پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


نیجریه


نیجریه
پیش از جنگ جهانی اول، یک گروه آلمانی در ۲۰۰ کیلومتری شرق لاگوس، پایتخت سابق نیجریه، در منطقه «او کی تی پویا» عملیات اكتشاف نفت را آغاز كردند. این اکتشاف تا سال ۱۹۹۵ به حفر ۱۵ حلقه چاه منجر شد. با گذشت نزدیك به ۵۰ سال از نخستین عملیات اکتشافی در نیجریه، در سال ۱۹۵۶ عملیات اکتشاف در آب های ایالت بندل در منطقه اوکان به نتیجه رسید و نفت به میزان «تجاری» کشف شد. صنعت نفت نیجریه در سال ۱۹۷۱ ملی شد و این كشور به اوپك پیوست.
●پیشینه تاریخی
نیجریه، در غرب قاره آفریقا واقع شده و در حاشیه اقیانوس اطلس با کشورهای کامرون، چاد و نیجر همسایه است. نیجریه از مستعمره های انگلیس در قرن بیستم بود. انگلستان پس از تسلط، برای اداره آسان تر این کشور، آن را به چهار بخش تقسیم کرد: ایالت شمالی، شرقی، غربی و بخش مستعمره ای لاگوس. نیجریه در اواخر دهه ۵۰ میلادی در دو ناحیه غربی و شرقی خود توانست به حکومت خود مختار دست یابد و در سال ۱۹۵۹ انتخابات مجلس فدرال در بیشتر نواحی این کشور برگزار شد. سرانجام در سال ۱۹۶۰ همراه با بیشتر کشورهای آفریقایی استقلال رسمی خود را به دست آورد.
در اواخر دهه ۶۰ میلادی، دولت مدنی در این کشور که پس از استقلال روی کارآمده بود، به بن بست رسید و یک شورای عالی نظامی مرکب از ۱۲ فرمانده نظامی، حکومت را در این کشور به دست گرفت. با روی کارآمدن دولت نظامی در نیجریه، فعالیت سیاسی احزاب ممنوع اعلام شد. خشونت های داخلی و جنگ میان دولت فدرال و دولت نظامی، کشته و بی خانمان شدن عده زیادی از مردم این کشور را به دنبال داشت.
پس از انتخابات سال ۱۹۷۶ شورای دولت محلی کار خود را با ساختاری جدید آغاز کرد. فعالیت سیاسی احزاب ازسرگرفته شد و سرانجام در سال ۱۹۷۹ انتخابات ریاست جمهوری در این کشور برگزارشد. نیجریه بار دیگر در سال ۱۹۸۳، حکومت نظامی را پس از یک کودتا در همان سال پشت سر گذاشت.
۱۵ سال پس از مرگ ژنرال آپاچا، در دوره ریاست جمهوری ژنرال ابوبکر، زندانیان سیاسی آزاد شدند و بازگرداندن قوانین مدنی در صدر برنامه های دولت او قرارگرفت تا این که در ۲۹ مه ۱۹۹۹ با انتخابات ملی، اولوسه گان اباسانجو به رئیس جمهوری این کشور منصوب شد. بازسازی ساختار سیاسی و انجام اصلاحات اقتصادی، گسترش فقر، تنش های مذهبی و قومی و مسائل زیست محیطی از جمله مشکلات این کشور است.
●چشم انداز عمومی
اقتصاد نیجریه به نفت وابسته است؛ به گونه ای كه در سال ۲۰۰۳، ۹۶ درصد درآمدهای کشور از صادرات نفت تامین شده است. بزرگ ترین بخش اقتصادی این کشور پس از نفت،کشاورزی است که نزدیک به یک سوم تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد. رشد تولید ناخالص داخلی نیجریه در سال ۲۰۰۴، ۴/۴ بوده است که نسبت به سال گذشته تنها ۲ دهم درصد افزایش داشته است.
