راهنمای تور کیست؟

راهنما همراه گروه سفر می كند و رابط میان مسافران و شركت برگزار كننده تور است . راهنما مسافران رابه هنگام دشواریهای شخصی كمك می كند و بر انجام درست برنامه و كارها نظارت دارد و حساب و كتاب هزینه را از آغاز تا پایان نگاه می دارد. در این قسمت سعی دارم یك سری از تجربیات آموزشی و عملی خودم را در زمینه سرپرستی تور و مدیریت آن طی سفرهایم برای شما نقل كنم .
به علت همسانی و تداخل وظایف ، جداسازی و مرزبندی دقیق میان اصطلاحات همراه ، راهنمای تور و حتا سرپرست دشوار است . راهنمایان حرفه ای تور گذران زندگی خود یا بیشترین بخش از آن را از راه همراهی مسافرین انجام می دهند . بیشتر انها در كشورهای جهانگرد پذیر زندگی می كنند و در پی سال های سال كار ، با منطقه ای كه در آن كار می كنند به خوبی آشنا شده اند . با اینكه كار موقعیتی بسیار خوب برای سفر و آشنایی با مردمان تازه فراهم می آورد اما آنچنان دلفریب نیست ، مشكلاتی همچون امكان همسفر بودن با مسافران ناسازگار و درد سر آفرین در تورها ، پیش آمدن دشواریهای پیش بینی نشده و باز دارنده در كارهای روزمره و برنامه تور و پیامدهای ناشی از این شیوه زندگی كه بر روی روابط و زندگی شخصی هم تاثیر می گذارد از جذابیت این كار می كاهد . درصد چشمگیری از راهنمایان تمام وقت مجرد هستند .
حرفه ای ها معمولا با یك برگزار كننده تور مشخص كار می كنند آنان معمولا به چندین زبان سخن می گویند و با آداب و رسوم و فرهنگ مناطق شخصی خود آشنا هستند . دوره های آموزشی كه برای این كار می گذارند بیشتر به صورت كار با حقوق كم برای كار آموزی نزد كار آزمودگان و كهنه كاران است
● وظایف سرپرست تور:
یك تور لیدر هر اندازه توان انجام كارهای بیشتری را داشته باشد ارجمند تر خواهد بود . تور لیدر باید همواره آمادگی رویارویی با موارد اضطراری را همانند كارهای روزمره خود داشته باشد . وظایف او مانند سركرده پیشاهنگان ، فرمانده سربازان یا مدیر اداره است . بسته به نوانمندی و كار آزمودگی ، یك سرپرست گروه می تواند بخشی و یا همه وظایف راهنمای محلی را خود عهده دار شود . اگر او با محل آشنا باشد می تواند برای توضیح دادن دیدنی ها با راهنمای محلی همكاری كند . داد و ستد، نقطه نظرها ، داستان ها ، لطیفه ها و ترانه ها آمیزه ای خوشایند را پدید می آورد . پیش از عهده دار شدن سرپرستی تور راهنما باید برای تبلیغ تور و مسافر گیری تلاش كند.
● مهارت ها ، ویژگی ها و استعدادها
بر خلاف آنچه كه قانون اساسی ما تضمین كرده همه مردم برابر و یكسان آفریده نشده اند برخی تیز هوش تر از دیگرانند ، گروهی از تندرستی بیشتری بهره مندند و كسانی نیز از موهبت داشتن پیشینه و پس زمینه های كاری گوناگون برخوردارند آنچه كه شما از یك راهنما انتظار دارید آمیزه ای هر چه بیشتر از توانمندی ها و برجستگی ها و كمترین ضعف ها وناتوانی ها است . برخی از این ویژگی ها آموختنی و اكتسابی است در حالی كه پاره ای از آنها ذاتی هستند .
۱. توانایی جذب مسافران :
راهنمای حرفه ای یا همراه تور شاید چندان كاری با گرفتن مسافر برای تور ندارد . راهنمایان گاهگاهی هم می توانند مسافران را به دنبال خود بكشانند . یك شركت تور یا یك دفتر مسافرتی بر روی نام و اعتبارات چنین كسی حساب باز می كند این اعتبار و نام آوری می تواند برآمده از پیشینه دیگر او و یا به طور مشخص در نتیجه برداشتهای مسافران از مهارت های مدیریتی و یا شخصیتی آنان باشد كه بر سر زبان ها افتاده است، اخلاق خوب ، خوش وبش با مسافران ، ایجاد روحیه در آنان و كارهای دیگر می تواند در جذب مسافر موثر باشد .
