جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

ناگفته‌های سفر خاتمی به آمریکا


ناگفته‌های سفر خاتمی به آمریکا
در این میان ایشان به دلیل كمی فرصت صرفاً به تعدادی از ایالت‌های شرقی و نیز شیكاگو سفر كردند و از اینكه نتوانستند از ایالت‌های غربی نظیر كالیفرنیا بازدید كنند و با ایرانیان مقیم آن خطه هم دیدار كنند بسیار متأسف بودند.
ورود ایشان به نیویورك با ضرب الاجل شورای امنیت سازمان ملل در خصوص پرونده هسته‌ای و تهدید‌های مكرر برای تحریم و فشار علیه ایران همزمان بود، به علاوه با تبلیغات سنگین صهیونیست‌ها علیه ایران وحزب اله پس از جنگ لبنان همراه گشت، از همه بالاتر پایان این سفر مصادف بود با روز یازدهم سپتامبر كه به طور كلی جامعه آمریكا را در قبال تروریسم و خشونت و خاور میانه به شدت برافروخته بود. تعدادی چنین مصلحت می دیدند كه سفر سیّد محمّد خاتمی به آمریكا در قلب این مثلث بحران به مصلحت شخصی ایشان نیست ولی ایشان اصرارداشتند كه شتاب درشتناك خشونت و تشنج را مهار كردن ضرورت مسلم امروز مردم ایران و نیاز اساسی مسلمانان و خواست قلبی صلح جویان جهان است.هنر و رسالت ما شعله ورتر كردن آتش دشمنی و خشونت نیست بلكه دور كردن شعله‌ها و نزدیك كردن قلبها و تصحیح برداشت‌ها و ایجاد تفاهم بین فرهنگ و ملت‌هاست.امیدوارم مجموعه سخنرانی‌ها و پرسش و پاسخ‌ها و مصاحبه‌ها كه همگی برای تحقق این اهداف انجام شد در یك كتاب به زودی منتشر شود تا به روشنی آشكار گردد تا چگونه از موضع حكمت و خرد از عزت و جایگاه ایران اسلامی دفاع شده است و نقش سازنده ایران در منطقه و جهان اسلام تشریح و تبیین گردیده است. درست به همین دلیل بود كه محافل صهیونیستی و جنگ طلب سایه به سایه حركت جناب آقای خاتمی او را تعقیب می كردند تا سخنان او در هیاهوی تبلیغات آنها گم شود كه به لطف خدا چنین نشد و صدای مظلومیت و عزت مردم ایران در سراسر جهان طنین انداخت. در اینــجا به بعضی از مــوضوعات كه بیش از همه چالش برانگیز بود بطور اجمال اشاره می شود:
●تكنولوژی هسته‌ای
سرشت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران تشریح شد و به پایبندی ایران به معاهدات خلع سلاحی تأكید گردید و از تبعیض آمیز بودن برخورد آمریكا با ایران و روابط استراتژیك آمریكا با اسرائیل كه هم سلاح اتمی تولید می كند و هم عضو «NPT» نیست شدیداً انتقاد شد.بر اجماع نظر داخلی نسبت به اصل تكنولوژی هسته‌ای به عنوان پایه‌ای برای توسعه كشور و لزوم تــوانایی تولید سوخت برای معطل نماندن میلیاردها دلار سرمایه گزاری برای نیروگاه‌های اتمی تأكید گردید.در خصوص وضعیت فعلی، مذاكره بدون قید و شرط برای حل و فصل همه مسائل ضروری دانسته شد و تهدید مانع جدی تفاهم و اعتماد متقابل قلمداد شد.به طور خلاصه اجماع داخلی برای صلح آمیز بودن، شفاف بودن، مذاكره برای تفاهم و ایجاد اعتماد و برخورداری از تكنولوژی هسته‌ای مورد تأكید قرار گرفت.
