اخلاق و سیره چند بعدی امام عصر ( عج )

امامان اهل بیت (علیهم السلام) به خاطر محدودیت های بسیار كه آنان را از هر سو احاطه كرده بود ، فرصت نیافتند تا عظمت های وجودی خود را ابراز كنند .
امام عصر ـ امید آخرین ( عج ) ـ با عنایت و لطف خداوندی ، فرصت خواهند یافت تا آفاق پر عظمت و چند بعدی خویش را به منصه ظهور رسانند ، همچنانكه نبی اكرم (صلی الله علیه وآله) و امامان اهل بیت (علیهم السلام) پیش از این تصویر كرده بودند .
بنابر آنچه یاد شد ، منش و روش و خلق و خوی مهدی منتظر ( عج ) ، و با ابعادی گسترده تر از آنچه در زندگی دیگر امامان اهل بیت (علیهم السلام) دیدیم خواهد بود .
در روایات بسیاری آمده است كه دوران امام عصر ( عج ) پر از سخت گیری و كشتار و خونریزی است ، حتی در بعض روایات آمده كه خداوند متعال مهر و محبت را نسبت به دشمنان عنود از قلب مقدس امام ( عج ) بر می دارد تا جایی كه مردم می گویند :
. . . . لَیْسَ هَذا مِنْ آلِ مُحَمَّد ، لَوْ كانَ مِنْ آلِ مُحَمَّد لَرَحِمَ .
. . . این از آل محمد نیست ، اگر از آل محمد بود رحم می كرد .
ولی باید دانست كه در زمان ظهور آن حضرت ، تمام نقاط در دست دشمن است و دشمن هم به شدت در برابر آن حضرت مقاومت می كند ، امام صادق (علیه السلام)در این باره فرموده است :
... إنَّ قائِمَنا إذا قامَ ، إسْتَقْبَلَ مِنْ جَهلَهِٔ الناسِ أشَدَّ ممّا استَقْبَلَهُ رَسُولُ اللّه (صلی الله علیه وآله)مِنْ جُهّال الجاهِلیَّهِٔ . . .
. . . آنگاه كه قائم ما قیام كند ، از مردمان نادان بدتر از آنچه پیامبر خدا از نادانان جاهلیت دید می بیند . . .
در این صورت امام عصر ( عج ) راهی جز توسل به جهاد و جنگ و قاطعیت انقلابی در پیش رو نخواهد داشت .
وقتی كه مقاومت دشمنان قسم خورده و معاند درهم شكسته می شود ، عدل ، رفاه ، صلح و امنیت پایدار همه جا را فرا می گیرد .
آنچه در پی می آید ، روایاتی است كه مظهر اخلاق و سیره اصلاحی امام زمان ( عج ) در سطح جهانی و آفاق بلند انسانی است .
در خلقت و خو همچو پیامبر (صلی الله علیه وآله) . . . امیرمؤمنان علی (علیه السلام) به حضرت حسین (علیه السلام) نگاهی افكنده ، فرمود :
این فرزند من آقاست چنانكه پیامبر خدا او را آقا نامید و از صلب او مردی برخواهد آمد كه هم نام پیامبر شماست ، در خلقت و خو به او می ماند . . .
عبداللّه بن عطا گوید : از امام صادق (علیه السلام) درباره سیرت مهدی ( عج ) پرسیدم كه چگونه است ؟ فرمود :
آنچه پیامبر (صلی الله علیه وآله) انجام داد انجام می دهد . . . .
ابن عباس از پیامبر (صلی الله علیه وآله) حدیث كرده كه فرمود :
نهمین آنان قائم اهل بیتم و مهدی امتم ، در شمایل و گفتار و كردار ، شبیه ترین مردم به من است . . .
از احمد بن اسحاق بن سعد روایت است كه از ابا محمد حسن بن علی عسگری (علیهما السلام) شنیدم كه گفت :
خدای را سپاس كه پیش از اینكه مرا از دنیا بیرون برد ، جانشین پس از مرا به من نشان داد كه در خلقت و خوی شبیه ترین مردم به پیامبر خداست .
كعب الاحبار از قول قتاده آورده :
المَهْدِیُّ خَیْرُ النّاسِ . . . مَحْبُوبُ الخَلائِقِ .
مهدی بهترین مردم است . . . محبوب مخلوقات است .
دادگری و عدالت پروریبه علی بن موسی (علیهما السلام) گفته شد :
یابن رسول اللّه قائم شما اهل بیت كیست ؟ فرمودند : چهارم از فرزندان من ، فرزند سرور كنیزان ، خداوند با او زمین را از ستم پاك می سازد و از هر ظلمی تطهیر می كند . . . چون ظاهر شود ، زمین با فروغ خدایش تابناك گردد و میزان عدل را بین مردم برقرار كرده ، كسی به دیگری ظلم روا ندارد .
