بررسی خطرات بروز و شیوع آنفلوآنزای پرندگان

● خطرات بروز آنفلوآنزای پرندگان توسط پرندگان مهاجر :
مهاجرت پرندگان آبزی خطر حمل ویروس آنفلوآنزای پرندگان در مسافت های طولانی را در پی دارد . از سوی دیگر این پرندگان سبب ایجاد یک شبکه به هم پیچیده میکند . علت آن نیز وجود مسیرهای مشترک در بسیاری از مسیرهای پرواز پرندگان وحشی میباشد . پرندگان آلوده به ویروس آنفلوآنزای پرندگان ، توانایی پخش و اشاعه این ویروس بمدت یک ماه را خواهند داشت . پرندگان وحشی از مناطق مختلف در بخشهایی که عموما آبهای بزرگ بوده و مناطقی جذاب برای این پرندگان میباشند با یکدیگر ملاقات کرده و ویروس آنفلوآنزای پرندگان ، میان آنها اشاعه می یابد .
نتیجه این وضعیت نیز انتقال ویروس آنفلوآنزای پرندگان از کشورهای آلوده در شرق و جنوب شرق آسیا به نقاط مرکزی آسیا ، شرق اروپا ، خاورمیانه و آفریقا میباشد . در هنگام بروز وضعیت اپیدمیک ، تعداد زیادی از لاشه های گونه های مختلف پرندگان وحشی یافت شده اند که جداسازی عامل بروز بیماری و مرگ آنها حاکی از وجود ویروس H۵N۱ بوده است . یافته های اخیر این نکته را به اثبات رسانیده است که این ویروس را میتوان از سایر گونه های پرندگان وحشی و بدون هیچگونه علائم کلینیکی جداسازی نمود . بهرحال ، تاکنون به یقیین نمیتوان بروز آنفلوآنزای پرندگان در طیور را ناشی از حمل این ویروس توسط گونه های وحشی در مسافتهای طولانی دانست .
احتمالا بروز آنفلوآنزای پرندگان در طیور پرورشی در نقاطی روی میدهد که پرندگان آبزی تجمع پیدا کرده و از سوی دیگر پرندگان وحشی بخوبی از محیط بیرون جداسازی نشده اند . با تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است که انتقال ویروس آنفلوآنزای پرندگان از طریق آب آلوده همانند ارتباط مستقیم میسر میباشد .
بنابراین ، رعایت اصول امنیت زیستی ، ایجاد موانع فیزیکی مناسب و قابل اطمینان میان پرندگان وحشی و طیور پرورشی و همچنین تامین آب مصرفی طیور پرورشی از منابع مطمئن و همچنین تصفیه و ضدعفونی این آب از راهکارهایی است که برای جلوگیری از بروز این بیماری پیش روی شماست .
نکته مهم در پیشگیری از بروز آنفلوآنزای پرندگان ، شناسایی مسیر پرواز پرندگان مهاجر و از سوی دیگر زمان دقیق و مسافت و محل دقیق استراحت پرندگان وحشی و ایجاد موانع مختلف میان این پرندگان و طیور پرورشی و اهلی میباشد .
● خطر بروز آنفلوآنزای پرندگان توسط واردات :
بسیاری از کشورها ، محدودیتهایی را بر واردات محصولات طیور از کشورهای آلوده به ویروس آنفلوآنزای پرندگان اعمال می کنند . گذشته از پتانسیل بروز این بیماری در طیور خانگی ، مراقبت بسیار شدید از تمامی محصولات طیور ، بخصوص آنهایی که توانایی انتقال ویروس را دارند از درجه اهمیت ویژه ایی برخوردار میباشند .
اگرچه پرندگان زنده بزرگترین خطر محسوب میشوند ، لاشه های پرندگان آلوده به ویروس ، تخم مرغهای پرندگان درگیر با این بیماری ، کود حاصل از پرندگان آلوده و همچنین تمامی تجهیزات آلوده به مدفوع طیور درگیر با این بیماری میتوانند سبب بروز این بیماری شوند .
همچنین مشخص شده است که حمل و نقل نامناسب پرندگان زنده و واردات آنها از طرق غیرقانونی همچون قاچاق ، نقش مهمی را در بروز این بیماری در کشورها بر عهده دارد .
● خطر بروز آنفلوآنزای پرندگان توسط طیور درگیر با این بیماری :
جهت جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر آنفلوآنزای پرندگان و ویروس H۵N۱ ، مراقبت و تحت نظر داشتن طیور پرورشی و پرندگان اهلی ، همچون پرندگان وحشی از اهمیت ویژه ایی برخوردار است . این مراقبت ، زمانی اهمیت ویژه ایی می یابد که پرندگان مهاجر برای استراحت به نزدیک مزارع مرغداری مراجعه میکنند . بنظر میرسد که تمامی منابع ، بایستی نیروی خود را در جهت کاهش ارتباط میان انسانها ، طیور و پرندگان وحشی گذاشته و از طریق بهبود مدیریت و همچنین اجرای اصولی ارکان مختلف امنیت زیستی در مراحل مختلف تولیدات طیور و مواد وابسته بخصوص در بخشهای کوچک که امکان کمتری جهت اجرای این اصول را دارند ، به اهداف خود دست یابند .
ویروس آنفلوآنزای پرندگان براحتی از طریق مدفوع منتقل شده و عموما در آب ، زنده باقی می ماند . از سوی دیگر گونه های مشخصی از اردکها قادر هستند تا این ویروس را بدون بروز هیچگونه علائم کلینیکی با خود حمل کنند . بیشترین آمار مربوط به آلودگی به این بیماری و همچنین بالاترین تیترها ، مربوط به اردکهای جوان میباشد . در اواخر تابستان نیز تیترهای بالایی از این ویروس روی میدهد . زمانی که پرندگان استراحتگاه های جنوبی خود را ترک کرده و به سوی شمال حرکت می کنند . با تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است که این تیترها در مسیر مهاجرت این پرندگان به سمت شمال کاهش می یابد .
زمانی که ویروس آنفلوآنزای فوق حاد طیور در بازارهای عرضه محصولات طیور و یا کشور یافت شد ، تمامی افرادی که با طیور در تماس هستند بایستی شدیدا اعمالی چون شستشو ، ضدعفونی و ... را افزایش داده تا از ورود این ویروس به محیط کار ( Bio – Exclusion ) و همچنین خروج این ویروس از گله ها ، روستاها و همچنین محیطهای آلوده شده ( Bio – Containment ) جلوگیری کنند .
▪ مهمترین راههایی که ویروس این بیماری از منطقه ایی به منطقه دیگر اشاعه می یابد عبارتند از :
ـ فروش پرندگان آلوده به فروشگاهها .
ـ بازدید پرندگان آبزی از مزارع پرورش آلوده شده به این ویروس .
ـ استفاده از لباسها ، چکمه ها و تجهیزات مزارعی که به این ویروس آلوده شده اند .
ـ انتقال قفسها و یا شانه های تخم مرغ آلوده به این ویروس به سار مزارع پرورش طیور و یا فروشگاهها .
بنابراین ، مزرعه داران و افراد مرتبط ، در صورت یافته شدن این ویروس در منطقه خود بایستی تمامی راهکارهای ارائه شده را در جهت کاهش خطر انتقال این ویروس بکار گرفته تا کاهش خطر شیوع بیش از پیش این بیماری سهیم باشند .

تهیه ، تنظیم و ترجمه :
علیرضا گائینی . دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی . دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد گرمسار .
منبع :The risk of introduction and dissemination of avian influenza By FAO WebSite.

منبع : موسسه مرغداری ایران