●هولوكاست و اسرائیل
به دلیل نفوذ و فشــار صهیــونیست‌ها مسئله اسرائیل و هولوكاست در تمام جلســات مطرح می شد و صراحتاً نظر ایشان در این خصوص مورد پرسش قرار می گرفت. در مورد هولوكاست ایشان اصل اینكه علیه یهودیان جنایتی در اروپا انجام شده است را مورد تأئید قرار می داد اما فارغ از شدت و میزان آن تأكید می كرد هركس بی گناهی را بكشد به نام دین یا نژاد جنایت كرده است و جنایتكاران باید پاسخگو باشند. اگر جنایتی علیه یهودیان در اروپا شده است چرا مردم فلسطین و مسلمانان باید تاوان آن را بپردازند. جنایت فاشیستهای اروپایی و مكافات مظلومان فلسطینی بزرگترین تراژدی جهان معاصر است.در پاسخ پرسشهایی در مورد به دریا ریختن یهودیان و نابودی اسرائیل گفتند یهودیان به عنوان پیروان یكی از ادیان ابراهیمی همواره مورد احترام مسلمانان بوده اند. من خواستار نابودی هیچ یهودی نیستم، اسرائیل با اشغال سرزمین‌های عربی و فلسطین و با كمك آمریكا هر روز بر شدت سركوب و كشتار می افزاید و در عین حال خود را در پس نقاب ترس از نابودی مخفی كرده است . واقعیت اینستكه موجودیت تاریخی ملّتی به نام فلسطین پنجاه سال است كه توسط اسرائیل نفی می شود. اما اسرائیل با وهم پراكنی و وحشت آفرینی منابع مردم آمریكا را می دوشد. نظر من در مورد اسرائیل و فلسطین با خواست مردم فلسطین و صاحبان سرزمین فلسطین سازگاری دارد. مسأله فلسطین جز بر اساس عدالت حل نخواهد شد. اشغال و زور نمی تواند مبنای مشروعیت باشد وگرنه اشغال فرانسه توسط نازیها مشروع تلقی می شد و مقاومت فرانسوی‌ها نامشروع! حق تعیین سرنوشت با ملّت فلسطین است. به هرچه رضایت دهند باید مورد احترام دیگران باشد.
●تروریسم
تفكیك تحلیلی و قانع كننده بین دفاع مشروع و تروریسم و تفكیك حزب اله و حماس از القاعده و معرفی حزب اله به عنوان نیروی مقاومت لبنانی عربی كه در عرصه فعالیت‌های مدنی نظیر مجلس و دولت نقش مؤثر دارد و هدف آن مقابله با اشغال سرزمین لبنان و رفع تهدیدات اسرائیل علیه مردم مظلوم لبنان است. حماس یك نیروی مقاومت است كه در درون فلسطین در یك فرایند دموكراتیك و تحت شدیدترین حملات و فشارهای اسرائیل برای احقاق حقوق مردم فلسطین فعالیت می كند. القاعده گروه تروریستی واپسگر و انسان ستیزی است كه با شعله ور ساختن آتش جنگ‌های فرقه‌ای دست به كشتار و جنایت در عراق و افغانستان می زند و شیعیان مظلوم را آماج حملات خونبار خود قرار می دهد. هركس بی گناهی را بكشد جنایتكار است و آنكه انسانهای بیگناه را به نام اسلام هدف قرار می دهد جنایت مضاعف مرتكب می شود. یكی علیه دین و دیگری علیه مردم.جناب آقای خاتمی در شهر شیكاگو در كنگره عظیم سی هزار نفری مسلمانان آمریكا و كانادا (ایسنا) و نیز در دانشگاه‌هارواد در پنجمین سالگرد حادثه ۱۱ سپتامبر به صراحت اعلام داشتند كه من به عنوان رئیس جمهور ایران جزء اولین رهبرانی بودم كه این فاجعه بزرگ را محكوم كردم چراكه می دانستم قربانی این خشونت مسلمانان جهان خواهند بود و این كشتار جنگ طلبان را علیه مسلمانان بسیج خواهد كرد. جنایت به نام اسلام در اصل جنایت علیه اسلام است! ایشان در پاسخ پرسشی مبنی بر اینكه افرادی مجهز به كمربندهای انفجاری به وعده بهشت مردم بیگناه را می كشند گفتند آنها كه برای مردم جهنم می آفرینند خود به بهشت نمی روند.●عراق
