گوارش كننده ای تولید می كند كه به تجزیه غذا كمك می كنند. همچنین هورمون های انسولین و گلوكاگون را ترشح می كند كه نقش مهمی را در تنظیم سطح گلوكز خون (قندی كه منبع اصلی انرژی بدن به شمار می رود) ایفا می كنند.
● تخمدان ها
تخمدان ها در دو طرف رحم قرار گـرفته اند. آنها تخمـك ها را آزاد می كنند و هـورمون های جنسی زنانه یعنی پروژسترون و استروژن را می سازند كه چرخه قاعدگی را تنظیم می كنند. استروژن همچنین باعث ایجاد برخی از مشخصات جنسی زنانه از جمله بزرگ شدن پستان ها می شود.
● بیضه ها
بیضه ها در كیسه ای از پوست و عضلات به نام كیسه بیضه (اسكروتوم) قرار دارند. آنها تولید اسپرم و ترشح هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را برعهده دارند. این هورمون مسؤول شروع بلوغ و ایجاد مشخصات جنسی ثانویه مردانه از جمله موی صورت است.
منبع : دنیای زیست شناسی


همچنین مشاهده کنید