نیجریه ۷۵ درصد از سرمایه گذاری های خارجی در غرب آفریقا را به خود جذب کرده است، اما مشکلات متعدد مانند دیوان سالاری اداری، نبود امکانات مخابراتی کارآمد و نبود زیر ساخت های مناسب، سبب شده تا این سرمایه گذاری ها به سوی صنعت نفت سرازیر شود. دولت نیجریه امیدوار است بتواند از صندوق بین المللی پول (IMF) وام دریافت کند. از دیگر موفقیت های دولت اولو سه گان این بوده كه توانسته است بازپرداخت بدهی های پاریس را به تعویق بیندازد.
●پیشینه صنعت نفت
پیش از جنگ جهانی اول، یک گروه آلمانی در ۲۰۰ کیلومتری شرق لاگوس، پایتخت سابق نیجریه، در منطقه «او کی تی پویا» عملیات اكتشاف نفت را آغاز كردند. این اکتشاف تا سال ۱۹۹۵ به حفر ۱۵ حلقه چاه منجر شد. با گذشت نزدیك به ۵۰ سال از نخستین عملیات اکتشافی در نیجریه، در سال ۱۹۵۶ عملیات اکتشاف در آب های ایالت بندل در منطقه اوکان به نتیجه رسید و نفت به میزان «تجاری» کشف شد. صنعت نفت نیجریه در سال ۱۹۷۱ ملی شد و این كشور به اوپك پیوست.
در همین سال شرکت ملی نفت نیجریه نیز تاسیس شد که صد درصد سهام آن به دولت تعلق دارد. علاوه بر این، دولت نیجریه در همه شرکت های خارجی فعال در این کشور ۶۰ درصد سهام دارد.
ذخایر اثبات شده نفت نیجریه را ۲۵ میلیارد بشکه تخمین زده اند، اما نشریه داخلی اوپک آن را ۲/۳۵ میلیارد بشکه اعلام کرده است که بیشتر این ذخیره در ساختارهای زمین شناسی نسبتا ساده در طول دلتای نیجر و در عمق کم استخراج می شود، اما میدان های نفتی جدید درعمق میدان های نفتی دریایی نیجریه استخراج می شود.
نفت در نیجریه در ۲۵۰ میدان کوچک یافت می شود که بیشتر آنها ذخایری کمتر از ۵۰ میلیون بشکه دارند. درجه سنگینی ذخایر نفت خام این کشور ۲۱ تا ۴۵ درجهAPI است. نفت خام مخلوط صادراتی این کشور «بونی لایت» (Bonny light)با ۳۷ درجه API و «فورکادوس» با ۳۱ درجه API است. نزدیک به ۶۵ درصد از نفت خام تولید شده در نیجریه از نوع سبک( ۳۵ درجه API یا بالاتر) و شیرین (گوگرد کم) است. نیجریه در نظر دارد ذخایر نفت این کشور را تا سال ۲۰۱۰ دو برابر کند و به ۴۰ میلیارد بشکه برساند.
در سال ۲۰۰۳، نیجریه روزانه ۲ میلیون و هزاربشکه در روز نفت تولید کرده است. دولت اوباسانجو در نظر دارد تا سال ۲۰۱۰ تولید نفت این کشور را به ۵ میلیون بشکه در روز برساند. سهم این کشور در میان کشورهای اوپک تا آگوست ۲۰۰۴، ۲ میلیون و۱۴۲ هزار بشکه در روز بود.
نیجریه امیدوار است با اکتشاف در حوزه های دریایی مانند میدان آکپو، بونگا، ارها، اگبامی که به ترتیب شرکت های نفتی توتال فینا الف، شل، اکسان، موبیل وتگزاکو مجری آن هستند، ظرفیت تولید این کشور افزایش یابد.
نفت نیجریه به آمریکا، غرب اروپا و آسیا صادر می شود. آمریکا برای قطع وابستگی به نفت منطقه خاورمیانه، به ویژه خلیج فارس بخشی از نیاز خود را از این کشور و دیگر کشورهای غیر خاورمیانه تامین می کند. دولت نظامی نیجریه پیش از تفویض قدرت به حکومت مدنی، ۲۵ امتیاز بهره برداری جدید نفت در آب های عمیق را واگذار کرده بود.