۲. شناخت منطقه :
بدیهی است هر كس برای نخستین بار جایی را ببیند ، با آن آشنایی ندارد اما برای كسیكه از پیش به آنجا رهسپار شده باشد این یك برتری بی چون و چراست . یك راهنما با داشتن شناخت از منطقه می تواند با تسلط بیشتری سخن بگوید ، در باره جاذبه ها ، امكانات محل ، شمار روزهای سفر بهتر اظهار نظر كند و مشكلات احتمالی را از پیش در یابد . با داشتن این شناخت راهنما می تواند زمان های بهتری را برای گشتگاه ها برگزیند تا گروه گرفتار شلوغی نشوند و یا آنان را به رستوران های خوب و سر شناس ببرد.
۳. دانستن زبان محل :
داشتن یك چنین توانایی (به ویژه برای تورهای خروجی ) از نیازهای حرفه ای ماست . اما بیشتر راهنمایان گهگاهی نیازی به دادن توضیحات ندارند و به این دلیل در جاهای دیدنی سرانجام به اینجا می رسند كه كار را كاملا به دست راهنمای محلی بسپارند با این همه اگر دانش كاربردی زبان بخشی از ابزار كار حتا برای آماتورها است . نه تنها دانستن زبانهایی همچون انگلیسی ، فرانسه ، آلمانی و ایتالیایی می تواند سودمند باشد بلكه در موقعیتهای ویژه دانستن زبان اشاره ای نیز كارایی خواهد داشت .
۴. تحصیلات و هوشمندی :
این دو ویژگی توامان با یكدیگرند اما همیشه چنین نیست برخی از دانش آموختگان می توانند الگو و نمونه ی هوشمندی باشند و بسیاری از مردمان هوشمند شاید آموزشهای رسمی بالاتر از دبیرستان را ندیده باشند پس شما كسی را به عنوان راهنما می خواهید كه تیز هوش باشد و در زمانی كوتاه بتواند دانستنی ها را فرا گرفته و به یاد بسپارد و سخنور خوبی باشد . خوش رفتاری را فراگرفته باشد . راهنمای تور هرگز نباید روشنفكری باشد كه بخواهد به مسافران فخر بفروشد و فضل فروشی كند و آنها را به ستوه آورد . بهترین همراهان تور كسانی هستند كه تنها كمی باهوش تر از كسانی باشند كه در خدمت آنها هستند .
۵. كارآزمودگی و سن :
باز هم این دوعامل در هم تنیده و توامان با یكدیگرند اما گاهی همیشه چنین نیست ، برخی از بزرگسالان گوئی از تجربه ها درس نگرفته اند و برخی از جوانترها گوئی پخته و بالغ آفریده شده اند . همه چیز به سن و سال بستگی ندارد اما چندین تار موی خاكستری می تواند به جلب توجه واحترام كمك كند . با این همه بهتر است جوان كار آمد داشته باشید تا كهنه كاری كه كارایی ندارد . با اینكه داشتن تجربه مستقیم از سفر بسیار سودمند است اما تجربه های مدیریتی در دیگر زمینه ها نیز می تواند در این زمینه كار ساز باشد برای این كار باید دارای پس زمینه جهانگردی بود تا بتوان تجربه ها را به كار گرفت یك مدیر مالی موفق كه عادت دارد به زیر دستانش امر ونهی كند ممكن است بتواند یك تراز نامه خوب مالی ارائه دهد اما نمی تواند راهنمای تور توانمندی باشد .
۶. مهارت در كمك های نخستین :
چنانكه خواهیم دید راهنمای تور در پذیرفتن مسولیتهای پزشكی باید بسیار هوشیار باشد . مهارت هایی چون دادن تنفس مصنوعی ، نجات غریق ، كمك های نخستین پیشرفته كمك بسیار با ارزشی در رهبری تور است.داشتن توانایی در این زمینه ها برای جهانگردان مایه آسایش بسیار خواهد بود.
