زنگ مسواک مدارس

بسیاری از دانش آموزان از مشكل بهداشت دهان و دندان رنج می برند. این موضوع نه تنها سلامت جسمی آنها را تهدید می كند، بلكه بر عملكرد تحصیلی و آموزشی آنان نیز آثار سویی بر جای می گذارد. وزارت بهداشت برای مقابله با این مشكل از چند سال پیش طرح توزیع دهان شویه های فلوراید در مدارس را با همكاری وزارت آموزش و پرورش و مربیان بهداشت پی گرفته است. در مورد جزئیات و دستاوردهای این طرح با دكتر وردی، مدیركل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی گفت وگویی انجام داده ایم كه در ادامه از نظرتان می گذرد.
● آقای دكتر، مدتی است، دهان شویه های فلوراید در مدارس توزیع شده است و بچه ها زیر نظر مربی بهداشت دهانشان را با آن می شویند، لطفاً در باره این طرح توضیح دهید.
▪ فلورایدتراپی یكی از برنامه های در جریان دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت است كه از سال های پیش آغاز شده و اكنون نیز در حال اجرا است. ما سالانه حدود ۵ میلیون و دویست هزار بطری دهانشویه سدیم فلوراید در مدارس توزیع می كنیم كه با همكاری مربیان بهداشت، كودكان در مدرسه این دهانشویه ها را استفاده می كنند. فلوراید یكی از مواد مؤثر در پیشگیری از پوسیدگی دندانهاست كه با ساختمان دندان تركیب شده و از مواد معدنی دندانی در برابر اسید حاصل از میكروب های پوسیدگی زا محافظت می كند. تعداد دانش آموزان زیر ۶ تا ۱۲ سال مدارس كشور ما كه گروه هدف برای دریافت فلوراید هستند، چیزی در حدود همین ۶ میلیون نفر است كه ما سالانه با توجه به میزان فلوراید آب آشامیدنی مناطق، تعداد حدود ۵ میلیون بطری دهانشویه در اختیار دانش آموزان سراسر كشور قرار می دهیم.
● نحوه مصرف صحیح این دهانشویه های فلوراید به چه صورت باید باشد تا بیشترین اثر را در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها داشته باشد؟
▪ مهمترین نكته این است كه دهانشویه فلوراید زیر نظر مربیان بهداشت و در مدرسه مصرف شود، دوم این كه كودك پیش از استفاده از دهانشویه، دندانهایش را مسواك بزند و در نهایت به طریقه مصرف دهانشویه كه روی بطری نوشته شده است، توجه شود و لازم است تا مدت زمان مشخصی پس از شستن دهان با دهانشویه فلوراید، مواد غذایی مصرف نشود و دهان شسته نشود.
كودكان در طول هفته باید یك بار در مدرسه و زیر نظر مربی بهداشت از دهانشویه استفاده كنند و در ایام تابستان كه مدارس تعطیل است با آموزش و توجیه والدین دانش آموزان بطری دهانشویه خودشان را به منزل می برند و استفاده می كنند. انجام این كار در مدارس كه زیر نظر مربی بهداشت صورت می گیرد علاوه بر این كه یك كارگروهی برای دانش آموزان است و نقش فرهنگ سازی خواهد داشت، به صورت صحیح زیر نظر مربی بهداشت، انجام خواهد شد.
● آقای دكتر، دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، برای چه گروه هایی از افراد جامعه به عنوان گروه هدف برنامه های خاصی دارد؟
▪ گروه هدف ما زنان باردار و زنان شیرده، كودكان زیر ۶ سال و كودكان ۱۲-۶ سال هستند. اگر هریك از این افراد به مراكز بهداشتی- درمانی وابسته به دانشگاه های تحت پوشش وزارت بهداشت مراجعه كنند، هزینه ای كه برای خدماتی كه بنا بر نیازشان دریافت می كنند مانند آموزش، معاینه، جرم گیری و فیشور سیلانت، باید پرداخت كنند، ۳۰ درصد تعرفه دولتی است. بنابراین در مناطق محروم، افراد گروه هدف بدون داشتن دفترچه بیمه عملاً از بیمه دندانپزشكی استفاده می كنند. حتی در مناطقی كه واقعاً محروم هستند در بیشتر موارد همین ۳۰ درصد نیز از بیماران دریافت نخواهد شد.
