بازار بزرگ رشت؛ جلوه ای از توریسم اقتصادی

●بازار به معنی محل خرید و فروش و عرضه كالاست
واژه بازار بسیار كهن است و در برخی از زبانهای كهن ایرانی وجود داشته است. در واقع از زمانی كه انسان مبادرت به مبادله كالا به كالا (به صورت تهاتری) نمود، به گونه ای اصطلاح بازار پدید آمد و روند پیدایش رشد و تكوین آن در طول تاریخ طی شد. بازار به عنوان یكی از مهمترین عناصر كالبدی هر شهر است كه در واقع قلب آن نیز محسوب می شود. در سطح شهر رشت مهمترین كانون فعالیتهای تجاری، بازار مركزی آن است كه در بافت قدیمی آن قرار دارد و روزانه تعداد بسیار زیادی از مردم محلات مختلف و حتی شهرهای كوچك و روستاهای اطراف را به سوی خود جذب می كند.
اگر از نظر مراكز اقتصادی و تجاری شهر رشت را به چهار تیپ عمده تقسیم كنیم بازار مركزی شهر در تیپ اول جای می گیرد. به طوری كه بازارچه های محلی، بازارچه ها و بازارگاهها و واحدهای تجاری پراكنده به ترتیب در ردیف دوم تا چهارم قرار خواهند گرفت.
با نگاهی به روند تاریخی رشت و با گذشت زمان و احداث واحدهای مسكونی و تجاری در اطراف هسته ی اولیه و كانون مهم فعالیتهای تجاری یعنی بازار شهر رشت، شكل حاضر پدید آمده است.
ابتدا به دلیل رشد كند شهر و همچنین جمعیت كم، مراكز اقتصادی و تجاری موجود در سطح شهر پاسخگوی نیازهای مردم شهر بود و به دلیل وجود بازارچه های محله ای در محلات قدیمی نیازمندیهای روزانه مردم مرتفع می گردید اما در دوره های بعد به همراه افزایش مهاجرت به شهر و رشد سریع بی رویه شهر و بلعیده شدن روستاهای اطراف به تیپ شهری رشت باعث تمركزگرایی در بعد اقتصادی شهر رشت گردید چنانكه امروزه از شهرهای اطراف نیز برای خرید به بازار بزرگ شهر رشت می آیند و این خود باعث مشكلات فراوانی همچون ترافیك بیش از حد در میدان مركزی شهر، عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و ازدیاد دستفروشی در شهر شده است.
بازار بزرگ شهر رشت علاوه بر فروش محصولات كشاورزی و صنایع دستی و معماری كاروانسراها و طاقی های موجود در خود یك پتانسیل عظیم را با خود یدك می كشد و آن استفاده از گردشگری این بازار بزرگ است. محصولات متنوع كشاورزی در این بازار با سبك چیدن بسیار زیبا و دیدنی خود یكی از جاذبه های مهم توریستی منطقه است.
از نظر جاذبه های اقتصادی استان بازارهای محلی شهرها با ۸/۳ درصد در جایگاه دوم به عنوان اهداف و مقاصد اقتصادی گردشگران شناخته شده است. وقتی صحبت از بازار می شود كسی به فكر مساله گردشگری نمی افتد، اما اگر بداند كه این بازارچه توان بزرگی برای صنعت گردشگری است تفكر خود راعوض خواهد كرد و به این مقوله جدی تر خواهد نگریست. بی تردید نقش بازار در رونق گردشگری استان گیلان بسیار پراهمیت است و نمی توان به سادگی از آن گذشت، توجه به انواع محصولاتی كه در آن به فروش می رسند و تهیه فهرستی از اطلاعات مربوط به محصولات مهم بازار می تواند به اطلاعات عمومی گردشگران كمك كند و همچنین نقشه ای از بازار كه راسته ها و انواع مراكز مهم بازار را در آن نمایش درآمده باشد، می تواند با دید تصویری در اختیار گردشگران قرار گیرد.