●پالایش
در سال ۲۰۰۴ دولت نیجریه یک سیاست پالایشی جدید را به تصویب رساند. براساس این سیاست، دولت نیجریه تصمیم دارد تا سال ۲۰۰۶ ،۵۰ درصد از پالایش نفت خام مورد نیاز کشور را در داخل انجام دهد.
ظرفیت اسمی ۴ پالایشگاه نیجریه ۴۳۸ هزار و ۷۵۰ بشکه در روز است، اما مشکلاتی نظیر اختلال درکار، حریق، ضعف مدیریت و نبود برنامه مستمر تعمیر و نگهداری اساسی، تولید واقعی این پالایشگاه ها را به میزان زیادی کاهش داده است. در اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی ۳ پالایشگاه اصلی کشور با ۳۵ درصد ظرفیت اسمی کار می کردند که در ماه مه، عملیات تعمیرات اساسی پالایشگاه آغاز شد و به سرعت پایان یافتند. دو پالایشگاه دیگر نیز در دست تعمیر است.
مشکلات پالایشی، کاهش عرضه سوخت در نیجریه را در پی داشته و کمبود تولیدات پالایشی، شرکت ملی نفت نیجریه را به وارد کردن فرآورده های نفتی وادار کرده است. مقررات زدایی از واردات فرآورده های نفتی در طرح بودجه جدید در نظر گرفته شده است که در نتیجه آن انحصار شرکت ملی نفت نیجریه بر واردات فرآورده های نفتی و قاچاق آنها پایان می یابد.
●گاز طبیعی
نیجریه دهمین کشور دارنده ذخیره گاز در جهان است. ذخایرگاز طبیعی در نیجریه۱۵۹ تریلیون فوت مکعب برآورد شده است. تولید گاز همراه در میدان های نفتی در خشکی و نواحی باتلاقی دلتای رود نیجر متمرکز شده است. نیجریه زیر ساخت های بهره برداری گاز ندارد، به همین دلیل ۴۰ درصد از گاز تولیدی این کشور سوزانده می شود و تنها ۱۲ درصدآن را برای بالابردن ظرفیت تولید نفت و جلوگیری از افت فشار در چاه های نفت تزریق می کنند.
این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۰۸ سوزاندن گاز طبیعی را به صفر برساند. دولت نیجریه سیاست های تشویقی را برای تولید و استفاده از گاز مطرح کرده و دستور العمل هایی برای قیمت گذاری گاز در طرح بهره برداری ملی گاز در شرکت گاز نیجریه(NGC) و استفاده کنندگان، در آن گنجانده است.
شرکت ملی نفت نیجریه و شرکت موبیل، تولید مایعات گاز طبیعی را از ژوییه ۱۹۹۸ آغاز کرده اند. گاز طبیعی میدان دریاییOSO که در ۴۲ کیلومتری جنوب پایانه «کوآ ایبو» واقع شده است، برای فرآوری پروپان، بوتان و نپان به یك كارخانه جداسازی فرستاده می شود.
هم اکنون LPG حاصل از یک تاسیسات ۸۵۰ میلیون دلاری به صادرات اختصاص داده شده است. موبیل در طرح OSO ۱۵ درصد سهم دارد و سهام باقی مانده در اختیار شرکت ملی نفت نیجریه است. از دیگر طرح های گازی این کشور «اسکراوس» نام دارد که ۶۰ درصد از سهام آن در اختیار شرکت ملی نفت نیجریه و ۴۰ درصد بقیه متعلق به «شورون» است. توسعه دهندگان این طرح عبارتند از: شورون، شل، شرکت ملی نفت نیجریه، غنایان ناسیونال، پترو لیوم گروپ، سوسایته بنینیوزدگاز و سوسایته توگو لاینود گاز.