علی بن عقبه از پدر خود روایت می كند كه گفت :
چون مهدی به پا خیزد ، به داد فرمانروایی می كند و جور در روزگارش برداشته گردد . . . و هر حقی را به صاحبانش بازمی گرداند . . .
در باب نص بر امامان دوازده گانه ، از امیرمؤمنان (علیه السلام) از پیامبر (صلی الله علیه وآله) آورده كه فرمود :
واپسین آنان ، نام او بر وفق نام من است ، ظهور می نماید و زمین را پر از داد می كند چنانكه پر از جور و بی داد بود . . .
علی (علیه السلام) از پیامبر (صلی الله علیه وآله) روایت كرده كه فرمود :
منادی ندا در دهد : این مهدی است خلیفه خداوند ، از او پیروی كنید . زمین را پر از عدل و داد كند چنانكه پر از ظلم و جور شده بود ، آن زمان كه هرج و مرج دنیا را در بر گیرد و برخی بر برخی دیگر شبیخون زنند ، نه بزرگان بر خردان رحم كنند و نه توانمندان بر ناتوانان مهر آورند . در این هنگامه است كه خداوند بدو اذن خروج می دهد .
امام جعفر بن محمد صادق (علیهما السلام) فرموده :
نخستین چیزی كه از عدل قائم نمایان می شود ، این است كه ندا دهنده ای از طرف او ندا در می دهد ، آنكه حج نافله دارد ، طواف و استلام حجر را به كسی كه حج واجب دارد بسپارد .
در اینكه حضرت مهدی ( عج ) زمین را لبریز از دادگری می كند ، صدو بیست روایت وجود دارد .
صلح و امنیتامیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود :
چون قائم ما قیام كند ، . . . دشمنی از دل های بندگان رخت بر می بندد .
امام محمد باقر (علیه السلام) فرموده است :
وقتی سیصد و اندی از یاران امام بر سراسر جهان فرمانروا شوند پیر زن ناتوان از شرق آهنگ غرب كند بی آنكه كسی او را باز دارد . . . .
. . . علی بن عقبه از پدر خود حدیث كرده است كه : . . . اگر قائم قیام كند . . . راهها امن می شود .
رفاه عمومیامام محمد باقر (علیه السلام) فرموده :
آسیب دیدگانی كه قائم اهل بیتم را درك كنند ، درمان می یابند و ناتوانانی كه او را دریابند ، توانا می شوند .
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرموده اند :
قائم ما اگر قیام كند ، فردی از شما كسی را می جوید كه مال به او برساند و از زكاتی كه به عهده دارد بردارد اما پیدا نمی كند تا آن را از او بپذیرد و مردم بدانچه خدایشان از فضل خویش به آنان روزی كرده ، بی نیاز می شوند .
امیرمؤمنان (علیه السلام) از پیامبر آورده كه فرمود :
فرد به سوی او روی می آورد در حالی كه مال بر هم انباشته شده ، به وی می گوید : ای مهدی به من عطا كن ، مهدی می گوید : هر چه خواهی بردار !
امام محمد باقر (علیه السلام) فرموده است :
چون قائم ظاهر شود سالی دو بار به مردم بخشش می كند و در ماه دو بار ارزاق می دهد و بین مردم مساوات می كند تا آنجا كه نیازمند به زكات را نیابی . زكات پردازان با زكات خود به سوی نیازمندان از شیعیان مهدی می آیند اما آنان نمی پذیرند ، پول زكات را كیسه می كنند و بر خانه های شیعیان می گردانند ، شیعیان از خانه های خود بیرون آمده ، به آنان می گویند : ما نیازی به پول های شما نداریم .
امام باقر (علیه السلام) در ادامه سخنان خود فرموده است :
اموال مردم همه دنیا از درون و بیرون زمین برای مهدی جمع می شود كه به دنبال آن به مردم گفته می شود : رو آورید به آنچه به خاظر آن رحم ها را قطع كردید و در آن خون های حرام را ریختید و به سبب آن مرتكب انواع گناه ها شدید . در اینجا امام مهدی بخشش می كند كه پیش از او هیچ كس چنان بخششها نكرده است .
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود :
در آخر زمان خلیفه ای خواهد بود كه مال را پخش می كند و نمی شمارد .
از خلیفگان شما خلیفه ای است كه مال را بدون شمارش پخش می كند .