۷. پرداختن به جزئیات :
مهارتهای سازمانی اغلب دست كم گرفته می شوند ، به ویژه در زمینه رهبری تور كه بیشتر بر فرهیختگی تاكید می شود . با این همه كسی را نیاز دارید كه به آینده بیاندیشد پیش تر را بنگرد و برای آینده تصمیم بگیرد كسی كه تمهیدات لازم برای اجرای تور را از پیش فراهم سازد و هر روزآن را باز بینی كند ، كسی كه بتواند ثبتی روشن ، كامل و دقیق برای همه رویدادهای سفر فراهم آورد . كسانی كه بخواهند از این كارها شانه خالی كنند در نهایت باعث شكست و بدنامی برای برگزاركنندگان تور و مدیران دفاتر مسافرتی خواهند بود . سرپرست خوب تور همواره هشیار است ، همواره حساب كتاب می كند و همواره یادداشت بر میدارد .
۸. ویژگیهای شخصی :
هنگامی كه شما سیاهه ای از ویژگیهای بایسته برای هر پیشه ای را فراهم می كنید بی تردید یك مدل نمونه و بی كم و كاست برای خود می سازید . هیچ انسانی نمی تواند با این نمونه آرمانی كاملا منطبق شود . از دیدگاه فیزیكی همه ما با هم اختلاف بسیاری داریم . این زنجیره ویژگی های شغلی خصوصیاتی است كه هر كسی می خواهد آن را در یك كارمند از جمله راهنمایان بیابد . آنچه كه از این پس می آید بیشتر ویژگی های است كه برای گزینش و ارزیابی راهنمایان یا برگزار كنندگان تور به آن پرداخته می شود .
۹. نیرومندی و مصمم بودن :
جدا از دیگر ویژگیها، یك راهنمای تور باید توانایی رهبری را داشته باشد یعنی بتواند بر مردم مدیریت كند و بتواند تصمیم بگیرد این كار به درد كسانی كه دارای شخصیتی دودل ، بی ثبات ، ترسو و كمرو هستند نمی خورد .
۱۰. دید مثبت :
راهنما باید آدمی خوشبین باشد یا دست كم اینگونه خود را نشان دهد . این خوشبینی باید مسری باشد . راهنمای منفی باف مایه دردسر و گرفتاری هست ، با این همه راهنمای تور نباید دچار خوش بینی بیش از اندازه باشد . برای آنكه او بتواند این خوش بینی را توجیه كند و این اطمینان و دلگرمی خود را به مسافران انتقال دهد به پختگی بسیار نیاز دارد .
۱۱. زیركی و خوش سر زبانی :
یك همراه تور باید سیاستمدار باشد هم با مسافران گروه و هم با كاركنان ، هتل ها ، رستوران ها ، شركت های حمل ونقل و رانندگان روشی سیاستمدارانه داشته باشد . وی نباید به شایعات توجه كند ، به اعتماد طرف های خود باید ارج بگذارد و به حساسیت های آنها توجه كند . كار راهنمایی تور می تواند پردردسر و توانفرسا باشد ، اما راهنما نباید با مسائل پیش پا افتاده خود را درگیر كند و با هر مشكلی تا آنجا كه بتواند هر چه بیشتر با قاطعیت و خوش رفتاری برخورد كند.
۱۲. صداقت و وفاداری :
فضیلتی كه هر راهنمای تور باید داشته باشد صداقت و پای بندی به اصول هم در برابر مسافرانی كه آنها را همراهی می كند و هم سازمانی كه برای آن كار می كند و صورت حسابها را می پردازد است . در این كار همه چیز باید آشكار باشد و هیچگونه پنهان كاری و حساب سازی نباید وجود داشته باشد . راهنما نباید دست به كارهایی بزند كه به سازمان و كارفرمای او ضربه و لطمه وارد شود . چنین كاری هم ناجوانمردانه و هم نابخردانه است و پیامدهای آن سرانجام هم به خود او بر می گردد . در زمان های حساس و بحرانی باید برخورد وی با مسافران و كارفرما یكسان باشد و از هیچ یك از آنان در برابر دیگری جانبداری نكند . همه گزارش ها و صورت هزینه ها باید با دقت و صداقت نوشته شوند .