در تاریخ معاصر، ایران دشمنی خطرناك تر از صدام نداشت ولی ایران از ابتدا مخالف اشغال عراق بود و حتی پیشنهاد داده بود كه كشور‌های همسایه عراق به علاوه اعضای دائم شورای امنیت در مورد وضعیت عراق چاره اندیشی كنند اما آمریكا با اقدامات یك جانبه به عراق حمله كرد. پس از حمله آمریكا ایران همواره بر لزوم پایان اشغال و برگزاری انتخابات آزاد در عراق و حمایت از دولت منتخب مردم تأكید ورزیده است. البته جامعه جهانی نمی تواند دولت تازه تأسیس عراق را در میان امواج سهمگین خشونت و ترور تنها بگذارد و باید تا استقرار امنیت و ثبات عراق از كمك و حمایت جهانی برخوردار باشد. در این میان نقش كشور‌های همسایه و نیزسازمان ملل برای تقویت ثبات و صلح در عراق و تثبیت دولت دموكراتیك و حفظ تمامیت ارضی و محافظت از حقوق همه گروه‌ها و قومیت‌ها بسیار اساسی است. نقش شیعیان و مرجعیت شیعی در عراق به ویژه آیت اله سیستانی در ممانعت از كشتار و خونریزی و شعله ورتر شدن آتش جنگ‌های فرقه‌ای بسیار مؤثر است. اگر شیعیان حملات تروریست‌ها را تلافی می كردند اكنون در عراق جویهای خون جاری بود. در عراق گروه‌های نزدیك به ایران هدف حملات تروریستی هستند و زائران و زیارتگاه‌ها آماج بمب و آتش تروریست‌ها قرار دارند .شیعیان قربانی چرخه جهنمی یك جانبه گرائی اشغالگران و افراطی گری تروریست‌ها می باشند.با تثبیت دولت دموكراتیك عراق و با افزایش نقش سازمان ملل باید به این بحران خاتمه داد تا مردم عراق از صلح و ثبات و امنیت و توسعه برخوردار شوند. ثبات و امنیت و پیشرفت عراق به عنوان یك كشور همسایه عربی و اسلامی همواره مورد علاقه و توجه جدی جمهوری اسلامی ایران است. در همین راستا، ایران حتی اعلام آمادگی كرد تا در مورد وضعیت عراق با آمریكا مذاكره كند كه مورد خواست مردم عراق بود و مورد استقبال آمریكا نیز قرار گرفت، اما در عمل آمریكا با مانع تراشی و وقت كشی خود را از این فرصت محروم كرد.
●مسلمانان
مسلمانان آمریكا پس از حوادث ۱۱ سپتامبر هدف تحقیر و توهین و خشونت قرار گرفتند. تصویری كه از اسلام توسط رسانه‌های صهیونیستی ترسیم می شد تمام مسلمانان را بنیادگرا و تمام بنیادگراها را تروریست جلوه می داد. مشاركت جناب آقای خاتمی در كنگره سالانه مسلمانان آمریكای شمالی (ایسنا) كه در شهر شیكاگو برگزار میشد نقش مهمی در افشاء این اتهامات داشت. وی در سخنرانی بسیار مؤثر خود «اسلام هراسی» را نه تنها تهدیدی علیه مسلمانان كه مانعی برای صلح و عدالت جهانی قلمداد كرد. وی مسلمانان را به حفظ هویت سیال و فعال خود در مواجهه با امواج حركت‌های سكولار و دین گریز در جامعه آمریكا فراخواند و آنها را از خشونت ورزی و واپس گرایی كه با گوهر اسلام بیگانه است پرهیز داد و به عقلگرایی، مردم سالاری و پیشرفت دعوت كرد. وحدت میان همه فرقه‌های اسلامی و مدارا با پیروان ادیان دیگر را از ضروریات زمان حاضر دانست . از مسلمانان آمریكا خواست در عین بهره گرفتن از مزایای معرفت و ایمان اسلامی در زمان و جامعه نو زندگی كنند و با تمدن غرب كه یكی از بزرگترین كانون‌های آن آمریكاست تعامل فعال و مثبت داشته باشند. مسلمانان آمریكا باید با تكیه بر تمدن اسلامی و روح رحمانی اسلام جریان فراگیر اسلام ستیزی را منزوی كنند و با برخورداری از حكمت و ایمان و با نفی خشونت و نفرت، با جهان جدید و تمدن غرب گفتگو و مفاهمه نمایند. گفت و گو نیاز اساسی زمانه ماست.شایان ذكر است كه سخنان جناب آقای خاتمی بارها توسط مسلمانان مورد تشویق و تأئید قرار گرفت در حالی كه حسی از شعف و سربلندی آنها را فرا گرفته بود. یكی از رؤسای «ایسنا»، در معرفی آقای خاتمی گفت ما امروز ندای گفت وگو و وحدت سر می دهیم و هرگونه خشونت ورزی و تفرقه افكنی را محكوم می كنیم و به جناب آقای خاتمی به عنوان نماد گفت و گو و وحدت خوش آمد می گوییم. من در این جلسه در میان شما مسلمانان از فرق مختلف اعلام می كنم كه با حضورجناب آقای خاتمی در مجلس ما اكنون ما دیگر فقط « ایسنا » نیستیم، بلكه «اثنی عشری» هستیم. مبنای حركت ما با كلیه فرق اسلامی بر اساس وحدت خواهد بود. وی همچنین اعلام كرد اگر ما از صدور ویزا برای آقــای خاتمی مطمئن بودیم در حضور ایشان یك راهپیمایی میلیون نفری از مسلمانان و صلح طلبان آمریكا برگزار می كردیم.