ساخت کارخانه تبدیل گاز به فرآورده های سوختی مایع GTL در نیجریه با ظرفیت ۲۰ هزار بشکه در روز در پی موافقت نامه ای میان شورون و ساسول و شرکت انرژی سوخت مصنوعی و پتروشیمی آفریقای جنوبی آغاز شد. بلندپروازانه ترین طرح گازی نیجریه، ساخت تاسیسات لازم برای مایع سازی ال.ان.جی در جزیره بونی است. این طرح توسط کنسرسیومی مرکب از شرکت گازطبیعی مایع نیجریه با ۴۹ درصد سهم ، آجیپ با ۴/۱۰ درصد سهم شل با ۶/۲۵ درصد، الف با ۱۵ درصد اجرا می شود. خوراک این تاسیسات در سال های نخست به طورعمده از میدان های گازی مستقل تامین خواهد شد، اما در سال های بعد نیمی از گاز ورودی به گازهای همراه، اختصاص خواهد یافت.
●برق
نیجریه در حال حاضر ۵۹۰۰ مگاوات ظرفیت تولیدبرق دارد که در ۳ نیروگاه برق آبی و۵ نیروگاه حرارتی تولید می شود. این کشور در نظر دارد شبکه تولید، انتقال و توزیع برق را توسعه دهد. نزدیک به ۴۰ درصد از جمعیت نیجریه هم اکنون به برق دسترسی دارند، اما مقامات بخش نیروی برق ملی (NEPA) در نظر دارند این میزان را تا سال ۲۰۱۰ به ۸۵ درصد افزایش دهند. NEPA برای اجرای این طرح به ۱۵ هزار کیلومتر خطوط انتقال، ۱۶ نیروگاه برق جدید و تاسیسات جدید توزیع و بازاریابی نیاز دارد. دولت نیجریه در نظر دارد مشارکت خارجی را در بخش برق افزایش دهد و خصوصی سازی تاسیسات موجود را در دستور کار خود قرارداده است.
●وضعیت اقتصادی
▪ واحد پول: نایرا
▪ تولید ناخالص داخلی: ۲/۵۳ میلیارد دلار(۲۰۰۴)،۴/۴۸ میلیارد (۲۰۰۳)
▪ میزان رشد واقعی GDP: ۴/۴ درصد در سال ۲۰۰۴ و ۲/۴ درصد در سال ۲۰۰۳
▪شریک های عمده تجاری: آمریكا، فرانسه، هند، انگلیس، اسپانیا، آلمان و برزیل
▪ میزان صادرات:۱۸ میلیارد دلار
▪ میزان واردات:۶/۱۵میلیارد دلار
▪ صادرات عمده: نفت خام، گاز طبیعی،کاکائو، لاستیک، چوب وکالاهای صنعتی
▪ واردات عمده: فرآورده های نفتی، مواد خوراکی، ماشین آلات و تجهیزات صنعتی
▪ سهم درآمدهای نفتی در درآمد کلی کشور:۹۶ درصد (۲۰۰۳)
▪ بدهی های خارجی: ۲/۳۰ میلیارد دلار
●وضعیت انرژی
▪ ذخایر اثبات شده نفت : ۳۵ میلیارد بشکه
▪ ظرفیت تولید نفت:۲/۲ میلیون بشکه در روز
▪ مصرف داخلی: ۳۱۳ هزاربشکه در روز
▪ ظرفیت پالایش نفت خام: ۴۳۸ هزار بشکه در روز
▪ مشتریان عمده نفت خام: آمریكا، برزیل، اسپانیا، اندونزی و هند
▪ ذخایر گاز طبیعی:۱۵۹ تریلیون فوت مکعب
▪ تولید گاز طبیعی:۵۰۱ میلیون فوت مکعب (۲۰۰۲)
▪ مصرف گاز طبیعی: ۲۲۵ میلیارد فوت مکعب
▪ صادرات خالص گاز طبیعی:۲۷۶ میلیارد فوت مکعب
▪ذخایر زغال سنگ: ۲۰۹میلیون تن
▪ تولید زغال سنگ:۷۰/۰ میلیون تن
▪ مصرف زغال سنگ:۷۰/۰ میلیون تن
▪ ظرفیت تولید برق:۹/۵ گیگا وات
▪ تولید برق:۹/۱۹میلیون کیلووات ساعت
منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا


همچنین مشاهده کنید