نروژ

اقتصاد نروژ به شدت به بخش نفت و گاز طبیعی وابسته است؛ به گونهای كه این بخش، بزرگترین منبع درآمد دولت به شمار میآید و بزرگترین سهم را در تولید ناخالص داخلی دارد. بخش نفت و گاز طبیعی، نزدیك به ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این كشور را به خود اختصاص داده است
تسلط نفت در اقتصاد نروژ، چالش های بلند مدتی را برای كشور ایجاد می كند. دولت نروژ برای جلوگیری از تاثیر منفی پایان یافتن ذخایر نفت بر اقتصاد کشور، در سال ۱۹۹۰، «صندوق نفت» را ایجاد كرد. این صندوق دو هدف را تامین میكند:
۱) تلاش برای هموار كردن انحرافهای كوتاه مدت؛
۲) عمل كردن به عنوان ابزاری برای رویارویی با چالش های مالی و احتمالی كاهش در آمدهای نفتی از طریق انتقال ثروت به نسل های آینده.
●انرژی
نروژ تولیدكننده و صادركننده عمده انرژی است. در سال ۲۰۰۳، این كشور سومین صادركننده بزرگ نفت خام جهان پس از عربستان و روسیه و دومین صادركننده بزرگ گاز طبیعی به قاره اروپا بود. تقریباً دو سوم كل مصرف انرژی كشور از طریق نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ تامین می شود. نروژ همچنین مقادیر محدودی برق از باد و دیگر انرژی های تجدید ناپذیر تولید میكند.
نفت دریای شمال و گاز طبیعی، نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ كشف شدند. اگر چه تولید نفت در منطقه دریای شمال، هزینه نسبتاً بالایی دارد (۱۲ تا ۱۴ دلار برای هر بشكه )، ثبات سیاسی این كشور و نزدیكی به بازار مصرف كنندگان بزرگ اروپا، به نروژ اجازه داده است تا نقش مهمی را در بازار جهانی نفت و گاز طبیعی بازی كند.
به گزارش نشریه «نفت وگاز»، از ژانویه ۲۰۰۴، ذخایر نفت خام اثبات شده نروژ، ۴۵/۱۰ میلیارد بشكه بود. بیشتر ذخایر نفت نروژ، در فلات قاره نروژ(NCS ) واقع شده اند كه به سه بخش تقسیم شده است: دریای شمال، دریای نروژ و دریای برنت. بیشترین ذخایر اثبات شده این كشور و فرآورده های نفتی در دریای شمال واقع شدهاند. از دسامبر ۲۰۰۳، ۴۸ میدان نفتی در منطقه NCS وجود داشته اند، ۴۲ میدان در دریای شمال و ۶ میدان در دریای نروژ واقع شدهاند. به گزارش وزارت نفت و انرژی نروژ (MPE) تا آن هنگام، ذخایر نفت خام اثبات شده ای در دریای برنت وجود نداشتند.
در سال ۲۰۰۳، نروژ حدود ۲/۴ درصد از نفت جهان و ۹/۶ درصد از نفت خام غیر اوپك را تولید كرد. پایین بودن مصرف داخلی نفت، به این كشور اجازه داده است كه تقریباً تمام محصولات خود را صادر كند. نروژ سومین صادر كننده بزرگ نفت خام جهان است. بیشتر نفت خام نروژ به كشورهای همسایه صادر میشود. یک سوم صادرات این كشور در ۹ ماه اول سال ۲۰۰۴ به انگلستان صادر شده است. دیگر مقاصد صادراتی عمده نفت خام نروژ، هلند، ایالات متحده آمریكا، آلمان، كانادا و فرانسه بودهاند. ایالات متحده آمریكا همواره بزرگ ترین وارد كننده گاز مایع از نروژ بوده است.
در سال ۲۰۰۳، كل متوسط تولید روزانه نروژ، ۲۷/۳ میلیون بشكه در روز تخمین زده شد و پس از چهار سال پیاپی كاهش تولید، انتظار می رفت که در سال ۲۰۰۴ تولید نفت نروژ اندکی رشد یابد، اما نزدیک به ۵ درصد کاهش یافت. با وجود حفظ میزان تولید كل نفت خام در سطح بالای ۲/۳ میلیون بشكه در روز در سالهای اخیر، پس از سال ۲۰۰۰، تولید نفت خام نروژ سال به سال كاهش یافته است ولی در همین حال كندانسه و ان.جی.ال ها (میعانات گازی و مایعات گازی) افزایش سالانه داشته اند.
با وجود اعتصابهای كارگران نفتی در ژوئن ۲۰۰۴ به مدت یك هفته و تعمیر تجهیزات ساحلی، در طول ۱۰ ماه اول سال ۲۰۰۴، كل تولید نفت، تنها ۵/۱ درصد پایین تر ازتولید در دوره مشابه سال ۲۰۰۳ بوده است.