●آمریكا و ایران
موضوع رابطه آمریكا و ایران یكی از چالش‌های فراگیر در تمام جلسات بود. جناب آقای خاتمی تلاش كرد ضمن تكیه بر ارزشهای مقبول بنیانگذاران جامعه آمریكا، مردم آمریكا را نسبت به سیاست‌هایی كه در بیرون از مرزهای آمریكا انجام می شود هشیار سازد و نشان دهد كه تا چه اندازه لشگر كشی و تهدید و ارعاب از سوی آمریكا در خاور میانه با روح و آرمان بنیانگذاران آمریكا ناسازگار و متعارض است. مهمترین مسئله مردم خاور میانه با آمریكا حمایت بی قید و شرط آمریكا از اسرائیل است كه اشغال و سركوب و ترور را سرلوحه سیاستهای خود قرار داده است. نظر آمریكایی‌ها نسبت به ایران مخدوش و بی مبناست و بیشتر تحت تأثیر رسانه‌هایی است كه منافع اسرائیل را دنبال می كنند.ایران عامل ثبات در منطقه و دارای نقش سازنده برای حل و فصل مسائل خاور میانه بخصوص عراق و افغانستان است. فرایند مردم سالاری در ایران سابقه‌ای طولانی تر از همه كشور‌های منطقه دارد و ایران اسلامی، استقلال و آزادی خود را تحت هیچ شرایطی با كسی معامله و معاوضه نمی كند. نادیده گرفتن جایگاه ایران و بی حرمتی به حاكمیت مردم ایران و مداخلات خود سرانه و تهدید ایران از سوی آمریكا ذهنیتی در مردم ایران ایجاد كرده كه ایجاد رابطه با آمریكا را دشوار می سازد.سابقه تاریخی مداخلات آمریكا در ایران و رفتارهای فعلی آن در منطقه نشان می دهد كه این آمریكاست كه سیاستهای شیطانی را دنبال می كند نه ایران.ایران در پی صلح و ثبات در منطقه است. ایرانیان مردم آمریكا را شیطان نمی دانند بلكه این سیاستها را شیطانی قلمداد می كنند. اگر آمریكا نگاه و روش خود را نسبت به ایران تغییر دهد در ایران نیز نگاه به آمریكا تغییر خواهد كرد و این به نفع هر دو كشور است. كسانی كه ایران و آمریكا را به سمت درگیری بیشتر می كشانند در راستای منافع اسرائیل گام بر می دارند نه مردم آمریكاو ایران !
●بخش پایان
در خاتمه به تدریج كه سخنان جناب آقای خاتمی در مطبوعات و رادیو و تلویزیون‌ها منعكس می شد فعالیت سیاسی و تبلیغاتی مخالفان ایران سنگین تر می شد به نحوی كه سخنرانی در دانشگاه‌هاروارد كه مصادف با روز ۱۱ سپتامبر و در پایان سفر ایشان بود با مخالفت سازمان داده شده‌ای روبرو گردید و تعدادی خواستار لغو این جلسه شدند.دانشگاه‌هاروارد در شرایط سختی قرار گرفت كه نه می توانست سخنرانی را لغو كند و نه می دانست كه این سخنرانی چه عواقبی به همراه دارد، نهایتاً یكی از اساتید برجسته حقوق دانشگاه‌هاروارد در مقاله‌ای از برگزاركنندگان این جلسه انتقاد كرد ولی لغو جلسه را نا مناسب دانست و در عوض از دانشجویان خواست كه با طرح پرسشهای حاد و بی پرده خاتمی را تحت شدیدترین حملات قرار دهند.از سوی دیگر استقبال ار سخنرانی خاتمی در‌هاروارد بی سابقه بود به نحوی كه‌هاروارد از طریق ثبت نام از داوطلبان و قرعه كشی بین آنها سالن ۸۰۰ نفری دانشگاه را در اختیار شركت كنندگان قرار داد.سخنرانی خاتمی ۳۰ دقیقه بود و پرسش و پاسخ سه برابر آن. همچنان كه پیش بینی می شد پرسش‌های تند آنها با پاسخ‌های مستدل و شیوای آقای خاتمی مواجه شد.بتدریج جو سالن عوض شد و پاسخ‌ها با كف زدن‌های متعدد شركت كنندگان همراه شد. به نوشته یكی از مخالفان این جلسه، خاتمی در معتبر ترین مركز علمی آمریكا، از حزب اله دفاع كرد، از سیاستهای آمریكا انتقاد كرد و از فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی سخن گفت و آمریكا را به گفت و گو و مفاهمه فرا خواند در حالی كه حضار برای او كف می زدند.
غلامعلی خوشرو


همچنین مشاهده کنید