۱۳. اعتماد به نفس و قاطعیت :
این اصطلاح به یكی از معماهای جامعه امروزین ما تبدیل شده است.هزاران تن از مردم برای دستیابی به این توانایی ها هزینه های گزافی را می پردازند.یك راهنما بهتر است دارای اعتماد به نفس و غرور بوده وكمی هم منیت داشته باشد.هنگامی كه كارمند هتل موكدا اعلام می كند كه اتاق یك تخته نداریم.راهنما باید سازش نا پذیر بوده و نباید كوتاه بیاید،در پاسخ وی باید بگوید بگو رئیست بیاید این به معنای داد زدن ،نا سزا گفتن یا رفتار خشن نیست. این كار نمایش نیروهای درونی ، سرسختی و سازش نا پذیری است . این به معنای این است كه راهنما بر روی حقوق مسافرانش پافشاری می كند .۱۴. رفتار آرام :
حتی در هنگام نگرانی نیز باید لبخند اطمینان بخش بر لب داشت . بهترین راهنمایان هیچگاه حتی در درون خود نباید ترسان باشند . آنها باید در بهرانها خونسرد بوده و در برابر موارد اظطراری به زودی واكنش بایسته نشان دهند هنگامی كه در تهدید مخاطرات بزرگ هستند باید توان آن را داشته باشند كه به درستی و روشنی بیاندیشند و در این گونه رویدادها باید بدون ترس با سینه سپر كرده به میان معركه بروند و با مشكلات روبرو شوند این كار به گروه آرامش خوهد داد . تجربه و گذشت زمان به تكامل این رفتار كمك می كند . اما برخی كسان این توانائی ها را به گونه ای ذاتی و فطری دارا هستند .
۱۵. شخصیت گرم و پرشور :
ویژگیهای پیش گفته به هنگام كاربرد كم و بیش ارتشی مابانه به نظر می رسند . در هر راهنمای تور باید كمی هم رفتار افسر فرمانده وجود داشته باشد . با این تفاوت كه مسافران ، یك گروه آزاد و خوشگذران هستند و نه یك دسته سرباز . راهنمای تور هنگامی كه رهبری خود را اعمال می كند باید گشاده رو باشد ونشان دهد كه آماده لبخند زدن است و رفتاری پرشور و دوستانه داشته باشد . گروه انتظار دارند كه همراه آنها سرزنده و دارای لحنی گیرا و خوش مشربی ذاتی باشد او نباید با جهانگردان ، كاركنان هتل و رستوران ها رفتاری سرد ، رسمی و دستوری داشته باشد . از این رو نام او بر سر زبانها خواهد افتاد و می تواند پیشنهادهای دیگری نیز برای سفر به دست آورد .
۱۶. آراستگی و پیراستگی :
مسافران تور می توانند با سر و وضعی نا مرتب یا آشفته دیده شوند اما سرپرست گروه همواره باید دارای ظاهری آراسته باشد . این آراستگی و شادابی بر اعتبار و اقتدار او می افزاید و سرمشقی برای دیگران خواهد بود . یك همراه گروه شلخته برای خودش ، شركت كارفرما و ارزش و موفقیت تور اثر بد و ناخوشایندی خواهد داشت .
۱۷. تندرستی كامل :
این بدین معنا نیست كه سرپرست تور از آغاز روز ورزشهای سنگین بكند یادلبسته پرورش اندام باشد . اماباید تندرست باشد و از ناتوانی بدنی در رنج نباشد از بنیه خوب برخوردار باشد راهنما باید نخستین كسی باشد كه برمی خیزد وبه راه می افتاد و همواره پیشاپیش گروه رهسپار باشد . همچنین او همیشه باید نخستین كسی باشد كه به بستر می رود . حتی هنگامی كه احساس بیماری می كند باید به گونه ای رفتار كند كه گویای سرزندگی و توانمندی باشد و به هنگام بیماری ها نباید بگذارد كه بیماری براو چیره شود . اگرچه بیمار است باید خواست و اراده پیگیری كارها راداشته باشد . راهنماها همچون مادران هیچگاه نباید واقعا بیمار شوند .
۱۸. حساسیت :
گذشته از برنامه ریزی برای مسیرها و ردیابی یا موارد اضطراری ، راهنما همواره باید حالات مسافران را زیر نظر داشته باشد و واكنشهای شخصیتی آنها را پیش بینی كند و تفكر آنها را بخواند و به شكایات انها توجه كند . خستگی آنها را ارزیابی كند و اسباب آسایش و آرامش مسافران تنها و نگران را فراهم كند . او باید به همه چیزها مانند آرایش تازه موی سر ، یك تن پوش ویژه ، سوغاتی های خریداری شده كه برای مسافران بسیار ارزشمند هستند ، توجه نشان دهد راهنما باید كمی هم روانشناس باشد و نسبت به مسافران و حالتهای آنان بسیار هوشیار باشد . با این همه نباید دارای شخصیتی حساس و زود رنج باشد . مشكلات گاه به گاهی نباید بر روی او تاثیر بگذارد او باید بی اعتنا به ناملایمات و موانع به راه خود ادامه دهد .
۱۹. انعطاف پذیری و نرمش :
برخی از مردم هنگامی كه روال عادی كارها در خطر به هم خوردن قرار می گیرد دستپاچه و سراسیمه می شوند این كار بیشتر برای برنامه ریزان خشك ونرمش ناپذیر روی می دهد كه خواهان آنند كه همه چیز مرتب و بی كم و كاست باشد . اصل قدیمی مورفی دقیقا برای تور هم مصداق دارد ( اگر قرار است چیزی خراب بشود خراب خواهد شد ). برنامه ریزی احتمال پدید آمدن دردسرهای بزرگ را كاهش می دهد اما پاره ای تغییرات گریز ناپذیر هستند . در سفر چیزهایی همچون خرابی وسایل حمل و نقل ، آشفتگی وسایل ارتباطات و پیام رسانی ، مسافران ناسازگار و درد سر آفرین یا بیماری ها ، بلایای طبیعی ، تاخیر وسایل ترابری و مانند آن وجود دارد . پس راهنمای تور باید به سرعت و با حضور ذهن چاره سازی كند باید توان آن را داشته باشد كه آنگاه شرایط وادار می كند برنامه را تغییر دهد .
۲۰. فداكاری :
چونان دیگر اصول رهبری یك همراه تور باید همواره آماده باشد تا به خاطر رفاه گروه از آسایش خود چشم پوشی كند ، برای نمونه این كار می تواند چشم پوشی از برخی برنامه های شخصی باشد . یك لیدر باید پس از همه بخورد ، بنوشد و بیاساید . این كار از هنگام برخاستن هواپیما و آغاز تور تا برداشته شدن آخرین چمدنها از روی نوار گردنده فرودگاه باید انجام شود .
۲۱. آینده نگری :
همچنانكه نرمش پذیری فضیلتی بایسته است یك همراه تور كاردان باید همه چیزهای نادرست و دشواری ساز را از پیش دریابد و بكوشد از روی دادن آنها پیشگیری نماید . این به معنای گفتگوهای گسترده با راننده اتوبوس و كاركنان كشتی ، گفتگوهای تلفنی پیش از آغاز تور ، بررسی امكانات پیش از به دست گرفتن رهبری گروه باشد . هیچ چیزی نباید درست انگاشته شود ، همه موارد باید بازبینی و باز هم بازبینی شوند .
۲۲. توانمندی برای پدید آوردن دوستی های پایدار:
یك راهنمای تور كارآزموده این توانایی رادارد كه مسافران را به هم نزدیك كند . باید به دنبال كسانی كه تنها هستند باشد و آنها را به هم بپیوندد و از آنها گروه بسازد ، گروهی از افراد پراكنده كه خود را همچون همسرانی كه در پی آسایش یكدیگرند و می خواهند كمترین برخورد و درگیری را باهم داشته باشند . در پایان یك تور خوب ، بیشتر مسافران گروه دوست ندارند از هم جدا شوند و پس از آن نیز با هم بسیار در تماس خواهند بود . بیشتر آنها در تورهای بعدی باهم سفر خواهند كرد .

نوشته امیر حسین جعفری

منبع : سایت خصوصی میراث ـ صنایع دستی و گردشگری