در اكتبر ۲۰۰۴، میدان Kvitebjorn ایجاد شد كه انتظار میرفت به تولید ۶۴ هزار بشكه كندانسه در روز برسد. ذخایر باز یافتنی آغازین این حوزه، نزدیك به ۱۹۰میلیون بشكه كندانسه برآورد شده اند.
در ۸ ژوئن ۲۰۰۴، دولت نروژ، جواز فعالیت در مناطق جدیدی را به ۱۶ شركت و پیشنهاد
بهرهبرداری را به شركتهای نورسك هیدر، شل، انی، توتال، پرترا(Pertra)، پالادین(Paladin)، اكسان موبیل، تگزاكو شورون و آر.دبلیو.ای ( RWE)، به صورت ۳۹ مجوز برای سرمایهگذاری مشترك در بلوكها، اعطا كرد. در همین سال، دولت نروژ مناطق دیگری را نیز برای فعالیت های اکتشافی مجاز اعلام كرد. در دسامبر ۲۰۰۳، دولت تصمیم گرفت تا با استثناهایی، مجوز ادامه فعالیت اکتشاف و تولید را صادر كند. به شركت های نفتی تا فوریه ۲۰۰۵ مهلت داده شد تا بلوك هایی را كه احتمال وجود نفت در آنها بیشتر است، تعیین كنند.
●تجدید ساختار در صنعت نفت
تا پیش از سال ۱۹۹۹، دولت نروژ ۱۰۰ درصد بزرگترین شركت نفتی كشور، استات اویل و سهم عمده دومین شركت بزرگ نفتی، نورسك هیدرو را در اختیار داشت. استات اویل همچنین، سرمایه گذاری مالی مستقیم دولتی(SDFI ) را اداره میكرد.
در سال ۱۹۹۹، نورسك هیدور، ساگاپترولیوم ( Saga Petroleum) را كه تنها شركت نفت خصوصی در نروژ بود، از آن خود كرد. با سرمایه گذاری در خرید ۶/۲ میلیارد دلار سهام عرضه شده نورسك هیدرو، سهم دولت نروژ از ۵۱ درصد به ۴۴ درصدكاهش یافت.
در سال ۲۰۰۱، مجلس نروژ طرحی را تصویب كرد تا ۵/۲۱ درصد از دارایی های SDFIرا بفروشد.
استات اویل نخست، ۱۵ درصد SDFI را به دست آورد. دولت نروژ باقیمانده ۵/۶ درصد از دارایی های SDFI را در مارس ۲۰۰۲ به مزایده گذاشت. بزرگترین خریدار، نورسك هیدرو بود. این شركت سهم خود را در میدانهای «گران»، «اسبرگ» و «تون» به ترتیب به ۳۸ درصد، ۳۴ درصد و ۴۴ درصد رسانید. كل سهام فروخته شده دولت، ۱۳۰ هزار بشكه نفت در هر روز بود، به علاوه سهم كوچكتری به «توتال فاینا الف» و «رویال داچ شل» و دیگر شركت ها اختصاص داده شد.
با وجود فروش سهام SDFI، مجلس نروژ در سال ۲۰۰۱، برنامه خصوصی سازی برای فروش درصد كمی از استات اویل را تصویب كرد. سهامداران نخست، ۲/۱۸ درصد از شركت را بهدست آوردند. در جولای ۲۰۰۴، دولت ۶/۴ درصد از سهام استات اویل را فروخت و دارایی های دولتی به ۱/۷۷ درصد كاهش یافت.
●گاز طبیعی
از ژانویه ۲۰۰۴، ذخایر گاز طبیعی نروژ، حدود ۱۲/۲ تریلیون مترمكعب برآورد شده است. بیشتر ذخایر گاز طبیعی اثبات شده نروژ در دریای شمال، دریای نروژ و دریای برنت قرار گرفته اند. نروژ تنها بخشی از گاز طبیعی تولید شده را مصرف میكند، كه میزان آن در سال ۲۰۰۲ حدود ۲۵/۷ میلیارد مترمكعب برآورد شده است.
پس از سال ۱۹۹۵، تولید گاز طبیعی در این كشور، به كندی افزایش یافته است. بزرگ ترین میدان گاز طبیعی نروژ، ترول (Troll) است، كه بیش از نیمی از ذخایر گاز طبیعی قابل برداشت را در خود جای داده است. در سال ۲۰۰۳، این میدان، ۱۷/۲۶ میلیارد مترمكعب گاز طبیعی تولید كرد به این ترتیب میانگین روزانه تولید گاز طبیعی در این کشور ۸/۷۰ میلیون متر مكعب است.