در برخی از كشورهای جهان از میوه ها به عنوان جاذبه توریستی استفاده می كنند و نكته ی جالب اینكه آنها چنین بازاری ندارند اما خیلی راحت تر از ما درآمد ارزی وارد كشور خود می كنند.
كشور نروژ سالانه مسابقه ای تحت عنوان چیدن توت فرنگی را برگزار می كند و به كسانی كه بیشترین توت فرنگی را چیده باشند جایزه می دهد. همینطور كشور ایتالیا مسابقه ای تحت عنوان «جنگ گوجه ها» برگزار می كند و سالانه توریست های زیادی به خاطر پرتاب گوجه به سوی یكدیگر به این كشور وارد می شوند.
اما بازار بزرگ رشت از جنبه های مختلف دیگر مثل وجود معماری بازار(كاروانسراها، حجره ها، طاقی ها و …) و همینطور محصولات كشاورزی متعدد می تواند به یكی از پرجاذبه ترین نقاط كشور، تبدیل شود. می توان برای هر محصول بروشوری جداگانه چاپ كرد و در مغازه مربوطه به گردشگران ارایه داد.
مثلاً برای زیتون، بروشوری حاوی اطلاعات كشت، فواید دارویی و نقشه پراكندگی آن در استان گیلان را با عكسهای متنوع از آن منتشر كرد و یا با چاپ كلیه محصولات كشاورزی داخل بازار در جلوی بازار بزرگ شهر رشت آنها را به گردشگران ارایه داد به هر حال تنوع رنگها دنیای ویژه ای در بازار شهر رشت آفریده كه در كنار فروشندگان و سبك چیدن محصولات برای عرضه به خریداران از نكات ویژه جذب توریست است. آنچه كه اهمیت زیادی در این بازار دارد توجه به تابلوهای راهنما برای ورود به هر راسته و اماكن فروش محصولات است، در ابتدای ورودی بازار تابلوی بازار بزرگ رشت نصب شده است اما در ورودیهای مختلف آن باید تابلوهای مختلف به دو زبان فارسی و انگلیسی نصب گردد تا اهمیت توریستی بازار پررنگ تر شود و اما پیشنهاداتی كه می تواند به توریسم اقتصادی استان كمك نماید به شرح زیر است.
۱ـ تهیه نقشه از بازار بزرگ شهر رشت و نقشه تاریخی شهر رشت كه موقعیت بازار در آن مشخص باشد.
۲ـ چاپ بروشور مربوط به هر محصول خاص مثل زیتون، سیر، چای و …
۳ـ كتابچه راهنمای بازار بزرگ حاوی اطلاعاتی منحصر در مورد شهر رشت و فروش محصولات بازار آن.
۴ـ نصب تابلوهای راهنما در ورودیهای مختلف بازار به علت سهولت دسترسی برای گردشگران به مقصد مورد نظر.
۵ـ نصب تابلوهای تحت عنوان تاریخچه بازار بزرگ شهر رشت و معماری بازار به دلیل بالا بردن سطح آگاهی گردشگران از شكل گیری آن.
۶ـ ایجاد پاركینگ در كنار بازار توسط مهندسین ترافیك و حمل و نقل در محدوده ای مناسب.
۷ـ توجه به بافت قدیمی و معماری بازار به عنوان یكی از مواریث فرهنگی گیلان.

نام نویسنده : روشن بابائی همتی
فهرست منابع
بابائی همتی روشن، طرح ایجاد بازارچه های موقت و سیار در شهر رشت، مركز مطالعات برنامه ریزی شهری رشت، شهرداری رشت، ۱۳۸۱.
بابائی همتی روشن، شناخت بازار بزرگ رشت. به عنوان یكی از آثار تاریخی استان گیلان، سازمان میراث فرهنگی استان گیلان، ۱۳۸۳.
بابائی همتی روشن، توانیابی جاذبه های گردشگری شهرستان رشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ۱۳۸۳.
سلطان زاده، حسین، بازارهای ایرانی، دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۹.
www.Google.Market/۳۰۰۲
www.Google.RashtMarket
www.Google.ITALYMarket
www.Google.Market/map

منبع : سایت خصوصی میراث ـ صنایع دستی و گردشگری