عطایش گواراستعطاؤهُ هَنِیّاً .
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) می فرماید :
وَیَمْلاَُ اللّهُ قُلُوبَ أُمَّهِٔ مُحَمّد غِنی .
خداوند ( در روزگار مهدی ) دلهای امت محمد را پر از بی نیازی می كند .
اصلاح اوضاع شیعیان اهل بیت (علیهم السلام)امام علی بن موسی (علیهما السلام) فرمود :
مهدی برای مؤمنان مایه رحمت و برای كافران مایه عذاب خواهد بود .
امام علی بن الحسین (علیهما السلام) فرمود :
اگر قائم قیام كند ، خداوند آسیب را از شیعیان ما می زداید .
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمود :
در روزگار مهدی خداوند در كار شیعیان ما گشایش می آورد و اگر نیكبختی آنان را در نیابد ، سركشی خواهند كرد .
امام علی بن الحسین (علیهما السلام) :
چون قائم ما قیام كند ، آسیب را از هر مؤمنی برمی دارد و توانمندیش را به او باز می گرداند .
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
چون قائم ما قیام كند ، دوره همراهی و همدلی فرا می رسد و فرد نیازش را از كیسه برادر خود برمی گیرد بی آنكه از او ممانعت كند .
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
خداوند در معراج به پیامبر درباره مهدی فرمود : با او از دشمنان انتقام می جویم ، او مایه آسایش دوستان من است و اوست كه حس انتقام جویی شیعیانت را از ستمگران و منكران و كافران آرام می كند و تشفی می دهد .
رشد عقلی و توسعه علمی و اخلاقیامام جعفر بن محمد صادق (علیهما السلام) :
چون قائم ما قیام كند ، دستش را بر سرهای بندگان می نهد كه بدین طریق خردهای آنان را جمع می كند ( و به تشتت آرا پایان می دهد ) و اخلاقشان را كمال می بخشد .
امام محمد باقر (علیه السلام) :
چون قائم ما قیام كند ، دستش را بر سر بندگان می گذارد كه از این راه خردهای آنان را ( با از بین بردن اختلاف آرا ) جمع می كند و خردهای آنان كمال می یابند .
امام جعفر بن محمد صادق (علیهما السلام) می فرماید :
قائم ما اگر قیام كند ، خداوند حواس بینایی و شنوایی شیعیان ما را توسعه می دهد تا جایی كه ( نیاز به ) وسیله اتصال میان آنان و قائم نباشد ، با آنان سخن می گوید و آنان او را می شنوند و به او نگاه می كنند .
امام جعفر صادق (علیه السلام) :
علم بیست و هفت بخش است . هرآنچه پیامبران آورده اند ، دو بخش است و تا امروز مردم چیزی بیش از آن دو بخش را نمی دانند . اگر قائم ما قیام كند آن بیست و پنج بخش را برمی آورد و در میان مردم پراكنده می كند و دو بخش یاد شده را ضمیمه كرده ، تا آنچه می پراكند بیست وهفت بخش گردد .
ارزیابی نهایی امام جعفر صادق (علیه السلام) می فرماید :
دولت ما واپسین دولت است و هیچ خاندان صاحب دولتی نخواهد بود مگر اینكه پیش از ما فرمانروایی كنند تا اگر سیرت ما را دیدند نگویند چنانچه فرمانروایی از ما بود همانند سیره اینان رفتار می كردیم ، این همان سخن خداوند است كه : « فرجام كار خاص متقیان است » .
چگونه به امام مهدی ( عج ) سلام كنیم ؟امام جعفر محمد صادق (علیه السلام) می فرماید :
اگر كسی از شما آن قدر ماند تا اینكه او را ببیند ، آنگاه كه او را دید بگوید :
السَّلامُ عَلَیْكُمْ أَهْلَ بَیْتِ الرَّحْمَهِٔ وَالنُّبُوَّهِٔ ، وَمَعْدِنَ الْعِلْمِ ، وَمَوضِعَ الرِّسالَهِٔ ، السَّلامُ عَلَیْكَ یَا بَقِیَّهَٔ اللّهِ فِی أَرْضِهِ .
درود بر شما ای خاندان مهر ورزی و پیامبری و سرچشمه دانش و قرارگاه پیغام گزاری ، درود بر تو ای بازمانده خداوند در زمین .
اگر ابعاد اخلاقی ـ انسانی حماسه بلند مهدی موعود نیك تصویر و ترسیم شود ، بی گمان انتظار ، كرداری هدفمند و فعال و پر بار و با شكوه خواهد بود .

منبع : روزنامه همشهری