●صادرات گاز طبیعی
نروژ دومین صادر كننده بزرگ گاز طبیعی در اروپا، پس از روسیه است. صادرات گاز خشك نروژ در سال ۲۰۰۲، ۸/۷۰ میلیارد مترمكعب برآورد شده است. نروژ با ظرفیت صادراتی بیش از ۹۶/۸۴ میلیارد متر مكعب در سال، ظرفیت كافی برای افزایش دادن صادرات گاز را دارد. اگر خطوط لوله Langeled به انگلستان وصل شود، ظرفیت صادراتی نروژ حدود ۹۹/۱۹ میلیارد متر مكعب افزایش می یابد.
در سال ۲۰۰۳، آلمان بزرگترین مصرف كننده گاز طبیعی نروژ بود، پس از آن فرانسه، انگلستان، بلژیك، هلند و ایتالیا مصرف كنندگان گاز طبیعی نروژ بودند.
●زغال سنگ
زغال سنگ نروژ در جزیره «اسوال بارد » (Svalbard) واقع شده است. همچنین تنها نیروگاه زغال سنگی در این جزیره قرار دارد. در دسامبر ۲۰۰۱، مجلس نروژ به اعطای ۹/۱۶ میلیون دلار یارانه برای گسترش عملیات در «اسوال بارد» رأی داد. در سال ۲۰۰۲ نروژ ۷۳/۱ میلیون تن زغال سنگ تولید كرد، در حالیكه میزان مصرف این كشور ۳۹/۱ میلیون تن بود.
●برق
فراوانی منابع آب نروژ به این كشور اجازه داده است تا تقریباً همه برق خود را از طریق نیروگاه های برق آبی تولید كند. برای مثال، در سال ۲۰۰۲، این كشور ۹/۱۲۵ میلیارد كیلو وات ساعت برق تولید كرد كه ۴/۹۹ درصد آن از طریق نیروگاه های برق آبی تولید شد.
از آنجا كه نروژ بیشتر نیروی برق خود را از طریق برق آبی تولید می كند، تامین عرضه انرژی كشور، به شرایط آب و هوایی بستگی دارد. دولت نروژ میكوشد تا از طریق واگذار كردن امتیاز برای ساخت نیروگاه های برق گازی، بخش نیروی خود را متنوع سازد.
●محیط زیست
نروژ خواهان تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر و غیرآلاینده است و می کوشد تا بخش نفت خود را به دوستدار محیط زیست تبدیل كند. تحت الزام پروتكل كیوتو، نروژ موافقت كرده است انتشار ترکیبات کربن را محدود كند. با تلاش دو جانبه برای تأمین هدف كیوتو و توسعه بیشتر فناوری برای حفظ محیط زیست از طریق فرآورده های نفت و گاز، نروژ به یكی از پیشگامان ایجاد طرح های كاهش ضایعات دی اكسیدكربن تبدیل شده است.
●چشم انداز كشور
رئیس جمهوری : كینگ هارالدوی
تاریخ استقلال : ۲۶ اكتبر ۱۹۰۵ از سوئد
جمعیت : ۴۵/۴ میلیون
موقعیت جغرافیایی و وسعت: شمال اروپا، مرز دریای شمال و اقیانوس آتلانتیك شمالی و از غرب با سوئد همسایه است، ۸۴۰۳/۱۲۳ مایل مربع
پایتخت: اسلو
گروه های قومی: آلمانی و لاپس
مذهب : پروتستان لوتر (۸/۸۷ )، دیگر پروتستانها و كاتولیك ۸/۳درصد، كاتولیك ۲/۳ درصد و نامعلوم ۲/۵ درصد
●وضعیت اقتصادی
واحد پول : كرون نروژ
تولید ناخالص داخلی ( برآورد ۲۰۰۴ ): ۲۶۹ میلیارد دلار
رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت های ثابت:۳/۳درصد برای سال ۲۰۰۴ و ۵/۲ درصد برآورد ۲۰۰۵
صادرات كالا (برآورد ۲۰۰۴): ۵/۶۶ میلیارد دلار
واردات كالا (برآورد ۲۰۰۴): ۲/۳۹ میلیارد دلار
مازاد تجاری كالا ( برآورد ۲۰۰۴ ) : ۳/۲۷ میلیارد دلار
مقاصد صادراتی(۲۰۰۲ ): انگلستان ( ۳/۱۹ درصد )، آلمان( ۷/۱۲درصد)،آمریكا (۷/۸ درصد)، سوئد (۵/۷ درصد )و دانمارك ( ۴درصد)
مبادی واردات (۲۰۰۲): سوئد و( ۳/۱۵ درصد )، آلمان (۱/۱۳ درصد)، دانمارك ( ۹/۷درصد)، انگلستان (۳/۷ درصد) و آمریكا (۱/۶ درصد)
صادرات عمده: سوخت و دیگر فرآورده های انرژی، غذا و نوشابه و مصنوعات
واردات عمده: تجهیزات ماشین آلات و حمل و نقل، مصنوعات متفرقه، غذا، نوشیدنی و تنباكو
●وضعیت انرژی
وزیر نفت وانرژی : تورهیلدویدوی
ذخایر نفتی اثبات شده (برآورد ۱/۱/۲۰۰۴):۴/۱۰ میلیارد بشكه
تولید نفت (ژانویه و اكتبر ۲۰۰۴ ): ۱۸/۳ میلیون بشكه در روز، كه ۸۲/۲ میلیون بشكه آن نفت خام است.