كودكان زیر ۶ سال از گروه های هدف مورد نظر ما هستند كه در این دوران دندان های شیری در دهان دارند و حفظ بهداشت دهان و به وجود آوردن یك وضعیت ثابت در دهان در این سنین از اهداف ماست. زنان باردار و شیرده نیز برای ما بسیار اهمیت دارند چه از نظر تغذیه و چه از نظر بیماری های لثه ای و پوسیدگی دندان ها. در مراكز بهداشتی درمانی تحت نظارت وزارت بهداشت، آموزش تغذیه و رعایت بهداشت دهان و دندان به مادران باردار و شیرده و كودكان زیر ۶ سال در حال انجام است.
● آقای دكتر فیشورسیلانت تراپی روش مناسب برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در كودكان است، آیا وزارت بهداشت طرح خاصی برای فیشورسیلانت تراپی كودكان سراسر كشور دارد؟
▪ زمان رویش نخستین دندان شیری تا كامل شدن تمام این دندان ها اهمیت ویژه ای دارد و مهم تر از آن زمان رویش اولین دندان آسیای دائمی است كه در حقیقت زمان طلایی به حساب می آید.
اولین دندان های آسیا دندان ۶ سالگی در كودكان از زمانی كه در دهان جوانه می زنند تا زمانی كه به طور كامل در دهان رویش یابند، به دلیل داشتن شیارهای عمیق در سطح جونده به سرعت دچار پوسیدگی می شوند و برای پیشگیری از پوسیدگی این دندان ها، در مراكز بهداشتی درمانی كشور، طرح فیشور سیلانت تراپی تا انسداد این شیارها با مواد همرنگ دندان اجرا می شود. در این روش این شیارها مهر و موم شده و هم سطح نمی شوند تا مواد غذایی درونشان تجمع نكنند.
امسال در حال خرید ۲۰ هزار پك فیشور سیلانت هستیم كه این پك ها تحت نظارت وزارت بهداشت توزیع خواهد شد و برای این كودكان با تعرفه گروه هدف كه مبلغی بسیار اندك است، در مراكز بهداشتی درمانی، استفاده خواهد شد. منظور از تعرفه گروه هدف، ۳۰ درصد تعرفه دولتی است.
● در فروردین ماه امسال زنگ مسواك در مدارس كشور نواخته شد، هدف از نواختن این زنگ و توجه خاص بر مسواك زدن چه بود؟
▪ زنگ مسواك برای نخستین بار امسال در ۲۳ فروردین روز دندانپزشك، در كشور نواخته شد. زنگ مسواك با هدف پیشگیری از بیماری های دهان و دندان و فرهنگ سازی در جهت آموزش بهداشت دهان و دندان در آینده سازان جامعه، در نظر گرفته شده است؛ چرا كه همیشه، پیشگیری بهتر از درمان است و در صورتی كه كودكان از این سنین كم، به رعایت بهداشت دهان و دندان عادت كنند، بدون شك از بسیاری از بیماری های دهان و دندان در آینده پیشگیری خواهد شد. این مراسم در دبستان دخترانه فرهنگ در پیشوای ورامین با حضور وزیر محترم بهداشت برگزار شد. در ساعت معینی زنگ مسواك در این مدرسه زده شد و تمام دانش آموزان این مدرسه از وزیر بهداشت، یك عدد مسواك مناسب كودك به همراه بروشورهای روش آموزش مسواك زدن صحیح را هدیه گرفتند.
● آقای دكتر آیا آماری از میزان پوسیدگی دندان های كودكان ایرانی در سراسر كشور در دست است؟
▪ معمولاً شاخصی كه برای ارزیابی سلامت دهان و دندان استفاده می شود (dmft) است كه نشان دهنده تعداد دندان های پوسیده، پرشده و از دست رفته است. اگر ما تعداد این دندان ها را در دهان یك كودك بسنجیم، می توانیم تا اندازه ای به وضعیت بهداشت دهان و دندان كودك پی ببریم. بر اساس آخرین آمارهای اندازه گیری شاخص (dmft) در كشور، هر كودك زیر ۱۲ سال، حدود یك و نیم دندان پوسیده دارد. از زمان مصرف دهانشویه فلوراید (پیشگیری كننده از پوسیدگی دندان ها) از سال ۸۲-۸۱ كه این طرح به صورت برنامه در كلیه مدارس انجام می شود، هنوز ۵ سال سپری نشده است. بر اساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی باید هر ۳ تا ۵ سال یك بار این شاخص ارزیابی شود. طبق برنامه قرار است به دنبال اندازه گیری این شاخص در سال های ۷۷ و ۸۲ ، بار دیگر این شاخص را در سال ۸۷ اندازه گیری كنیم و نتایج استفاده از این طرح های ویژه را در كودكان ارزیابی كنیم.

منبع : مرکز اطلاع رسانی خانواده شمیم