بزرگترین دانشگاه جهان اسلام

دانشگاه الازهر، قدیمی ترین و بزرگترین مركز آموزش عالی- اسلامی در جهان است. اساس تحصیل در این دانشگاه، بر پایه مذهب است و توجه مخصوصی به علوم قرآنی و سنت پیامبر دارد. الازهر، یكی از دانشگاه هایی است كه علوم مدرن را در زمینه های مختلف آموزش می دهد.
بنابراین تحصیل در آنجا در دو زمینه است و هر دانشجویی نه تنها رشته اصلی خود را مطالعه می كند، بلكه آموزش زبان عربی هم كه زبان قرآن مقدس است، از وظایف اصلی و مطالعاتی دانشجویان حساب می شود.
از سال ۱۹۶۱ بر طبق ماده ۱۰۳ قانون تشكیل دانشگاه الازهر، رشته های جدیدی مانند رشته های پزشكی و مهندسی و زیرشاخه های آن نیز اضافه شد و دانشجویان مصری در كنار دیگر دانشجویان كشورهای مختلف اروپایی و اسلامی مشغول به تحصیل شده و همگی تابع قوانین یكسانی شدند.
●تاریخچه
ساختمان مسجد ظرف مدت ۲ سال تكمیل شد. در ابتدا مكانی برای برگزاری دعا و نماز بود، اما بعد از مدتی به دانشگاه تبدیل شد.
تاریخ نویسان روایت های مختلفی را كه چطور این فضا مسجد نام گرفت، تعریف می كنند. بعضی معتقدند كه اینجا خانه بزرگی بود كه دورش احاطه شده بود و لذا آن را مسجد نامیدند. بعضی دیگر كه عقیده شان صحیح تر است، این است كه قانونی را گذراندند كه مسجد می تواند دانشجویانی بپذیرد و گروهی معتقدند نام دانشگاه برگرفته از نام حضرت فاطمه الزهرا(س) دختر حضرت محمد (ص)، پیغمبر صلح و دوستی است.
●خط مشی آموزشی در دانشگاه الازهر
مسجد بزرگ الازهر توسعه یافت و تبدیل به دانشگاه شد. الازهر بدون استثنا، از قدیمی ترین، بزرگ ترین و مشهورترین آكادمی های اسلامی و دانشگاه بی نظیری در دنیا است. این دانشگاه مركز معتبر فرهنگ اسلامی در غرب و شرق جهان و برای همگان قابل احترام است. خط مشی آموزشی حاكم بر این دانشگاه، عمدتاً براساس خاورشناسی است. در تمام مدت تحصیل دانشگاه سعی می كند متخصصینی را تربیت كند كه توان و بنیه مذهبی و اسلامی آنها تقویت شود و آنها در هر كجای دنیای اسلام كه هستند، با یكدیگر ارتباط مستحكمی داشته و وظیفه شناس و باایمان باشند.
هدف دیگر دانشگاه تربیت متخصصین و همكاری و ارتباط بین آنها در زمینه های مختلف علمی است. همین طور همكاری و ارتباط با دانشگاههای دیگر در زمینه مبادله دانشجو، برنامه های ایراد سخنرانی و اجرای آموزش های كوتاه مدت برای پیشرفت و ترقی اعضای هیأت علمی و كاركنان دانشگاه از دیگر برنامه هاست.
●شروع فعالیت های علمی در الازهر
مؤسسین مسجد، سه سال و نیم بعد آن را به دانشگاه تبدیل كردند. اولین كتاب مذهبی مرجع دانشگاه، كتاب ابوحنیفه بود. نام اولین مؤسسان مسجد و دانشگاه در لوح یادبود نامشان ثبت شده است.
سمت راست ساختمان اصلی، محل برگزاری سمینارها است. همچنین مكانی برای اعضای هیأت علمی وجود دارد كه مخصوص فعالیت ها و تحقیقات آنهاست.
در ابتدا آموزش دروس بیشتر از طریق مباحثه انجام می شد، ولی بعد از تأسیس دانشگاه، سیستم آموزشی براساس آموزش حضوری استاد و دانشجو انجام گرفت و بدین ترتیب قدیمی ترین دانشگاه مذهبی در دنیا، فعالیتش را براساس روش های جدید گسترش داد.
بنابراین دانشگاه الازهر نزدیك به یك قرن است كه رسالتش را بر پایه تعامل دروس مدرن و مذهبی یا دانشگاهی- مسجدی استوار كرده است.این دانشگاه از دانشجویان قوی حمایت می كند و برای دانشجویانی كه افتخاراتی كسب نموده اند، قوانینی را تصویب كرد.
الازهر مستقل عمل می كند و به جایی وابسته نیست و دانشجویان به طور آزاد در آنجا تحصیل می كنند و دانشگاهی با هویت اسلامی- عربی است. جاذبه این دانشگاه در آن است كه بسیاری از اساتید و دانشجویان از سراسر دنیای اسلام به آنجا می آیند.
در سال ۱۷۸۹ میلادی كه ناپلئون بناپارت به مصر حمله كرد، می دانست كه الازهر بزرگترین دانشگاه برای دنیای اسلام است. ناپلئون طی تبعیدش نوشت كه دانشگاه الازهر مشابه دانشگاه سوربن پاریس است.
زمانی كه كشور فرانسه به مصر حمله كرد، الازهر محلی برای مخالفت با تصرف كشور توسط دولت فرانسه بود. در تمام طول تاریخ، این تنها زمانی بود كه دانشگاه الازهر بسته شد. سه سال بعد كه فرانسه مصر را تخلیه كرد، دانشگاه الازهر فعالیت های عادی خود را شروع و اساتید و دانشجویان جدیدی را ثبت نام كرد.
فارغ التحصیلان این دانشگاه، ممتاز و گاهی جزو رهبران مردم هستند. این دانشگاه به صورت شورایی و هیأت امنایی كنترل می شود و مدارك آن بسیار معتبر است. امروزه بیشتر رهبران كشورهای اسلامی، فارغ التحصیل این دانشگاه هستند؛ مانند شیخ محمد عبده كه بالاترین مقام یا تولیت دانشگاه الازهر در مصربود.

مسعوده فائزی

منبع : روزنامه همشهری