مصرف نفت (برآورد اكتبر و ژانویه ۲۰۰۴): ۲۶۴ هزار بشکه در روز
خالص صادرات نفت (برآورد ۲۰۰۴): ۹۲/۲ میلیون بشكه در روز
ظرفیت پالایش نفت خام (برآورد ۲۰۰۴ ): ۳۱۰ هزار بشكه در روز
ذخایر گاز طبیعی (برآورد ۲۰۰۴ ):۱۲/۲ تریلیون مترمكعب
تولید گاز طبیعی (برآورد ۲۰۰۲): ۲۵/۶۸ میلیارد مترمكعب
مصرف گاز طبیعی ( برآورد ۲۰۰۲): ۲۴/۷ میلیارد مترمكعب
خالص صادرا ت گاز طبیعی ( برآورد ۲۰۰۲ ):۸۸/۶۰ میلیارد مترمكعب
ظرفیت تولید برق (برآورد ۲۰۰۲): ۱/۲۷ گیگا وات
مصرف برق (برآورد ۲۰۰۲): ۱۰۷ كیلو وات
خالص صادرات برق (برآورد ۲۰۰۲): ۱۹ میلیارد كیلو وات
ذخایر زغال سنگ تجدید پذیر ( برآورد ۲۰۰۱ ): یك میلیون تن
تولید زغال سنگ (برآورد ۲۰۰۲): ۷۳/۱ میلیون تن
مصرف زغال سنگ (برآورد ۲۰۰۲): ۳۹/ ۱ میلیون تن
خالص صادرات زغال سنگ (برآورد ۲۰۰۲): ۳۴/۰ میلیون تن
●وضعیت زیست محیطی
وزیر محیط زیست : نات آرهیلدهرید
كل مصرف انرژی ( برآورد ۲۰۰۲ ) : ۹/۱ كادریلیون « بی.تی.یو» ( ۵/۱ درصد از مصرف كل انرژی جهان)
انتشار دی اكسید كربن ناشی از مصرف انرژی ( برآورد ۲۰۰۲ ) : ۷/۴۵ میلیون تن متریك ( ۲/۰ درصد از انتشار كل دی اكسید كربن جهان )
مصرف سرانه انرژی ( برآورد ۲۰۰۲ ) : ۹/۴۴۱ میلیون « بی. تی. یو»
انتشار سرانه كربن : ۱/۱۰ تن متریك
شدت انرژی ( برآورد ۲۰۰۲ ): ۱۵۶۰۹ « بی. تی.یو» به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت
شدت كربن ( برآورد ۲۰۰۲): ۳۶/۰ تن متریك كربن به ازای هر هزار دلار تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت ۱۹۹۵
سهم انواع سوخت از مصرف انرژی ( برآورد ۲۰۰۲) : برق( ۵/۶۳ درصد )، نفت ( ۴/۲۲ درصد )، گازطبیعی ( ۸/۱۳ درصد ) و زغال سنگ ( ۸/۱درصد )
سهم انواع سوخت از انتشار كربن ( برآورد ۲۰۰۲ ) : نفت ( ۳/۵۸ درصد )، گاز طبیعی ( ۱/۴۳ درصد ) و زغال سنگ ( ۶/۷درصد )
بحث های اصلی محیط زیست : آلودگی آب، تخریب جنگل ها و اثر بر رودخانه ها ناشی از باران های اسیدی، تهدید ذخایر....، آلودگی هوا ناشی از آلودگی وسایل نقلیه
توافقهای عمده بین المللی در زمینه محیط زیست : این كشور عضو كنسوانسیون های مربوط به آلودگی هوا ناشی از اكسید نیتروژن، گوگرد ۸۵، گوگرد ۹۴ و تركیبات آلی سبك، پروتكل محیط زیست، قطب جنوب، عهدنامه قطب جنوب، تغییرات آب و هوا، گونه شناسی، عدم تعهد، انقراض گونه های زیستی، تغییرات زیست محیطی، ضایعات خطرناك، قانون دریاها، ضایعات دریایی، تحریم
آزمایشهای هسته ای، حفاظت از لایه اوزن، آلودگی های ناوگان دریایی است.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا